Danh mục: Gia súc

Trâu, bò, ngựa, cừu, dê, heo,…

Một số lưu ý khi nuôi bò thịt

1. Giống

Giống là một trong những vấn đề quan trọng nhất. Giống khác nhau thì tốc độ sinh trưởng, phát triển, tích lũy thịt, mỡ khác nhau: Con lai của bò Charolaise có tỷ lệ thịt xẻ cao hơn con lai của bò Hereford và ngược lại, tổ chức mỡ của thịt bò Charolaise thấp hơn thịt bò Hereford. Bò vàng Việt Nam có tỷ lệ thịt xẻ là 42%, tỷ lệ thịt tinh là 31%, trong khi đó bò thịt Charolaise có tỷ lệ thịt xẻ 60%, tỷ lệ thịt tinh là 45%.

Vì vậy, khi chọn bò làm giống, cần chọn những con giống có chất lượng tốt nhất.

2. Tuổi

Trong quy trình vỗ béo và giết mổ, hiện nay người ta thường nuôi bò từ 16 – 24 tháng tuổi với quy trình công nghệ cao để giết mổ.

Tuổi giết mổ khác nhau thì chất lượng thịt cũng khác nhau: Bê và bò tơ cho thịt màu nhạt, ít mỡ, thịt mềm và thơm ngon hơn. Bò lớn tuổi cho thịt màu đỏ, đậm, nhiều mỡ, thịt dai hơn và tất nhiên là không thơm ngon bằng thịt bê tơ. Tỷ lệ các cơ quan nội tạng sẽ giảm theo tuổi và ngược lại độ béo sẽ tăng dần lên.

3. Giới tính

Thường thì bò cái thớ thịt nhỏ hơn bò đực, mô giữa các cơ ít hơn, thịt vị đậm hơn, vỗ béo nhanh hơn. Ngược lại bò đực có tỷ lệ thịt xẻ cao hơn bò cái cùng độ tuổi vì bò cái có cơ quan sinh dục phát triển hơn bò đực. Trong quy trình vỗ béo người ta có thể thiến bò đực lúc 7 – 12 tháng tuổi để vỗ béo, nếu bò thiến sớm để vỗ béo thì thịt bò sẽ mềm hơn và béo nhanh hơn.

4. Khối lượng lúc giết mổ

Khối lượng bò đưa vào giết mổ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như : Giống, khả năng tăng trọng, thời điểm tích lũy nạc lớn nhất, chế độ nuôi dưỡng, hệ số tiêu tốn thức ăn, thị trường và giá cả…

5. Dinh dưỡng và phương thức vỗ béo

Kỹ thuật chăn nuôi thâm canh bò thịt hiện nay là chọn lọc những bê khỏe mạnh của các giống cao sản chuyên thịt, đưa vào nuôi dưỡng với chế độ thâm canh cao để đạt được khối lượng giết mổ cao nhất ở giai đoạn bê sinh trưởng với cường độ cao nhất ( dưới 24 tháng tuổi ). Các khẩu phần ăn khác nhau sẽ cho tỷ lệ thịt xẻ, tỷ lệ thịt tinh khác nhau khi giết mổ.

Dù vỗ béo theo phương thức nào, vỗ béo sớm hay vỗ béo muộn, đối với bò thịt trước khi giết mổ bắt buộc phải có công đoạn vỗ béo. Vỗ béo là dùng biện pháp dinh dưỡng, chăm sóc nuôi dưỡng làm cho khối lượng con vật tăng nhanh và phẩm chất thịt được cải thiện. Thời gian vỗ béo tùy thuộc vào phương thức vỗ béo, thức ăn, giống, độ béo của bò. Thời gian vỗ béo quá ngắn thì thịt sẽ nhiều nước, thời gian vỗ béo thích hợp thì chất lượng thịt sẽ cao hơn.

Khẩu phần thức ăn vỗ béo cho bò giàu đạm và nhiều sắt thì thịt bò sẽ đỏ đậm, khẩu phần thức ăn có nhiều bột bắp thì mỡ bò sẽ vàng, thịt thơm ngon và khẩu phần thức ăn có tỷ lệ các phụ phẩm công nghiệp thì thịt bò có thớ lớn và nhiều mỡ giắt ( mỡ giữa các lớp thịt ).

6. Điều cần chú ý khi nuôi bò thịt

Nghề nuôi bò còn có một ưu thế quan trọng là sản phẩm cuối cùng là bê và thịt có thị trường tiêu thụ ổn định, giá cả bảo đảm cho người chăn nuôi có lãi. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả đạt được cao nhất, người chăn nuôi cần biết những yếu tố cơ bản sau:

a. Đặc điểm sinh lý

– Với bò đực : Tuổi bắt đầu phối giống từ 24 – 26 tháng tuổi và thời gian sử dụng phối giống tốt nhất là từ 2 – 6 năm tuổi.

– Đối với bò cái : Tuổi thành thục sinh dục 18 – 24 tháng tuổi, chu kỳ động dục trung bình là 21 ngày, thời gian mang thai 9 tháng 10 ngày và thời gian động dục trở lại sau khi sinh con 60 – 70 ngày.

b. Chọn giống

Chọn những con tốt, thân hình vạm vỡ, mình tròn, phía mông và vai phát triển như nhau giống hình trụ. Nên biết rõ nguồn gốc của đời bố mẹ.

Một số giống bò được nuôi phổ biến tại Việt Nam :

– Giống bò nội : Bò vàng Việt Nam (Bosindicus).

Bò vàng Việt Nam

– Giống bò lai ngoại : Con lai Zêbu (nhóm bò Zêbu gồm các giống: Redsindhi, Sahiwal, Brah-man đỏ, Brahman trắng, Ongole).

Bò Brahman trắng

c. Chuồng trại

– Xây dựng nơi cao ráo, thoáng mát và có màng lưới bao xung quanh chuồng để chống ruồi, muỗi và các côn trùng khác xâm nhập (trong chăn nuôi hộ gia đình ).

– Nền cứng, không trơn trượt và có độ dốc để dễ thoát nước.

– Diện tích tối thiểu: 2,5 – 3m2/con bò thịt.

– Máng ăn và máng uống nên làm bằng xi măng đặt theo chiều dài hành lang phân phối thúc ăn.

– Cần có biện pháp xử lý phân để hạn chế ô nhiễm môi trường chung quanh và lây lan cỏ dại.

d. Thức ăn

– Nguồn thức ăn chủ yếu của bò gồm các loại cỏ tươi, rơm rạ, cỏ khô, thức ăn xanh thô và củ, quả…

– Ngoài ra nên sử dụng thức ăn ủ chua hoặc rơm được kiềm hóa và thức ăn tinh chế chủ động trong việc tìm thức ăn cho bò.

– Trong chăn nuôi bò thịt, mỗi gia đình cần dành 500 – 1.000m2 đất để trống các loại cỏ như cỏ voi, cỏ sả, cỏ lông tây, cây bình linh… để lấy thức ăn cho bò.

e. Chăm sóc, nuôi dưỡng, vỗ béo

– Bò cái chửa : Cần cho ăn uống đầy đủ, tránh cày kéo nặng, đặc biệt là ở những tháng chửa cuối cùng. Nhu cầu ăn mỗi ngày là: 25 – 30kg cỏ tươi, 2kg rơm, 1 kg thức ăn tinh và 20 – 30g muối.

– Bò cái nuôi con. Ngoài khẩu phần trên, cần cho thêm các thức ăn củ quả tươi và thức ăn tinh để bò cái tăng khả năng tiết sữa nuôi con.

– Bê con : Tập cho bê con ăn cỏ khô từ tháng thứ 2, cỏ tươi và củ quả từ tháng thứ 4 và cai sữa từ tháng thứ 6. Khi trời nắng ấm nên cho bê con vận động tự do. Nhu cầu ăn mỗi ngày 5 – 10kg cỏ tươi, 0,2 – 0,3kg thức ăn tinh.

– Bê từ 6 – 24 tháng: Trường hợp nuôi chuồng phải thường xuyên cho bò, bê ra sân vận động từ 2-4 giờ/ngày. Nhu cầu ăn một ngày: 10 – 15kg cỏ tươi và cho ăn thêm các thức ăn tận dụng khác như ngọn mía, dây khoai, rơm rạ, cỏ khô, cỏ ủ chua và củ quả thay thế.

– Để có bò thịt đạt khối lượng cuối cùng khi giết thịt từ 250-300kg lúc 24 tháng tuổi cần nuôi vỗ béo bò trong khoảng 80-90 ngày trước khi bán bằng thức ăn tinh 1 kg/con/ ngày.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

3 cách vỗ béo bò nuôi thịt

Vỗ béo bò trước khi giết thịt 3 tháng để bò tăng trọng nhanh trong thời gian ngắn, nâng cao chất lượng thịt, tăng tỷ lệ thịt xẻ cho bò.

Trong giai đoạn vỗ béo mức tăng trọng tuy có chậm nhưng chiều cao, dài thân mình đã đạt được gần bằng khoảng 60 – 70% các chỉ tiêu tương ứng của bê trưởng thành. Các cơ bắp phát triển mạnh, cơ quan nội tạng dần dần được hoàn thiện về cấu tạo, riêng bộ máy tiêu hóa phát triển hoàn thiện nhất là dạ cỏ, tổ ong, lá sách. Trong giai đoạn này các cơ bắp, mô mỡ, mô liên kết phát triển mạnh nên cần nuôi dưỡng tốt và thức ăn phải giàu năng lượng (thức ăn tinh), giàu glucid (cỏ, rơm..).

Để vỗ béo bò đạt hiệu quả cần phải nắm vững các yếu tố ảnh hưởng đến việc vỗ béo bò như sau:

– Giống: các giống khác nhau có tốc độ sinh trưởng, phát triển, tạo nạc và mỡ khác nhau. Trên bê đực lai hướng sữa thì mức tăng trọng bình quân của bê đạt từ 500 – 600 gam/con/ngày.

– Tuổi: tuổi giết mổ khác nhau sẽ cho chất lượng thịt khác nhau. Cụ thể như:

+ Dưới 1 năm tuổi: sự phát triển của cơ thể chủ yếu là kết quả của sự tích luỹ các mô cơ và xương, còn mỡ và mô liên kết tương đối thấp.
+ Đến 1,5 tuổi: sự tích luỹ mô cơ cao, còn mô xương tương đối thấp.
+ Sau 18 tháng tuổi: tốc độ sinh trưởng của tế bào cơ giảm xuống thấp, hàm lượng nước giảm, sự tích luỹ mỡ tăng lên, kèm theo là hàm lượng calori cũng tăng lên, còn mô liên kết giảm. Thời gian này do sự trao đổi chất thay đổi, làm giảm khả năng tích luỹ nitơ, cường độ hình thành protein giảm thấp và sự sinh trưởng của tế bào bị kìm hãm, đồng thời tốc độ tích lũy mỡ tăng lên. Cụ thể là khi sơ sinh thành phần protein là 18,25%; đến 18 tháng là 17,18%. Trong khi đó, mỡ tăng tương ứng là 3,64% lúc sơ sinh; 26,74% lúc 18 tháng tuổi. Nếu giết thịt lúc 18 tháng tuổi mỡ tích luỹ trong cơ bắp cao hơn mỡ nội tạng. Theo nhiều tác giả, trong điều kiện chăn nuôi ở nước ta, vỗ béo bò ở giai đoạn 22 – 24 tháng tuổi là hiệu quả kinh tế nhất.

– Tính biệt và thiến: ở các cơ sở chăn nuôi bê đực hướng sữa lấy thịt, thường giết thịt vào 15 – 18 tháng tuổi. Nhiều nghiên cứu và thực nghiệm xác nhận rằng, bê đực không thiến đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn, hiệu quả sử dụng thức ăn cao hơn bê đực thiến, do vậy chi phí thức ăn tính cho kg tăng trọng thấp hơn so với bê đực thiến. Tuy nhiên, sự tích lũy mỡ trong cơ bắp ở bê đực thiến cao hơn và sớm hơn bê đực không thiến.

Người dân nuôi vỗ bò thịt ở 15 – 18 tháng tuổi, thể trọng bê đực không thiến và bê thiến là 400 – 450 kg.

– Nuôi dưỡng: sức sản xuất thịt của bê phụ thuộc trước hết vào mức độ dinh dưỡng. Mức dinh dưỡng cao sẽ đạt được khối lượng thịt gấp 2 lần so với mức độ dinh dưỡng thấp, thành phần thân thịt ở gia súc nuôi dưỡng kém đạt tỷ lệ xương và dây chằng tương ứng là 25 – 30% thân thịt, năng lượng của thịt giảm 40 – 45%. Thông thường, khẩu phần nhiều thức ăn thô thì tỷ lệ nội tạng cao, tỷ lệ thịt xẻ thấp; ngược lại, khẩu phần nhiều thức ăn tinh thì tỷ lệ thịt xẻ cao, tỷ lệ nội tạng thấp.

– Stress môi trường: nhiệt độ môi trường cao cản trở thải nhiệt từ cơ thể thông qua dẫn nhiệt. Trong môi trường càng nóng ẩm thì việc thải nhiệt thừa càng khó khăn. Do vậy, khi bò bị stress nhiệt sẽ làm hạn chế khả năng thu nhận thức ăn và năng suất giảm.

Trong điều kiện chăn nuôi gia đình, hiện nay có 3 cách vỗ béo bò thường được áp dụng như sau:

(1) Nuôi chăn thả có bổ sung thức ăn tại chuồng:

Bò cần được chăn thả 8 – 10 giờ/ngày ngoài bãi chăn để tận dụng được nhiều cỏ tươi mà không phải tốn công thu cắt cỏ và vận chuyển về chuồng. Sau khi chăn thả, bò được bổ sung thêm một ít thức ăn tinh và muối ăn.

Cách vỗ béo này thường áp dụng ở những nơi có diện tích đồng cỏ lớn và năng suất đồng cỏ tương đối khá mới đảm bảo mỗi ngày bò gặm được từ 20 – 25 kg cỏ. Tuy nhiên, để tăng năng suất đồng cỏ chăn thả thì đồng cỏ phải được cải tạo, diệt trừ cỏ dại, trồng cây bóng mát, giữ ẩm đất bằng cách tưới nước hay đắp đập ngăn nước để cỏ có năng suất cao.

Dành cho đàn bò vỗ béo ở những bãi cỏ gần nguồn nước, gần chuồng để chăn thả được nhiều giờ ngoài bãi. Nếu khoảng cách từ chuồng đến bãi chăn quá 2 km thì phải làm lán trại ngoài đồng cho bò ngủ qua đêm trong suốt thời gian chăn thả.

(2) Nuôi tại chuồng kết hợp với chăn thả:

Hình thức vỗ béo này thường áp dụng ở những hộ có diện tích đồng cỏ giới hạn, bò vừa gặm được một phần cỏ ngoài bãi chăn vừa được cung cấp thêm thức ăn tinh tại chuồng. Lượng thức ăn tinh cần được đảm bảo đầy đủ để tạo điều kiện cho bò chóng béo. Có thể bổ sung thêm phụ phẩm công nông nghiệp làm thức ăn vỗ béo cho bò như:

+ Bã mía, lá và ngọn mía: cho ăn tươi hoặc ủ chua, 2 – 3 kg/con/ngày
+ Vỏ và mắt dứa: ủ chua, 3 kg/con/ngày, khi ăn thường trộn với thức ăn tinh.
+ Hèm bia: 5 – 10 kg/con/ngày, kết hợp với cỏ họ đậu.

(3) Nuôi nhốt hoàn toàn:

Đây là phương thức nuôi thâm canh tại chuồng để giảm vận động, nhằm làm cho bò đạt mức tăng trọng nhanh trong thời gian ngắn để có tỷ lệ thịt xẻ cao, tạo ra các vân mỡ trong các sớ cơ nên phẩm chất thịt được nâng cao, giảm chi phí sản xuất đồng thời tăng hiệu quả chăn nuôi. Sau thời gian vỗ béo khối lượng cơ thể bò tăng từ 15 – 20% so với trước khi vỗ béo.

Tuy nhiên, bằng các hình thức vỗ béo nào thì trước khi đưa vào vỗ béo bò, người chăn nuôi cần phải tẩy giun, sán cho bò bằng các loại thuốc như: levamisol, albendazole, biomectin…

– Thức ăn của bò nuôi vỗ béo gồm cỏ tươi, rơm khô, thức ăn tinh (cám hỗn hợp, khoai lang, khoai mì, bắp). Lượng thức ăn tinh cho mỗi con vỗ béo tối đa từ 1 – 2 kg/ngày, liên tục trong vòng 3 tháng vì đây là nguồn thức ăn vừa cung cấp năng lượng, vừa tích lũy mỡ nhanh cho cơ thể bò. Nên kích thích cho bò ăn càng nhiều càng tốt, cho ăn tự do, vận động ít hoặc không cho vận động để bò tăng trọng nhanh, khoảng 1,0 kg/con/ngày.

– Nước uống phải cung cấp thường xuyên và đầy đủ.

Nguồn: Nhanong.com.vn được kiểm duyệt lại bởi Farmtech VietNam.

Những lưu ý khi đỡ đẻ cho bò

Việc nuôi bò sinh sản có nhiều vấn đề mà không phải bà con nào cũng biết cách giải quyết. Dưới đây là một số lưu ý trong vấn đề sinh sản của bò được những người nuôi kinh nghiệm chia sẻ.

Đầu tiên là việc phối giống, với những con bò so, bò xác nhỏ bà con không nên phối những giống bò quá to như vậy khi bò đẻ sẽ rất khó. Thêm vào nữa là khi bò so mang bầu bà con nên cho ăn vừa phải đừng quá thúc làm cho bò con to nên khó đẻ.

Trong thời gian bò mang thai, bà con cần bổ sung canxi khoáng ít nhất 2 lần để đảm bảo bò con sau này không bị thiếu hụt canxi dẫn đến khó đứng, hay dị tật.

Khi bò bắt đầu đẻ, bà con cần chuẩn bị chuồng trại sạch sẽ, cần có người kéo phụ lúc bò mẹ rặn đẻ. Đây là việc cần thiết nếu không khi bò đẻ con quá to sẽ không đẻ ra được gây hại cho bò con và có thể cả bò mẹ.

Sau khi bò đẻ xong, bà con cần chú ý để bò mẹ liếm khô lông bò con. Bà con cũng có thể phụ lau khô lông bò con cũng được. Chú ý, lúc này có thể bò mẹ rất dữ. Vì vậy thao tác tiếp xúc hoặc gần với bò con bà con cần hết sức đề phòng. Nếu gặp trường hợp bò mẹ quá dữ, bà con cứ để bò mẹ tự liếm khô cho bò con. Khi bò mẹ liếm xong, bà con tìm cách cột cố định bò mẹ để tiến hành đỡ bò con tập đứng. Việc này có thể mất 15 phút hoặc cả giờ vì tùy vào thể trạng bò con. Việc đỡ bò con đứng là cần thiết để bò con có thể tự bú được. Nếu việc này kéo quá dài làm bò mẹ căng sữa. Khi đó bò con tiếp xúc với vú bò mẹ sẽ bị bò mẹ đá, đẩy ra không cho bú. Nếu trường hợp bò mẹ dữ mà bò con vẫn không thể tự bú được thì bà con cần cố định 2 chân sau của bò mẹ rồi đỡ bò con đứng bằng cách kẹp bò con vào giữa hai chân người đỡ đẻ rồi dùng tay đưa đầu bò con vào vú bò mẹ; tay còn lại vắt sữa từ vú bò mẹ chảy ra để bò con quen hơi và tập bú. Trường hợp bò mẹ quá căng sữa (sau 2-3 giờ mà bò con vẫn chưa bú được) bà con cần dùng khăn ấm lau các vú bò mẹ và bánh sữa bò mẹ. Biện pháp này vừa làm ấm sữa cho bò con bú, vừa giúp giảm căng sữa ở bò mẹ.

Khi bò con bú, bà con chú ý quan sát bò con bú đều hết các vú mới hiệu quả. Thưòng thì bò con mới đẻ bú rất ít nhưng phải bú mới có sức khỏe được. Nếu bò đẻ ban đêm bà con phải chịu khó theo dõi, việc chậm bú càng lâu càng khó giải quyết. Một là bò mẹ ngày càng căng sữa nên việc cho bú rất khó khăn; hai là bò con ngày càng đói nên đừ dần theo thời gian. Khả năng tìm bú giảm đáng kể. Do vậy bà con cần chú ý điểm này.

Sau khi bò đẻ, bà con có thể cho ăn các loại thức ăn bổ sung sữa cho bò mẹ như đậu nành rang, hoa chuối chát, …

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật đỡ đẻ cho bò

Chăn nuôi bò nói chung và chăn nuôi bà sinh sản nói riêng đã và đang là công việc mang lại thu nhập ổn định cho bà con nông dân. Ở những hộ gia đình thì việc chăn nuôi bò thịt gặp nhiều khó khăn do chế độ chăm sóc đòi hỏi khắt khe hơn. Do đó phần lớn bà con nông dân chọn phương án nuôi bò sinh sản.

 

 

Tuy nhiên, việc nuôi bò sinh sản cũng có nhiều vấn đề mà không phải bà con nào cũng biết cách giải quyết. Dưới đây là kỹ thuật đỡ đẻ cho bò giúp bò mẹ và bê con khỏe mạnh.

Triệu chứng trước khi đẻ:

  • Có hiện tượng sụt mông.
  • Bầu vú căng, đầu vú chĩa về 2 bên.
  • Nút niêm dịch thải ra, treo lòng thòng ở mép âm môn.
  • Đau bụng, đứng lên nằm xuống, chân cào đất.
  • Ỉa đái nhiều lần.
  • Có cơn rặn, bọc ối thò ra ngoài mép âm môn.

Thế nào là bò đẻ bình thường?

Bò đẻ bình thường phải ở 1 trong 2 trường hợp sau:

– Trường hợp 1: Thai xuôi là thai dọc đầu, sấp. Đầu và cổ thai phải gác lên hai chân trước duỗi thẳng và bằng nhau.

– Trường hợp 2: Thai ngược là thai dọc đuôi, sấp. Đuôi của thai phải nằm giữa 2 chân sau duỗi thẳng và bằng nhau.

Nếu chiều, hướng, tư thế của thai không ở 2 trường hợp trên là bò đẻ khó, phải mời cán bộ thú y đến can thiệp.

Quy trình đỡ đẻ

Bò đẻ bình thường không cần can thiệp hoặc chỉ cần dùng tay kéo nhẹ nhàng thai ra.

  • Khi bò đẻ sẽ vỡ ối, ta hứng lấy nước ối.
  • Cắt dây rốn dài khoảng 10-12cm (không cần buộc dây rốn) sát trùng bằng cồn Iod 5%.
  • Lau rớt rãi trong mũi, mồm.
  •  Để bò mẹ tự liếm con, nếu không liếm ta phải lau khô.
  • “Bóc móng” để bê con đỡ trơn trượt khi mới tập đi.
  • Cân trọng lượng bê.
  • Vệ sinh phần thân sau và bầu vú của bò mẹ.
  • Cho bò mẹ uống nước ối, thêm ít muối, cám và nước ấm.
  • Cho bê con bú – Ghi sổ sách theo dõi.

Phương pháp làm hồi sinh cho bê

Bê mới đẻ bị ngạt có thể áp dụng một trong các biện pháp sau:

  • Hà hơi thổi ngạt
  • Hô hấp nhân tạo
  • Dùng cuộng rơm hoặc cái lông gà ngoáy nhẹ nhàng vào lỗ mũi để kích thích.
  • Dội nước lạnh: dốc ngược bê xuống và dội xô nước lạnh lên vùng ngực và đầu.

Phòng bệnh sót nhau

12 giờ sau khi đẻ nhau chưa ra gọi là sót nhau phải can thiệp ngay.

  • Phòng sát nhau tốt nhất là cho bò mẹ uống nước ối sau khi đẻ.
  • Tiêm oxytoxin 6 đv/100kg trọng lượng.
  • Thụt Rivanol 1% 600ml vào trong tử cung.

Có thể dùng: lá hồng bì hoặc lá khế 500g. Lá trầu không 20g. Giã nát ngâm trong 1 lít nước đun sôi để nguội gạn nước cho bò uống.

 Chữa bệnh viêm tử cung

  • Dùng Lugol 1% thụt 50ml vào tử cung.
  • Sau 3-4 ngày thụt kháng sinh.
  • Penicillin 1 triệu đơn vị
  • Steptomycin 1 gam
  • Nước cất 10ml

Chú ý:

  • Nếu còn mủ thì phải tiếp tục thụt rửa Lugol 1%.
  • Chỉ thụt kháng sinh khi tử cung hết mủ. Hoặc dùng nước muối 1% hay Rivanol 1% thụt rửa tử cung, hút hết nước trong tử cung ra, rồi thụt kháng sinh (liều lượng như trên). Sau khi điều trị nếu bò động dục có thể phối giống.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Thức ăn cho bò và cách cung cấp thức ăn

1. Thức ăn thô

Thức ăn thô là nguồn cung cấp dinh dưỡng chủ yếu cho bò, bao gồm các loại cỏ: Cỏ tươi, cỏ khô và thức ăn ủ chua. Cỏ tươi có thể từ nguồn cỏ tự nhiên, hoặc cỏ trồng như các loại: Cỏ voi, cỏ sả, cỏ paspalum hoặc cỏ mulato.

Cỏ tươi – thức ăn xanh cho bò

Ngoài ra người chăn nuôi có thể tận dụng các loại phụ phẩm của công nghiệp chế biến rau quả như vỏ trái thơm, bã mía để cho bò ăn. Các loại thức ăn thô xanh thường chứa nhiều nước, dễ tiêu hóa, tạo cảm giác ngon miệng, cung cấp nhiều vitamin và chất xơ. Nếu thiếu cỏ tươi sẽ ảnh hưởng đến hàm lượng chất béo trong sữa, nếu bò thiếu thức ăn thô xanh trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản.

Cỏ khô, rơm… có thể thay thế một phần cỏ tươi trong trường hợp nguồn cỏ tươi bị hạn chế. Cỏ khô tương đối khó tiêu hóa, đặc biệt là rơm nên nếu cho ăn thường xuyên sẽ khiến bò kém ăn, sản lượng sữa giảm sút. Khi cho bò ăn rơm hoặc cỏ khô, có thể tưới nước có pha urê trước khi cho bò ăn, có tác dụng làm mềm và bổ sung thêm chất đạm vô cơ.

Rơm khô được sử dụng làm thức ăn cho bò

Thức ăn ủ chua được làm bằng cách ủ chua thân cây bắp hoặc các loại cỏ. Loại thức ăn này khá thơm, vị hơi chua, nhiều vitamin nhóm B, có chứa nhiều vi khuẩn lên men lactic và bò rất thích ăn. Tuy nhiên, không thể sử dụng hoàn toàn thức ăn ủ chua thay thế cho thức ăn thô xanh, vì có thể gây rối loạn tiêu hóa và bò bị tiêu chảy khi ăn quá nhiều. Ở nước ta có thể tận dụng cỏ thừa không kịp sử dụng, hoặc thân cây bắp sau khi thu hoạch, để sản xuất thức ăn ủ chua và cho bò ăn vào những lúc thức ăn thô xanh khan hiếm.

Ủ chua thức ăn cho bò

Cho dù người chăn nuôi cho bò ăn loại thức ăn thô xanh nào, một điều đáng lưu ý là bò sữa nên được cho ăn suốt ngày, lúc nào trong máng cũng có sẵn cỏ để bò ăn.

2. Thức ăn tinh

Thức ăn tinh gồm các loại cám gạo, bắp, phụ phế phẩm, củ quả và các loại cám hỗn hợp… Những loại thức ăn này chứa nhiều chất dinh dưỡng, dễ tiêu hóa nhưng cũng tiềm ẩn mối nguy gây rối loạn tiêu hóa nếu sử dụng quá nhiều. Bởi lẽ bò sữa có dạ dày 4 túi thích nghi với việc ăn cỏ hơn là sử dụng các loại thức ăn tinh.

Lượng thức ăn tinh cho bò ăn hàng ngày phải được tính toán cho phù hợp và phân thành nhiều lần ăn trong ngày, mỗi lần cho ăn không quá 2kg. Nên cho ăn dưới dạng khô khi bò đang vắt sữa, nhưng cũng có thể cho thức ăn tinh và thức ăn thô băm nhỏ trộn chung. Tuy nhiên, cách này chỉ phù hợp với trại có quy mô chăn nuôi lớn.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Nguồn gốc và đặc điểm của bò lai sind

1. Nguồn gốc bò lai Sind

Bò lai Sind là giống bò hình thành do kết quả tạp giao giữa bò đực Red sindhi với bò vàng Việt Nam.

Bò lai Sind

Bò Red Sindhi hay Shindhi đỏ là một giống bò thịt thuộc giống bò Zebu và xuất xứ từ từ tỉnh Sind của nước Pakistan.

2. Ngoại hình và đặc điểm

Bò lai Sind có tầm vóc trung bình so với các giống bò ở Việt Nam, đa số khỏe mạnh, màu lông vàng hoặc đỏ sẫm.

Bò lai Sind có đầu hẹp, trán gồ, tai to cụp xuống,yếm và rốn rất phát triển, u vai nổi rõ, lưng ngắn,ngực sâu, mông dốc, bầu vú khá phát triển, đa số đuôi dài và đoạn chót không có xương.

Đây là giống bò kiêm dụng cho thịt và sữa. Màu đặc trưng của bò là màu đỏ cánh gián nhưng cũng có thể có một số cá thể có những mảng đen ở dọc lưng, hai bên cổ hoặc có thể có một vài đốm trắng nhỏ cũng có thể được chấp nhận.

Bò lai Sind có sức khỏe rất tốt

Khối lượng trưởng thành của bò cái 320–350 kg và bò đực 370-420kg. Khối lượng bê sơ sinh 20–21 kg, tỷ lệ thịt xẻ 50%. Bò được sử dụng để cho thịt tại Ấn Độ và Pakistan và cho sửa ở Brasil.
Có thể phối giống lần đầu lúc 18-24 tháng tuổi. Khoảng cách lúa đẻ khoảng 15 tháng. Năng suất sữa khoảng 1200-1400kg/240-270 ngày, mỡ sữa: 5­5,5%. Có thể dùng làm nền để lai với bò sữa tạo ra các con lai cho sữa tốt. Tỉ lệ thịt xẻ 48­,49% (bò thiến). Có thể dùng làm nền để lai với bò đực chuyên dụng thịt thành bò lai hướng thịt. Bò này có khả năng cày kéo tốt: sức kéo trung bình 560-600N, tối đa: cái 1300-2500N, đực 2000-3000N.
Bò lai Sind thích nghi với khí hậu nóng ẩm, chịu đựng kham khổ, ít bệnh tật.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Phương pháp cạn sữa đột ngột ở bò

Cạn sữa tạo điều kiện cho cơ thể tích luỹ các chất dinh dưỡng, chuẩn bị cho chu kỳ tiết sữa sau và đặc biệt là để hình thành sữa đầu được tốt. Mặt khác, cạn sữa còn nhằm mục đích tập trung dinh dưỡng cho sự phát triển của bào thai mà ở giai đoạn này tốc độ phát triển rất nhanh.

Ngoài đối tượng bò đang vắt sữa có chửa, cạn sữa còn áp dụng cho cả những con không có chửa nhưng năng suất sữa thấp dưới ngưỡng hiệu quả kinh tế, sữa chất lượng kém, những con gầy yếu, bị viêm vú …

Trong chăn nuôi bò sữa, cạn sữa là một khâu kỹ thuật quan trọng. Nguyên tắc cơ bản của việc cạn sữa là làm ngừng quá trình tạo sữa thông qua việc làm thay đổi các tín hiệu của phản xạ có điều kiện về tiết sữa và hạn chế cung cấp cho bò nguồn nguyên liệu tạo sữa (nếu cần). Nghĩa là thay đổi (giảm) số lần vắt, thời gian vắt, thay đổi cách vắt và địa điểm vắt sữa ….Nếu thấy các biện pháp đó không mang lại hiệu quả thì rút bớt mức dinh dưỡng, loại bỏ khỏi khẩu phần các thức ăn nhiều nước, thức ăn kích thích tạo sữa và thức ăn tinh.

Có ba phương pháp làm cạn sữa:

– Phương pháp làm cạn sữa chậm: thời gian làm cạn sữa khoảng 10-15 ngày.

– Phương pháp làm cạn sữa nhanh: thời gian làm cạn sữa khoảng 5-7 ngày.

– Phương pháp làm cạn sữa đột ngột.

Dưới đây Farmtech VietNam xin giới thiệu về phương pháp cạn sữa đột ngột:

1. Nguyên lý của phương pháp cạn sữa đột ngột:

Cạn sữa cho bò theo phương pháp đột ngột nghĩa là ngay sau khi vắt sữa buổi cuối cùng, bơm ngay thuốc cạn sữa vào các ống núm vú và chuyển bò sang lô theo dõi cạn sữa, đồng thời cho ăn khẩu phần của bò cạn sữa.

2. Lợi ích của phương pháp cạn sữa đột ngột:

Phương pháp cạn sữa đột ngột vừa giảm nguy cơ viêm vú, vừa tác động tốt lên quá trình tiết sữa của chu kỳ sau. Mặt khác, phương pháp này cho phép đơn giản hoá quá trình chăm sóc, cho ăn và vắt sữa so với phương pháp cạn sữa từ từ mà hiện nay nhiều cơ sở chăn nuôi bò sữa ở nước ta vẫn đang áp dụng.

3. Các loại bò đưa vào cạn sữa đột ngột:

– Bò có chửa từ ngày thứ 215 – 219: Bơm thuốc cạn sữa vào ngày chửa thứ 220.

– Bò đang điều trị, gầy yếu, đau chân nặng, ít sữa kéo dài, khả năng hồi phục kém.

– Bò có số ngày vắt sữa trên 305 ngày, ít sữa kéo dài và có hiện tượng viêm vú.

– Bò có số ngày vắt sữa trên 305 ngày, sữa ít và loãng.

4. Các bước tiến hành:

– Lập danh sách bò đưa vào diện cạn sữa theo các đối tượng nêu trên.

– Vắt sữa lần cuối.

– Lau sạch bầu vú với dung dịch khử trùng.

– Bơm vào tất cả các núm vú thuốc cạn sữa, ví dụ Mamifort Secado (với thành phần Cloxacillin sodium 500mg và Ampicillin sodium 250mg), bơm vào mỗi khoang vú một ống Mamifort Secado.

– Chuyển bò về lô theo dõi cạn sữa, cho ăn khẩu phần hàng ngày của bò cạn sữa với 15 – 16 kg cỏ voi (hoặc 10 – 11 kg cây ngô) + 3 kg rơm khô và 3 – 3,5 kg thức ăn tinh (tỷ lệ đạm thô 18%).

– Theo dõi cạn sữa trong 7 – 10 ngày, nếu có vấn đề liên quan đến kết quả cạn sữa thì xử lý.

– Khi cạn sữa thành công, chuyển bò về nuôi ở những lô tương ứng, với chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng phù hợp (ví dụ: bò cạn sữa chửa kỳ cuối, bò không có chửa, bò gầy yếu ….)

5. Cạn sữa chưa đạt và cách xử lý:

Thông thường, phương pháp cạn sữa đột ngột cho kết quả rất tốt, quá trình tiết sữa bị ngừng ngay, bò không có hiện tượng viêm vú. Tuy nhiên, có một tỷ lệ rất nhỏ, không đáng kể cạn sữa chưa đạt. Tuỳ trường hợp, có các biện pháp xử lý cụ thể như sau:

– Nếu sữa vẫn chảy ra, sữa bình thường, không có biểu hiện viêm vú: nhúng các núm vú bằng dung dịch thuốc sát trùng.

– Bầu vú bị cương, da căng chuyển mầu hồng đỏ nhưng chưa viêm: tiêm kháng sinh và thuốc kháng viêm (không bơm thuốc và không vắt sữa) cho đến khi hết triệu chứng và bầu vú trở lại bình thường.

– Vú bị viêm nhưng không sưng, sữa lợn cợn: bơm lại thuốc cạn sữa vào các vú bị viêm; các vú khác không bơm.

– Vú bị viêm cấp, bầu vú sưng, nóng, đỏ và đau: điều trị viêm vú cấp bằng kháng sinh, kháng viêm, bơm Mamifort 02 lần/ngày cho đến khi khỏi viêm rồi lại bơm thuốc cạn sữa. Chỉ điều trị các vú bị viêm, các vú khác không viêm không vắt sữa và không điều trị.

Cách xác định trọng lượng và tuổi trâu, bò

Việc xác định khối lượng cơ thể chính xác nhất vẫn là cân trực tiếp. Tuy nhiên, để cân trọng lượng của một con trâu hay bò đôi khi lại gặp khó khăn vì trong nông hộ không phải lúc nào cũng sẵn cân, và để tiến hành cân 1 con trâu hay bò có khối lượng lớn không phải là chuyện dễ.

Xác định khối lượng cơ thể trâu bò thông qua việc đo vòng ngực và độ dài thân chéo

Chúng ta có thể ước lượng khối lượng con trâu hay bò tương đối chính xác thông qua công thức đã được nghiên cứu khi biết được vòng ngực và độ dài thân chéo của con trâu (bò) đó. (với sai số khoảng 5%).

Đối với bò: Khối lượng (kg) = 88,4 x VN 2 x DTC

Đối với trâu: Khối lượng (kg) = 90,0 x x VN 2 x DTC

  • Công thức này chỉ áp dụng đối với trâu bò từ 2 tuổi trở lên.
  • Nếu trâu bò mập thì cộng thêm 5% trọng lượng của nó.
  • Nếu trâu bò ốm thì trừ đi 5% trọng lượng của nó.

Trong đó:

  • VN: là vòng ngực của trâu (bò),  là chu vi mặt cắt đằng sau xương bả vai (tính bằng mét)
  • DTC: là độ dài thân chéo, là chiều dài được đo từ mỏm xương bả vai đến điểm tận cùng của xương ngồi (tính bằng mét).

Ví dụ: Một con trâu có vòng ngực là 1,82 m; dài thân chéo là 1,25m. Vậy thì khối lượng của nó sẽ là:

Khối lượng (kg) = 90,0 x (1,82)2 x 1,25=372 ( kg )

Một con bò có vòng ngực là 1,45m; dài thân chéo là 1,15m. Vậy khối lượng của nó sẽ là:

Khối lượng = 88,4 x (1,45)2 x 1,15= 214 (kg).

Cách xác định tuổi trâu

Có nhiều phương pháp giám định tuổi trâu, bò. Tuy nhiên, giám định tuổi qua răng là tương đối dễ và chính xác nhất. Răng của bò có hai loại: Răng sữa và răng vĩnh viễn. Sau khi đẻ 1 tháng, bò có 8 răng sữa, bò từ 2 tuổi trở lên căn cứ vào việc thay răng và độ mòn của răng để đoán tuổi. Có thể chênh lệch giữ năm tuổi.
  • Bò 2 năm tuổi thay 2 răng (cặp răng ở giữa)
  • Bò 3 năm tuổi thay 4 răng (cặp áp giữa)
  • Bò 4 năm tuổi thay 6 răng (cặp áp gốc)
  • Bò 5 năm tuổi thay 8 răng (cặp răng ở gốc)
  • Bò 6 năm tuổi đã thay 8 răng
  • Bò 7 năm tuổi 2 răng cửa mòn hình sợi chỉ
  • Bò 8 năm tuổi 2 răng cửa mình mòn hình chữ nhật
  • Bò 9 năm tuổi 2 răng cửa mòn hình vuông
  • Bò 10 năm tuổi 2 răng cửa mòn hình tròn
  • Bò 11 năm tuổi 4 răng cửa mòn  hình tròn
  • Bò 12 năm tuổi 6 răng cửa mòn hình tròn
  • Bò 13 năm tuổi 8 răng cửa mòn hình tròn

Lưu ý: Ở trâu sự thay đổi răng và mòn răng diễn ra chậm hơn bò khoảng 1 năm.

Dưới đây là một số hình ảnh răng bò ở từng lứa tuổi

                    

Bò dưới 2 năm tuổi- chưa thay răng              Bò 2 năm tuổi- 2 răng trưởng thành

      

Bò 2 năm tuổi                                                   Bò 3 năm tuổi- 4 răng trưởng thành

           

Bò 3 năm tuổi                                                        Bò 4 năm tuổi – 6 răng trưởng thành

   

Bò 4 năm tuổi                                                       Bò 5 năm tuổi – 8 răng trưởng thành

   

Bò 5 năm tuổi                                                                 Bò 6 năm tuổi

Bò 7 năm tuổi

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Các giống bò chuyên thịt

A. Giống bò chuyên thịt gốc nhiệt đới

1. Bò Brahman

Giống bò này đã được phát triển ở vùng vịnh Tây Nam nước Mỹ vào những năm cuối thế kỷ 19, đầu thể kỷ 20, do tạp giao giữa 4 giống bò Zebu với nhau. Hiện nay giống bò này được nuôi rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới do khả năng thích nghi với khí hậu nóng ẩm, chịu được nhiệt độ nóng và ẩm độ cao, có sức đề kháng tốt với bệnh tật, trong đó có các bệnh do côn trùng và ký sinh trùng đường máu. Bò Brahman có khả năng phát triển trên đồng cỏ nghèo và khô, nhưng cũng thích hợp với chế độ nuôi thâm canh.

Bò Brahman

Bò Brahman là giống bò nhiệt đới, thuộc loại lớn con, thân dài, lưng thẳng, chân trung bình đầu dài, cổ khá dài, tai to và sụp. Lông thường có màu xám nhạt nhưng đôi khi có màu đỏ, đen hay đốm trắng, yếm phát triển, bao dương vật sa thấp. Khi trưởng thành, bò đực cân nặng 700-900kg, bò cái có khổi lượng 450-650kg. Bê sơ sinh thường nhỏ nhưng tốc độ phát triển rất nhanh, do chất lượng sữa của bò mẹ tốt, tỷ lệ mỡ cao, trên 5%. Trong điều kiện thức ăn đầy đủ, chăm sóc tốt, bê 1 năm tuổi có thể đạt khối lượng 250-375kg.

So với những giống bò chuyên thịt ôn đới thì Bò Brahman cho tỷ lệ thịt xẻ thấp hơn (trung bình 52-58%) do chân dài, mông hơi dốc; sợi cơ thô và mùi vị của thịt thì chưa ngon. Mặt khác, Bò Brahman thành thục tính dục chậm bò cái thường được phối giống sau 2 năm tuổi.

Tuy nhiên, do khả năng thích nghi tốt và tốc độ tăng trưởng cao nên nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã nhập giống bò này để phục vụ cho công tác lai tạo.

2. Bò Droughmaster

Bò có nguồn gốc từ Úc trên cơ sở lai tạo giữa giống bò Brahman đỏ nhập từ Mỹ với một số giống bò ôn đới.

Đây là giống bò to lớn, có hoặc không có sừng. Lông ngắn, mượt, màu đỏ nhạt đến đỏ đậm. Da mỏng và đàn hồi. U kém phát triển. yếm và bao dịch hoàn của con đực và phần rốn của con cái khá phát triển.

Bò Droughtmaster

Bò Droughtmaster có khả năng kháng ve và các bệnh ký sinh trùng đường máu tốt, có khả năng gặm cỏ và thích nghi tốt với điều kiện nóng ẩm hoặc khô hạn.

Khả năng tăng trọng và phẩm chất thịt tốt, tỷ lệ thịt xẻ cao.

3. Bò Santa- gertrudis

Bò Santa-gertrudis được tạo ra ở King Ranch, Texas, là kết quả lai tạo giữa giống Shothorn, Hereford và bò Brahman (tỷ lệ máu bò Brahman là 3/8). Chính vì vậy bò có tính thích nghi cao tại các vùng nóng (chịu đựng được nhiệt và độ ẩm cao), chịu đựng được kham khổ, chống chịu tốt các bệnh ký sinh trùng đường máu và cho năng suất cao.

Bò có lông mịn, ngắn, màu đỏ sẫm, đôi khi có đốm trắng dưới bụng. Da mỏng và có sắc tố đỏ. Có yếm to, dầy với nhiều nếp gấp. Ở bò đực, bao dương vật phát triển và sa sâu xuống phía dưới nên dễ bị tổn thương nếu chăn thả trên đồng cỏ có nhiều bụi rậm có gai. Ngực sâu, lưng phẳng.

Bò Santa-gertrudis

Bò Santa-gertrudis thuộc loại nặng cân, con đực trưởng thành có khối lương 900-1000k, con cái trưởng thành nặng 600-800kg. Lúc 18 tháng tuổi bê đực nuôi thịt đạt khối lượng 550kg, bê cái đạt 400kg, tỷ lệ thịt xẻ trung bình 60%.

B. Bò Thịt gốc ôn đới

1. Bò Lymousine

Giống bò này có sắc lông màu đỏ và không có đốm. Niêm mạc mũi cũng màu đỏ hoặc màu hồng nhạt (tùy cá thể). Sừng và móng chân màu trắng, trắng xám, tầm vóc của bò lớn, thân hình dài, lưng thẳng, đầu ngắn, trán rộng. Khối lượng bò cái bình quân 540- 600kg, bò đực bình quân 800- 900kg. Nuôi thịt lúc 12 tháng tuổi bê đực đạt 450- 460kg, bê cái 380 -400 kg. Tỷ lệ thịt xẻ bình quân 68 – 70%.

Bò Lymousine

2. Bò Red Angus

Tạo từ bò đực giống cao sản – Có tỷ lệ thụ tinh cao, không bệnh. Bản thân lúc 2 năm tuổi đạt khối lượng 650kg, tăng trọng 1000g/ngày.

Bò Red Angus

Tạo con lai lông màu nâu sáng, kiểu bò thịt, nuôi 2 năm tuổi đạt khối lượng 460kg, tỷ lệ thịt xẻ 58%. – Phù hợp với sở thích và điều kiện chăn nuôi Việt Nam.
Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Phòng, trị côn trùng ký sinh trên da trâu bò

Ruồi, chấy, rận, bọ chét, ve, ghẻ, trong số đó, có nhiều loài ký sinh trên da trâu bò ở nước ta, gây tác hại lớn nhất là ve, ghẻ, rận, ruồi trâu và mòng.

Phòng bệnh:

– Tăng cường nuôi dưỡng, chăm sóc trâu bò, bê, nghé. Tắm cọ thường xuyên, nhốt riêng gia súc bị rận, ghẻ, ve.

– Phát quang đồng cỏ quá rậm rạp, thực hiện việc đốt đồng cỏ trước mùa mưa, luân canh đất canh tác có tác dụng diệt ve, tiêu nưới để trừ ruồi trâu, các chất độn chuồng đem đốt, phân đem ủ kỹ đúng kỹ thuật có tác dụng diệt ghẻ và ấu trùng ruồi mòng.

Trị bệnh:

Biện pháp cơ giới đơn giản nhất đối với ruồi trâu và mòng là đập chết.

Dùng hoá chất: Thuốc bôi, tắm, phun… Có thể dùng một trong các loại thuốc sau để tiêu diệt các động vật chân đốt ký sinh ngoài da gia súc như: Dipterex; Pyrethroids tổng hợp; Permethrin; Cypermethrin; Spinosad; Amitraz… (Cách sử dụng từng loại thuốc trên theo hướng dẫn của nhà sản xuất).

 Thuốc tiêm: Dùng Ivermectin tiêm dưới da với liều 0,2 mg/kg thể trọng, tiêm trong 2-3ngày liền và tiêm nhắc lại sau 10 ngày để diệt nội, ngoại ký sinh trùng gia súc.

 Dùng thuốc nam: Các loại hạt có chất độc để diệt ghẻ như: Hạt thàn mát, hạt máu chó, hạt củ đậu, giã nhỏ hoà với dầu ăn bôi lên chỗ ghẻ của gia súc. Sau 9 ngày bôi lại lần 2 diệt những con ghẻ mới nở.

Dùng lá cây thuốc lá diệt rận: 50 gram giã nhỏ cho 1 lít nước, cắt gọt lông gia súc, xát thuốc ngâm lá thuốc lá lên trên da gia súc mắc bệnh.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.