Chăm sóc nhà yến yêu cầu người nuôi yến cần phải có kỹ thuật, hiểu biết về đặc tính của chim yến. Thu hoạch tổ yến cũng vậy, cần phải nắm rõ được quy luật sinh sản, làm tổ của chim yến để có phương pháp thu hoạch đúng và phù hợp với tình trạng nhà yến của mình nhất.
Số lần thu hoạch tổ yến trong một năm: Thông thường một năm chúng ta có thể thu hoạch 4 lần tổ yến, cụ thể:
- Thu hoạch trong trường hợp số lượng chim yến quá nhiều không còn nâng đàn được nữa: chim yến làm tổ đã xong, sẵn sàng để chim đẻ trứng, nhưng chưa có trứng. Phương pháp này còn được gọi là phương pháp cưỡng đoạt (trộm tổ). Tổ không đạt chất lượng như tổ đủ ngày tháng.
- Thu hoạch trong trường hợp nâng đàn (nhà yến mới xây): Khi thu hoạch tổ yến cần phải thực hiện đúng phương pháp, chi tiết và chắc chắn để đảm bảo không làm ảnh hưởng đến đàn yến và không làm cho chim cảm thấy mất yên tĩnh và bỏ đi.
Có một số lưu ý chung trong quá trình thu hoạch tổ yến mà người nuôi yến cần phải nắm rõ:
- Thời gian chính xác nhất để thu hoạch tổ yến là 9h00 -15h00, đó là lúc đi kiếm mồi. Tránh thu hoạch vào lúc chim đang nghỉ vì sẽ làm xáo trộn cuộc sống của chim.
- Thời điểm thu hoạch cũng là lúc kiểm tra và loại bỏ các yếu tố gây hại đối với chim.
- Để cho tổ chim yến không bị gãy thì trước khi lấy đi thì phải phun nước trước, xung quanh chỗ tổ gắn vào xà thanh gỗ. Tiếp đến dùng dao mỏng để gạt hớt nó.
- Thời gian lấy tổ và sự phân bố của các tổ lấy đi đều cần phải chú ý, làm sao để chim không bối rối và có thể giúp nó làm tổ trở lại lúc ban đầu
Hiện nay có 2 cách thu hoạch được đa số các nhà nuôi yến áp dụng, là thu hoạch tổ yến sau khi chim non đã rời tổ (có thể tự bay đi kiếm ăn được) và thu hoạch trước khi chim yến đẻ trứng. Với phương pháp thứ 3 thì rất ít chủ nhà yến áp dụng và chúng tôi cũng khuyên các chủ nhà yến đặc biệt không dùng phương pháp này để thu hoạch tổ yến.
1 Phương pháp thu hoạch tổ yến sau khi chim non đã rời tổ.(Khuyên dùng)
Đây là phương pháp thu hoạch được đa số các chủ nhà yến thực hiện và được các công ty tư vấn khuyên dùng. Phương pháp này giúp nhà yến tăng số lượng bầy đàn nhanh chóng, những người thu hoạch tổ yến theo phương pháp này được xem là nuôi yến có chiều sâu.
Ưu điểm:
- Thu hoạch tổ yến bằng phương pháp này giúp số lượng yến trong nhà của bạn tăng nhanh, nhà yến tăng đàn nhanh chóng, những chú chim non sẽ trưởng thành và tiếp tục xây, giúp nhà yến nhanh phát triển cả về số lượng yến và số lượng tổ trong thời gian nhanh nhất.
- Phương pháp này ngoài việc không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của chim yến mẹ, nó còn mang ý nghĩa giá trị nhân văn trong nghề nuôi yến.
- Tổ yến dày hơn, nặng hơn do đã hình thành đầy đủ bộ khung.
Nhược điểm
- Thu hoạch tổ yến bằng phương pháp này thường thì tổ yến bị bẩn hơn do dính nhiều lông, phân của chim non, trứng bể vụn trong quá trình chim nở. Do đó người mua sẽ vất vả hơn trong việc làm sạch tổ yến.
2 Phương pháp thu hoạch tổ yến trước khi yến đẻ trứng. (Không khuyên dùng)
Thu hoạch ở thời điểm này là cách làm được ưa chuộng nhất bởi vì khi lấy tổ yến tại thời điểm này, tổ yến là sạch sẽ nhất, không bị nhiều bụi bẩn, phân hay lông yến. Giá trị tổ yến mang lại cũng là cao nhất vì thời gian xử lý ngắn do tổ yến đã sạch sẵn rồi. Khi chim Yến phát hiện ra là bị mất tổ thì sẽ lập tức xây lại tổ mới. Phương pháp này được gọi là “phương pháp thu hoạch cướp tổ ” và được các chuyên gia nhà yến khuyến cáo không nên áp dụng.
Ưu điểm
- Phương pháp thu hoạch tổ yến nuôi trong nhà này sẽ rất sạch, rất ít lông yến, bụi bẩn bám vào tổ giúp tổ yến dễ tiêu thụ và làm sạch tổ hơn.
Nhược điểm
- Với phương pháp thu hoạch cướp tổ này sau khi bị mất tổ chim yến bố mẹ phải tức tốc xây lại một tổ mới để kịp sinh sản, do đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của chim bố mẹ. Đặc biệt trong mùa thiếu thức ăn có thể làm chim bố mẹ kiệt sức và chết.
- Tổ yến thu hoạch được tuy trắng sạch nhưng rất mỏng và nhẹ, những tổ chim bố mẹ làm lại cũng sẽ mỏng, nhỏ hơn do thời gian xây tổ quá ngắn.
- Do kiệt sức để xây tổ mới dẫn đến quá trình chăm sóc chim non cũng bị ảnh hưởng, chim non yếu và dễ chết hơn. Dẫn đến ảnh hưởng đến số lượng chim yến, số lượng đàn trong nhà yến sẽ tăng chậm.
3 Một số phương pháp khác. (Khuyến cáo Đặc biệt không áp dụng)
Ngoài 2 phương pháp thu hoạch trên thì cũng có một vài nhà yến thu hoạch sau khi yến đẻ 2 trứng (chưa nở con).
Thời điểm thích hợp để thu hoạch tổ yến tiếp theo đó là khi bạn thấy trong tổ yến có 2 cái trứng rồi thì bạn tiến hành lấy tổ yến. Nên nhớ là khi nào thấy 2 cái trứng thì mới thu hoạch chứ không được thu hoạch khi trong tổ mới có 1 trứng bởi vì như thế sẽ làm ảnh hưởng đến chim Yến mẹ, gây nhiều rắc rối cho chim Yến mẹ.
Thu hoạch tại thời điểm này có lợi là tổ yến lúc này đã hoàn thành đầy đủ về cấu trúc, tổ yến dày hơn và đạt chất lượng cao hơn.
Phương pháp này rất hiếm chủ nhà yến áp dụng vì nó làm giảm số lượng chim yến trong nhà yến rất nhanh do không có chim non để tăng bầy, chim bố mẹ sẽ bỏ đi tìm môi trường sống khác tốt hơn. Và trên hết là phản lại tính nhân văn trong nghề nuôi yến. Vì vậy chúng tôi khuyến cáo các chủ nhà yến không nên áp dụng phương pháp thu hoạch tổ yến nuôi trong nhà này.
Lời kết
Nuôi yến là một nghề sinh lợi rất lớn, nhưng nó cũng là một nghề mang tính nhân văn sâu sắc, giúp bảo tồn và phát triển số lượng đàn chim yến. Bảo vệ và phát triển số lượng chim yến cũng là vấn đề mấu chốt để có một nhà yến thành công. Chính vì vậy, việc thu hoạch tổ yến sao cho tốt nhất cho sự phát triển của nhà chim là vô cùng quan trọng, nó không chỉ ảnh hưởng đến sự tăng đàn nhanh hay chậm của nhà chim mà về lâu dài, nó ảnh hưởng đến sự thành công hay thất bại của chính nhà chim đó.
Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.