Tháng: Tháng Một 2018

Bí quyết uốn cây Sung có dáng đẹp (P1)

TS Đặng Văn Hạnh, Trung tâm Công nghệ sinh học, ĐHQG Hà Nội cho biết: Sung là cây dễ sống, không đòi hỏi chăm sóc đặc biệt. Nên thường xuyên cắt tỉa cành lá, uốn thân cành theo dáng thế mong muốn và bón lân cho cây.

Nước là yếu tố chủ yếu dẫn đến sự sinh trưởng, vì thế có thể điều tiết lượng nước tưới và số lần tưới nước để khống chế sinh trưởng của cây. Bón thúc cho cây mỗi năm 1 – 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa.

Để cho cây mau to ngoài cắt tỉa cành lá người ta còn chú ý băm bỏ gốc và thân cây, nuôi thêm các cành tại các vị trí cần to, quá trình này giúp nhựa bơm mạnh vào vị trí cần to, ta sẽ đạt được kích thước như ý nhanh hơn. Nên trồng sung trên đất có thành phần cơ giới từ trung bình đến nặng, không nên trồng ở đất cát, sỏi hoặc đất có khả năng giữ nước kém. Nên trồng sung ở những nơi có nước, trên hòn non bộ.

Cách uốn những nhánh cây lớn hoặc dễ gãy

Những nhân viên kỹ thuật mà chính bạn đã nêu ở phần 1 của loạt bài viết này giúp tăng thêm khả năng uốn được những cành cây to, tuy vậy, nếu cành cây quá to hoặc quá giòn thì cũng không thể nắn chúng theo góc độ mà mình kỳ vọng được, mà trước tiên bạn nên làm yếu được thiết kế đi theo đã, hình thức này sẽ hỗ trợ để các dây chằng hay dây quấn chạy tốt được tốt hơn. Phần này sẽ đề cập đến kỹ thuật tạo một mấu hình chữ V trên cành cây.

Cũng giống như thân cây, cành cây chứa những lớp tế bào sống (nằm ngay dưới vỏ cây) bao quanh phần lõi gỗ “chết” bên trong. Nhiệm vụ của phần lõi này là giữ sức và cấu trúc của cây.

Cấu trúc này tạo động lực các tế bào sống, giữ cho tán lá nằm đúng góc độ và đủ sức nâng đỡ được cho phép cành cây không bị ngã đổ ngay tại khi bị tuyết phủ đầy hay bị những cơn gió vùi dập.

Phần lõi gồm các tế bào gỗ chết kể trên chính là phần mà bản thân cần phải ảnh hưởng đi khi uốn cây. người sử dụng cũng rất có thể làm yếu hay lấy đi phần lõi gỗ này để làm cho các danh mục tế bào sống bên ngoài yếu đi, và rồi cả cành cây cũng thế.

Có nhiều công nhân làm yếu cành để uốn cây, có thể coi là những nhân viên kỹ thuật “cao cấp” và chỉ các bà nào chăm chút được cây thật tỉ mỉ và có bề dày mới tất nhiên rèn luyện được, do bệnh viêm gan B cũng được ưa chuộng nguy cơ và có thể càn khiến cho chết cành cho tới khi được chăm tốt.

“Khắc mấu hình chữ V”, “khoét lỗ”, “chẻ cành”, và “tạo rãnh” phải được hoàn thành trên những thân cây khỏe mạnh và trên những cành cây sung sức nhất để nó có thể liền lại vết thương và phục hồi sức sau chấn thương. Mặt trái của bí quyết này là, chắc hẳn vết thương quá lớn, cây không lành lại nổi, đối với các vết thương như thế, bạn không nên tạo phía trước của cây, thậm chí Bạn cũng có thể “ngụy trang” đã được sự cho phép nó giống phương cách gỗ mục bỗng nhiên như “uro” (vết lõm hình lòng chảo) hay “shari” (những đoạn lõi gỗ ngay lâp tức thường thấy trên nhiều loại cây có quả hình nón như cây thông và cây tùng cối).

Tính toán chính là thời điểm thông minh để uốn cây

Một số người ham mê nghệ thuật bonsai khám phá nên để hiện thực những ảnh hưởng mạnh lên cây vào mùa đông, khi cây đang ngủ đông, để nhằm công việc “lừa” chúng, mấu chốt được coi là những ý tưởng sai lầm, và một phần nhỏ lệch lạc.

Nếu tiến hành vào lúc chớm giữa đông, thế hệ ngủ đông của cây, thì cây sẽ chưa được liền vết thương được cho đến khi nó quay lại hoạt động bình thường vào vài tuần hay vài tháng sau đó. Nếu vậy sẽ khiến cho các vết thương cứ bị phơi trần ra và trầm trọng thêm trong một khoảng 7 năm quá dài. Do vậy, bạn phải tiến hành những công nhân này vào lúc cây đang tạo nên đỉnh cao và những nguy hại do kiểu khí hậu băng giá gây ra vẫn được giảm xuống mức thấp nhất.

Đối với phần lớn các loài cây thì hoạch định chính là thời điểm đúng đắn nhất là vào khoảng cuối hè, hoặc đầu tháng 8, vì ít ra từ khi đó vẫn còn khoảng 6 tuần nữa thì thời tiết đông giá mới thực ra bắt đầu.

Vào giữa mùa hè, cây bắt tay vào ra lá và chồi non mới, đây là khoảng vài năm phát triển, là lúc cây tràn trề sinh lực nhất. Tiến hành những nhân công trên vào khoảng thời điểm từ giữa đến cuối hè giúp cho cây phục hồi nhanh nhất, không những giới hạn được cơ hội bị sâu mọt ăn hết chồi non hay bị lây nhiễm bệnh mà không cần cản trở quá trình xây dựng của cây.

Còn đối với những loài cây có nhựa, có quả hình nón như cây thông hay cây gỗ vân sam, khoảng thời điểm rất sáng suốt nhất để uốn cây là vào cuối hè, khi lượng nhựa được lưu thông giảm đi. Đối với những loài sớm rụng lá, có khả năng sẽ chảy nhựa nhiều, bạn không nên uốn vào khoảng đầu hay giữa mùa xuân trước khi quyết định cây rụng lá và mọc chồi non.

Tốt hơn hết, luôn dùng dây đồng và/hoặc dây chằng để uốn trước khi quy định những kỹ sư này

Kỹ thuật khắc hình chữ V

Khắc hình chữ V đơn giản có thể chỉ cần một cắt ngang bề rộng của thân cây, rồi uốn nó theo khía cạnh mà mình mong muốn. Vì đây là một giải pháp uốn nhanh và ảnh hưởng khá nghiêm trọng vào chỗ cần uốn, tuy nhiên, nó ngược lại là môi trường sinh ra vết chai sần hay phồng rộp ở ngay chỗ khắc chữ V.

Không thì dùng phương pháp này cho những loài cây sớm rụng lá, hay cây lá rộng, vì dòng nhựa lưu thông hiện có không quá thân thiết liên tiếp bằng các loài cây có quả hình nón (nếu dòng nhựa chạy đến các nhành cây thứ cấp và/ hoặc các tán lá bị đứt giữa chừng, thì những chồi hay lá đang phát triển sẽ bị và có mối nguy bị sâu mọt phá hoại).

Bạn cần quấn dây hay buộc dây chằng vào cành được uốn để giữ cho cây ở đúng góc độ trong khoảng thời gian nó phục hồi và là môi trường sinh ra vết chai sần.
Nên bôi một lớp dầu bôi trơn bên ngoài lớp gỗ thượng tầng bị lộ ra đối cùng với nhiều cây thuộc họ có quả hình nón, hoặc dùng bột hồ bôi lên vết cắt cho các loài sớm rụng lá.

Hai vết cắt hình chữ V được là môi trường ở quãng chia 2/3 chiều dài cành cây được uốn. Nếu vết cắt không đủ sâu thì chỗ uốn sẽ chưa hề gọn gàng và suôn sẻ. Để sinh ra vết cắt hình chữ V, bạn dùng cây cưa mỏng và nên tạo nên hình tam giác để khi uốn, hai mặt bên của vết cắt sẽ gặp nhau khi chúng xây dựng nên vết chai sần, cũng vì vậy vết cắt sẽ ghép lại vào nhau.

Với phương pháp này cũng rất cực kỳ hữu dụng khi mang lại tính chỉnh lại góc nơi cành cây bị lìa khỏi thân cây. Đối với trường hợp này, chỉ dùng dây không thì rất có thể khó mà chỉnh được.

Có thể tạo vết cắt ở phía dưới cành, tiếp theo dùng dây quấn hay dây chằng để kéo cành hướng xuống. Hai cạnh của vết cắt bị kéo sát vào nhau và sau cùng là liền lại với nhau.

Nhiều người ham mê bonsai thích tạo vết cắt sẽ ở trên, thay cho dưới chỗ cành giao nhau với thân cây. Cách này sẽ làm vết cắt giãn rộng ra và chắc chắn không bị nhìn thấy cho đến khi vết cắt liền sẹo và lấp đầy được chỗ khuyết.

Về quan trọng nhất thì cả hai cách đều tốt và nên được dùng phù hợp nhất với loài cây được uốn; hay ngắn loài hình thành sẹo nhanh để lấp đầy chỗ trống của vết cắt hình chữ V, và những loài này thì sử dụng cách tạo vết cắt nằm phía bên dưới, cuối cành.

Một ví dụ về phương pháp tạo vết cắt hình chữ V

Nguồn: Cây hoa cảnh được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật nhân giống và phương pháp làm cho lá Sung nhỏ lại

Sung là loại cây có bộ gốc, rễ, thân cành rất đẹp. Song bộ lá của chúng lại quá to. Vì vậy phải có cách làm lá nhỏ lại khi trồng trong chậu.

1. Kỹ thuật làm cho lá sung nhỏ lại:

– Để cho lá cứng, già đều, hãy lấy kéo cắt bỏ toàn bộ lá trên cây, còn phần cuống để lại. Sau vài ngày cuống lá sẽ rụng gần hết.

– Do sung không chịu hạn nên ta vẫn phải tưới nước.

– Khi mầm lá nảy ra, được 2-3 lá, dùng tay bấm bỏ ngọn làm cho mầm lá chùn lại, không phát triển. Lá sẽ già đanh nhỏ lại chỉ bằng ngón tay cái.

– Tiếp tục theo dõi khi thấy mầm ở các mắt lá cứ nhú ra độ 1-2 lá, lại tiếp tục bấm bỏ ngọn một vài lần như thế, những ngọn ra lần sau sẽ nhỏ lại, chờ cho lá già thẫm lại, tiếp tục chăm bón bình thường.

2. Kỹ thuật nhân giống

– Sung có thể nhân giống bằng hạt hoặc bằng cách chiết cành, giâm cành, song thực tế nhân giống bằng hạt được chú ý hơn vì tạo cho cây con khỏe, tạo bộ rễ mong muốn khi làm kiểng.

– Nhân giống bằng gieo hạt cần chọn các quả đã chín, thịt quả mềm để lấy hạt, chà sát để lớp vỏ hạt sạch nhớt sau đó đem gieo ngay. Trước khi gieo có thể ủ hạt nơi ẩm để hạt dễ nảy mầm, đất gieo hạt cần nhỏ, mịn, sạch cỏ vì hạt nhỏ sau khi gieo thì tủ rơm, xơ dừa… để giữ ẩm cây con thì tưới nhẹ và ít tưới dần, khi cây đạt chiều cao 15 – 20 cm có thể bứng đi trồng.

Nhân giống vô tính có thể tiến hành bằng cách chiết cành, dâm cành và tách gốc song các cách này có hệ số nhân giống thấp, tỷ lệ sống không cao do đó ít được dùng.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Cách làm cho cây Sung ra nhiều quả và đúng chỗ mong muốn

Sung thường làm cảnh thường được chia làm 2 loại ,sung nếp và sung tẻ. Cây sung nếp được ưa thích hơn vì chùm quả của nó rất nhiều quả và kích thước quả không quá lớn. Việc kích thích cho cây sung ra quả là hoàn toàn có thể làm được với phương pháp đơn giản.

Làm cho cây rơi vào tình trạng no nước ,thừa chất, nhưng không úng nước . đơn giản ta chỉ cần đảm bảo chất dinh dưỡng cho cây từ việc bón phân và để nước trong chậu lúc nào cũng ở tình trạng ngập tới già 1/2 chậu.

Sung là cây thân gỗ lâu năm có tên khoa học là Ficus glomerata Roxb. var. chittagonga King), thuộc chi Ficus, họ dâu tằm (Moraceae). Sung ưa đất ẩm, nhiều ánh sáng, thường mọc hoang ở những nơi như bờ sông, bờ suối, khắp các vùng đồng bằng, ven chân rừng ở những nơi hợp thủy.

Cái mà người ta gọi là quả thực ra đó là tập hợp của nhiều hoa nhỏ bên trong tạo thành quả giả hình trái lê, bên ngoài có lớp lông mịn, cuống ngắn. Hoa lớn dần, vỏ từ màu xanh chuyển sang màu đỏ thẫm, chín và rụng rất nhanh, có mùi thơm hấp dẫn. Quả thường mọc từng chùm trên thân và những cành không mang lá . Sung có nhiều loại, phổ biến nhất ở nước ta là sung vè, sung xanh, sung nòi…cũng có những giống không cho quả, có giống khó ra quả nếu không được tác động bàn tay con người.

Nhiều người không sành đã mua phải những cây sung cảnh bán rong trên đường phố mặc dù cây còn nhỏ mà sai chi chít quả, về nhà vài ngày mới phát hiện ra là nghệ thuật gắn keo con voi.

Bạn hãy quan sát kỹ trên lá, nếu lá to hình mũi giáo, lá non có lông cả 2 mặt, lá già cứng, nhẵn, trên lá thường có những mụn nhỏ (do con sâu thuộc họ Psyllidae ký sinh) gọi là “vú sung” thì sớm muộn gì cây cũng sẽ cho quả, nếu không thấy các đặc điểm nêu trên thì có thể là giống không cho quả hoặc khó ra quả.

Trong trường hợp này bạn nên tìm những cây sung đã cho quả chiết lấy cành hoặc lấy quả chín gieo trồng và tạo cây bonsai mới nếu muốn chơi sung như một biểu tượng của sự no đủ, tốt lành và may mắn (sung nở hoa).

Nếu có các đặc điểm như nêu ở trên (đúng là giống sung cho quả), muốn cho sung ra quả có thể làm theo những cách sau:

Ngừng tưới nước cho cây 15-20 ngày, vặt bỏ hết lá trên cây. Sau đó cây sẽ ra một đợt lá mới và hình thành nụ hoa và ra trái (khoảng sau 3 tháng). Mùa hoa thường từ tháng 6-8, mùa quả tháng 9-11, do vậy nên làm vào cuối mùa xuân.

Dùng dao khía vài nhát vào thân cây cho chảy nhựa (khứa vừa đến phần gỗ), chỗ gần gốc cây sẽ kích thích cây ra hoa, ra quả.

Nếu trồng trong chậu thì nên thay chậu to hơn, thay từ 1/2 đến 2/3 đất mới có bổ sung phân vi sinh, moi lỗ xung quanh chậu bón xác con cá hố biển muối sơ bít các lỗ thoát nước lại, ngưng tưới nước hoàn toàn cho tới khi cây rụng hết lá, khía thêm vài nhát nơi thân nhẵn, sau 2-3 tháng cây sẽ thay lá mới và sẽ ra, ra quả.

Sau mỗi đợt ra quả bạn cần bón bổ sung một lượng phân NPK, tưới nước thường xuyên cho cây sinh trưởng, phát triển tốt, mã quả đẹp theo ý muốn. Khi quả đã rụng hết còn lại cùi hoa bám vào thân cây mẹ, sang năm từ cùi hoa này sẽ đâm ra những chồi hoa mới, tiếp tục cho quả.

Lưu ý :

Nếu cắt bỏ những cùi hoa này thì cây sẽ không tự mọc ra chồi mới ở vị trí đó nữa, quả sung sẽ mọc ra ở những chỗ mới nơi thân đủ già, ngày càng lên cao nên mất cân đối và rất xấu. Vì vậy, khi thay chậu không được cắt bỏ các cùi hoa này. Muốn trái ra chỗ khác cũng nên khía nhẹ như đã nói ở trên.

Những quả mọc trên cành thường ko nên để vì sẽ làm chết cành nên vặt bỏ sớm hơn ,để giữ cành ko lao .

Nếu do chăm sóc nhiều, lá sung to, dày nên không đẹp, muốn làm cho lá nhỏ lại, khi mầm lá nẩy ra được 2-3 lá, bạn dùng tay bấm bỏ ngọn làm cho mầm lá chùn lại không phát triển, lá sẽ già đanh nhỏ lại chỉ bằng ngón tay cái.

Tiếp tục theo dõi khi thấy mầm ở các mắt lá cứ nhú ra độ 1-2 lá, lại tiếp tục bấm bỏ ngọn một vài lần như thế, những ngọn ra lần sau sẽ nhỏ lại, chờ cho lá già thẫm lại, tiếp tục chăm bón bình thường.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Quy trình sản xuất rau sup lơ an toàn

Rau súp lơ là một loại thực phẩm có giá trị kinh tế cao. Để nâng cao giá trị cũng như tăng tính an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Chúng tôi xin giới thiệu kỹ thuật sản xuất rau súp lơ an toàn

1.Giống trồng

Nguồn giống: Sử dụng các giống chất lượng cao được cung ứng từ các Công ty có
uy tín và một số giống địa phương trong nước. Nên sử dụng các giống lai F1 để cây khỏe, hoa đều và năng suất cao.

2. Vườn ươm

Gieo hạt trên luống đất: 

– Đất được cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại. Xử lý đất bằng Mocab (20 ml/8 lít) và
Sincosin (30 ml/8 lít) tưới hoặc phun đều trước khi phay đất để hạn chế tuyến trùng. 1ha cải bắp cần 200 – 250 m2 vườn ươm. Lên luống cao 25 – 30 cm, rộng 80 – 100 cm.

– Lượng phân bón lót cho 1 m2 vườn ươm là: 1,5 kg phân chuồng, 150 gam phân
lân super, 100 gam kali.

– Cách bón: Rải phân đều trên mặt luống, đảo đều đất và phân, vét đất ở rãnh phủ
lên mặt luống dày 1,5 – 2,0 cm.

– Lượng hạt cần cho 1 ha là 400 – 600 gam, lượng hạt gieo cho 1 m2 vườn ươm là
1,5 – 2,0 gam.

– Cách gieo hạt: hạt giống nên ngâm trong nước ấm 54 ºC trong thời gian 20 phút
trước khi gieo. Hạt gieo đều trên mặt luống, sau khi gieo phủ 1 lớp trấu hoặc rơm rạ chặt
ngắn 5 – 10 cm, sau đó dùng ô roa tưới đẫm nước. Trong 3 – 5 ngày sau gieo tưới nước 1-2 lần/ngày, khi hạt đã nảy mầm nhô lên khỏi mặt đất ngừng tưới 1 – 2 ngày, sau đó cứ 2 ngày tưới 1 lần. Khi cây được 2 – 3 lá thật tỉa bỏ cây bệnh, cây dị dạng, để khoảng cách
cây x cây 3 – 4 cm/cây. Tuyệt đối không tưới phân đạm trong giai đoạn vườn ươm.

– Vườn ươm gieo cây con nên có mái che mưa bằng nilon hoặc tốt nhất gieo trong
nhà lưới sáng để giữ cho cây không bị ảnh hưởng bởi mưa hoặc nắng quá.

Gieo hạt vào khay bầu:

– Để tiết kiệm hạt giống, công chăm sóc cây giai đoạn đầu và tăng độ đồng đều cây,
nên sản xuất cây con trong khay xốp hoặc khay nhựa có kích thước 60 x 45 cm với 40
hốc/khay.

– Vật liệu làm bầu: gồm 40% đất, 30% trấu hun hoặc mùn mục và 30% phân
chuồng mục. Các thành phần trên được trộn đều và đổ đầy các hốc trên khay, ấn nhẹ, rồi xếp khay trên giá cao cách mặt đất ít nhất 50 cm trong nhà lưới có che mái bằng vật liệu sáng.

– Tiêu chuẩn cây giống tốt: phiến lá tròn, đốt ngắn, cây mập, lùn. Cây có 5 – 6 lá
thật thì nhổ trồng. Sau khi gieo hạt 20 – 25 ngày cây con sẽ đạt tiêu chuẩn xuất vườn.

3 Chuẩn bị đất trồng

– Vị trí đất trồng: Khu vực trồng phải cách ly với khu vực bị ô nhiễm, không bị ảnh
hưởng trực tiếp từ các nguồn chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt từ các khu dân cư, bệnh viện, các lò giết mổ, nghĩa trang, đường giao thông lớn.

– Đất trồng nên chọn khu vực đất cao, dễ thoát nước nhưng chủ động nguồn nước
tưới, có tầng canh tác dày 20 – 30 cm. Đất thịt nhẹ hoặc cát pha có độ pH từ 6- 6,5. Nếu
pH thấp hơn thì dùng vôi bột để tăng pH.

– Ngoài ra, đất phải được xác định hàm lượng một số kim loại nặng trước khi sản
xuất và trong quá trình sản xuất đảm bảo không vượt quá ngưỡng cho phép.

– Nên chọn đất luân canh với cây lúa nước hoặc các cây trồng khác… để tránh sâu
bệnh tồn dư, lây nhiễm…

– Đất trồng cần được cày bừa kỹ, làm nhỏ, tơi xốp, nhặt sạch cỏ dại, nên xử lý sâu
bệnh bằng vôi bột (500 – 1.000 kg/ha)

– Làm đất kỹ, tơi nhỏ; lên luống cao 25 – 30 cm, mặt luống rộng từ 0,9 – 1,0 m (vụ
sớm mặt luống làm kiểu mui rùa để tránh ngập úng khi gặp mưa, chính vụ làm mặt luống bằng phẳng dễ thoát nước).

4. Kỹ thuật trồng

4.1 Thời vụ trồng

– Vụ sớm gieo từ tháng 7 – 8, trồng tháng 8 – 9.

– Chính vụ gieo từ tháng 9 -10, trồng tháng 10 – 11.

– Vụ muộn gieo từ tháng 12, trồng tháng 1 – 2 năm sau.

4.2 Cách trồng

Nhẹ nhàng nhấc cây ra khỏi khay bầu, hoặc nhổ cây tại luống đã tưới nước đủ ẩm.
Đặt cây con vào hốc, vùi kín bầu cây dưới đất và tưới thấm gốc để cho chặt gốc.
Trồng hàng ba với khoảng cách 30 x 35 cm, mật độ 55.000 cây/ha, trồng buổi
chiều, trồng xong tưới duy trì đủ ẩm sau khi trồng để cây bén rễ tốt.

4.3 Tưới nước và chăm sóc

– Sau khi trồng, mỗi ngày tưới đủ ẩm 1 lần. Khi cây hồi xanh 2 -3 ngày tưới một
lần; có thể tưới rãnh cho cây, khi đủ ẩm phải tháo hết nước ngay.

– Nếu có điều kiện nên tưới phun mưa vào các buổi chiều tối sẽ có tác dụng rửa trôi
bớt trứng, sâu non sâu tơ và hạn chế bướm sâu tơ đến đẻ trứng.

– Che đậy hoa: Che hoa là một biện pháp kỹ thuật cần thiết nhằm bảo vệ hoa, hạn
chế bệnh. Sau trồng 40 – 50 ngày (giai đoạn nụ hoa có đường kính 4 – 5 cm) có thể bẻ lá già để che hoa.

5 Phân bón

Chỉ sử dụng phân hữu cơ đã ủ hoai mục, tuyệt đối không dùng phân tươi, nước
phân tươi, nước giải tươi để bón và tưới cho rau. Bón bổ sung phân hữu cơ vi sinh, hữu cơ sinh học. Lượng bón và phương pháp bón như sau:

Chú ý: Đảm bảo thời gian cách ly với phân đạm urê ít nhất 10 – 14 ngày trước khi
thu hoạch.

6. Phòng trừ sâu bệnh

6.1 Biện pháp canh tác, thủ công, sinh học

– Nên chọn các loại đất luân canh với cây trồng khác rau họ Thập tự; đối với các
vùng không chuyên rau nên luân canh với cây lúa nước nhằm hạn chế nguồn sâu bệnh
chuyển tiếp.

– Dùng biện pháp thủ công: ngắt ổ trứng, bắt giết sâu non khi mật độ sâu thấp (áp
dụng với sâu xám, sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang); phát hiện và nhổ bỏ những cây bị bệnh héo xanh đem tiêu huỷ.

– Sử dụng bẫy pheromone để bắt trưởng thành sâu tơ từ đầu đến cuối vụ.

6.2 Biện pháp sử dụng thuốc BVTV

Xử lý cây giống trước khi trồng: Nên xử lý cây giống bằng cách phun thuốc hóa học có hiệu lực cao, kéo dài (Regent 800 WG, Rambo 800 WG, Match 50 EC …) lên cây giống trong vườn ươm trước khi nhổ trồng từ 2 – 3 ngày để hạn chế sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang, rệp muội…

Giai đoạn đầu vụ (sau trồng – trải lá bàng): 

– Cần chú ý các đối tượng: sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang, sâu xám, bọ
nhảy sọc cong, rệp, bệnh héo xanh … Riêng đối tượng rệp, bọ nhảy cần kiểm tra và xử lý
triệt để tránh lây lan và phát sinh mạnh ở các giai đoạn sau.

– Sử dụng thuốc BVTV thế hệ mới để phòng trừ khi mật độ sâu bệnh cao.

+ Sâu tơ: Mật độ 7 – 10 con/m2, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang, sâu xám: > 2
con/m2, có thể dùng các loại thuốc có hoạt chất Lufenuron; Indoxacarb…

+ Rệp muội: > 20% cây bị cấp 1 – 2 có thể dùng các loại thuốc có hoạt
chất Imidacloprid; Fipronil…

+ Bọ nhảy: Mật độ 15 – 20 con/m2, có thể dùng các loại thuốc có hoạt
chất Acetamiprid; Nereistoxin…

+ Bệnh thối gốc, thối lá: > 15% tỷ lệ cây, lá bị bệnh có thể dùng các loại thuốc có
hoạt chất Metalaxyl; Validamycin…

Giai đoạn giữa vụ (trải lá bàng – nụ nhỏ):

– Chú ý các đối tượng: sâu tơ, sâu xanh bướm trắng và sâu khoang.

– Sử dụng các loại thuốc nguồn gốc sinh học để phòng trừ khi mật sâu bệnh cao
như: sâu tơ > 30 con/m2; sâu xanh, sâu khoang ≥ 4 con/m2 có thể dùng thuốc có hoạt
chất Emamectin benzoate; Abamectin…

Giai đoạn cuối vụ (15 – 20 ngày trước thu hoạch): 

– Chú ý các đối tượng: Sâutơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang và bệnh thối hoa.

– Khi mật độ sâu cao (sâu tơ > 60 con/m2; sâu xanh, sâu khoang: > 5con/m2) có thể
dùng thuốc thảo mộc có hoạt chất Matrine, thuốc sinh học Bt và các loại thuốc nguồn gốc sinh học tương tự như giai đoạn giữa vụ để phòng trừ.

– Đối với bệnh thối lá, hoa lơ khi tỷ lệ bệnh phát sinh > 5% có thể dùng các loại
thuốc có hoạt chất Acrylic, Streptomycin sulfate, Validamycin…

Chú ý: Đảm bảo thời gian cách ly đối với từng loại thuốc theo hướng dẫn trên nhãn
thuốc.

7. Thu hoạch

Khi tuổi hoa lơ được 15 – 20 ngày, xung quanh mặt hoa có hiện tượng rão là thu
hoạch tỉa (cây lớn trước, cây bé sau). Loại bỏ lá gốc chỉ để một số lá sát hoa. Chú ý không rửa, đưa hoa lơ vào bao bì để vận chuyển đến nơi tiêu thụ.

Nguồn: tuaf.edu.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Phát triển cây súp lơ xanh Nhật Bản trên vùng đất Măng Đen

Măng Đen (Kon Plông) là vùng đất có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với nhiều loại rau hoa xứ lạnh, trong đó có cây súp lơ xanh Nhật Bản.

Để giúp người dân từng bước làm quen với các loại rau hoa xứ lạnh, năm nay Trung tâm Khuyến nông-khuyến ngư tỉnh đã hỗ trợ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho 21 hộ dân ở thôn Tu Rằng, xã Măng Cành trong vùng quy hoạch phát triển rau hoa xứ lạnh Măng Đen trồng thử nghiệm 1ha súp lơ xanh Nhật Bản.

Theo đánh giá từ các hộ dân tham gia thực hiện mô hình, mặc dù là vùng đất mới được khai hoang, lớp mùn trên bề mặt của đất san ủi không đều, khâu cải tạo nâng cao độ mùn của đất chưa có thời gian hoàn thiện, nhưng cây súp lơ xanh Nhật Bản sinh trưởng và phát triển tốt.

Ông Nguyễn Hoàng Khương – người thực hiện mô hình cho biết, mặc dù mới trồng thử nghiệm, kinh nghiệm chưa nhiều, nhưng cây súp lơ Nhật Bản đã khẳng định được hiệu quả kinh tế. Theo quy trình kỹ thuật, mật độ trồng 30.000 cây/ha, trừ khoảng 10% cây hao hụt (cây trồng bị chết hoặc sinh trưởng kém), còn lại khoảng 27.000 cây/ha cho thu hoạch. Bình quân mỗi cây súp lơ cho khoảng 0,5kg. Với giá bán từ 20-25 nghìn đồng/kg, tính ra 1ha súp lơ cho thu nhập từ 270-300 triệu đồng/lứa.

Theo các cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông-khuyến ngư, để trồng súp lơ cho năng suất cao, người trồng cần nắm vững kỹ thuật. Về đặc tính sinh học, súp lơ có bộ rễ ăn nông (ở lớp đất 10 – 15 cm) và ít lan rộng, bán kính hoạt động của bộ rễ chỉ 35 – 50cm. Nhiệt độ thích hợp nhất cho súp lơ sinh trưởng và phát triển là 150 – 180C. Từ 250C trở lên cây mọc kém, chậm, mau hóa già, hoa súp lơ bé và dễ nở. Nếu độ ẩm không khí thấp, đất lại không đủ ẩm thì hoa súp lơ bé, chóng già, năng suất thấp. Ngược lại, nếu độ ẩm không khí cao (trên 90%) kết hợp với nhiệt độ cao thì hoa dễ thối. Độ ẩm thích hợp để súp lơ sinh trưởng tốt là 50 – 80%. Trồng súp lơ là để thu hoạch bộ phận hoa chưa nở dùng làm thực phẩm. Bộ phận này mềm, xốp ít chịu được mưa nắng.

Cây súp lơ xanh Nhật Bản phát triển tốt trên vùng đất Măng Đen.

Về đất trồng, súp lơ ưa đất thịt nhẹ, nhiều mùn, có độ pH = 6,0. Súp lơ cần lượng phân bón gấp đôi so với cây cải bắp, 70 – 75% lượng chất dinh dưỡng tập trung vào thời kỳ làm hoa. Vì thế, bà con coi trọng việc bón thúc cho súp lơ trong thời kỳ súp lơ gần ra hoa.

Cũng theo Trung tâm Khuyến nông-khuyến ngư, thời vụ gieo trồng súp lơ chia làm 2 vụ. Vụ sớm: gieo tháng 7, tháng 8, trồng tháng 8 – 9. Vụ chính: gieo tháng 10 – tháng 12, trồng tháng 11 – 12. Trước khi đem gieo, bà con ngâm hạt vào nước nóng 500C trong 25 – 30 phút để diệt các nấm bệnh bám ở vỏ hạt giống, đồng thời tăng tỷ lệ mọc của hạt khi gieo. Lượng hạt gieo trên 1m2 khoảng 3,5 – 4g (1 ha gieo 400g đến 600g). Sau khi gieo hạt phải tưới giữ ẩm từ 65 – 70% (chú ý che mưa nắng cho cây giống). Riêng đối với súp lơ vụ sớm, sau khi cây con mọc được 15 – 18 ngày thì phải đem giâm.

Đất giâm súp lơ vụ sớm cũng làm luống như lúc gieo hạt, cây cách cây 5 – 6 cm theo hình nanh sấu. Cây súp lơ cần giâm vào buổi chiều để cây đỡ héo, mau bén rễ. Giâm xong, tưới nước giữ ẩm ngay. Cây giống giâm được 20 – 25 ngày thì nhổ đem trồng. Vụ sớm làm luống cao; vụ chính làm luống thấp và phẳng. Lượng phân bón lót cho 1 ha súp lơ cần 40 tấn phân chuồng, 50 kg urê, 25 kg lân, 70 kg ka li. Các loại phân trộn đều nhau rồi bón theo hốc trồng. Việc bón thúc dùng phân urê (20 kg/ha) pha loãng/kỳ tưới. Bón thúc kỳ 1 sau khi trồng súp lơ độ 15 ngày; kỳ 2 sau kỳ 1 từ 10 – 12 ngày; kỳ 3 khi cây đã chéo nõn.

Trong quá trình chăm sóc, bón phân và tưới nước bà con cũng có thể lựa chọn các dòng phân bón sinh học để bón qua lá nhằm tăng hiệu quả sử dụng phân bón, giảm chi phí về phân bón hóa học cũng như thuốc bảo vệ thực vật tạo ra dòng nông sản an toàn. Một trong những sản phẩm đáp ứng được yêu cầu đó chính là chế phẩm sinh học Vườn Sinh Thái- được sản xuất theo công nghệ nano tiên tiến kết hợp với công nghệ sinh học hiện đại. Chế phẩm sinh học này được coi là một giải pháp toàn diện cho nền nông nghiệp hữu cơ bền vững.

Nguồn: Báo Kontum được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật trồng và bón phân cho cây Súp lơ

Súp lơ ( Brasica cauliflora L.) là loại rau dễ tiêu thụ, giá bán tương đối cao nên được nhiều nông dân chọn trồng trong vụ đông.

Bộ phận của cây súp lơ được làm thực phẩm là toàn bộ phần hoa chưa nở. Bộ phận này mềm, xốp nên không chịu được mưa nắng.  Súp lơ có bộ phận lá rất phát triển so với su hào, nhưng bộ rễ phát triển kém hơn nhiều, ăn nông (ở lớp đất 10 – 15 cm) và ít lan rộng, bán kính hoạt động của bộ rễ chỉ 35 – 50 cm. Vì vậy, cây súp lơ chịu hạn, chịu nước kém.

Để giúp nông dân trồng súp lơ hiệu quả, chúng tôi xin giới thiệu một số kỹ thuật cơ bản trồng và chăm sóc loại rau này.

1. Thời vụ

Súp lơ là loại cây chịu được lạnh, nhiệt độ thích hợp 15 – 180C.

– Vụ sớm: gieo tháng 7 – đầu tháng 8, trồng tháng 8 – 9. Vụ này nên sử dụng các giống chịu nhiệt, chín sớm.

– Vụ chính: gieo tháng 9 – 10, trồng tháng 10 – 11.

– Vụ muộn: gieo tháng 11, trồng vào tháng 12. Vụ này không dùng giống chín sớm, nên sử dụng các giống chịu rét, chín muộn.

Tuổi cây giống súp lơ đem trồng tốt nhất có 4 – 5 lá thật. Trồng cây giống quá tuổi sẽ cho ngù hoa nhỏ, năng suất thấp.

2. Làm đất và bón phân lót

Sau khi đất đã được cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại thì lên luống rộng 0,9-1 m, cao 18-20 cm, rãnh rộng 25-30 cm. Vụ sớm làm luống cao, hình mui luyện; vụ chính và vụ muộn làm luống thấp và phẳng.

Bón phân lót cho 1000m2 như sau:

– Phân hữu cơ sinh học Hiếu Giang Better HG 01: từ 1,5 – 2 tấn.

– Phân Better NPK 16-12-8-11+TE: 100kg

Trộn đều phân hữu cơ và NPK rồi bón theo hốc trồng là tốt nhất. Bón xong đảo đất cho đều.

3. Mật độ trồng

Trồng hàng kép nanh sấu trên luống với khoảng cách 60 x 50 cm hoặc 40 x 50 cm (mật độ 21.000 – 23.000 cây trên 1 ha). Đối với giống chín sớm và giống trung ngày trồng với mật độ dày hơn. Đối với các giống chín muộn và giống có bọ lá lớn thì mật độ trồng thưa hơn.

Tiêu chuẩn cây giống tốt: có 4-5 lá thật, cây to, mập, lá xanh, gốc đỏ, không bị dị hình.

4. Chăm sóc

– Thời kỳ hồi xanh: Sau khi trồng phải tưới nước giữ ẩm thường xuyên, tưới 1-2 lần/ngày tùy theo thời tiết. Kiểm tra đồng ruộng để kịp thời cấy dặm những cây bị chết. Sau trồng 10-15 ngày thì xới phá váng, xới sâu, xới rộng giúp đất tơi xốp, nhặt sạch cỏ dại.

– Thời kỳ chải lá: Tưới bằng phương pháp tưới rãnh, trung bình 7-10 ngày tưới 1 lần. Xới nông, vun đất vào gốc. Dùng 4-5 kg Better NPK 16-12-8-11+TE hòa nước tưới gốc cho 1000m2, tưới 2-3 lần, cách nhau 4-5 ngày để thúc cho cây nhanh phát triển. Cũng có thể bón khô cách gốc 7-10 cm, sau đó đưa nước vào rãnh, dùng gáo tưới nước hoà tan phân đạm.

– Thời kỳ ra ngù hoa, thu hoạch: Tiếp tục tưới nước, tưới thúc dùng 10kg 12-12-17-9+TE hòa nước tưới gốc khi cây đã có ngù hoa, trước khi thu hoạch ngừng tưới nước 1 tháng; sau đó cách 7-10 ngày, tưới thúc Better NPK 12-12-17-9+TE khoảng 2-3 lần cho tới khi thu hoạch. Chú ý không để phân và nước tưới rơi trên lá và ngù hoa. Khi cây bắt đầu có ngù hoa ở trong lá nõn thì phải che đậy ngay.

Việc che đậy này phải làm cho tới khu thu hoạch hoa lơ. Lúc đầu hoa lơ còn bé, có thể bẻ gập 1-2 lá trong lại để đậy (chú ý không bẻ rời hẳn mà chỉ bẻ gẫy gân chính của lá). Khi hoa đã lớn thì ngắt bỏ các lá ngoài (lấy khoảng 1/3 phiến lá phần đầu lá) để đậy cho hoa, cứ thấy lá đậy hoa hơi héo là phải thay đổi lá đậy khác ngay để nước khỏi dột vào ngù làm thối rữa hoa.

5. Phòng trừ sâu bệnh

Súp lơ thường bị bệnh thối cổ rễ và bệnh thối đen. Bệnh chủ yếu lây lan qua hạt giống và phát triển mạnh khi độ ẩm đất quá cao (trên 90%). Vì vậy, nhất thiết phải xử lý hạt giống trước khi gieo và tránh tưới nước quá ẩm.

Áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp cho cây (IPM), thường xuyên vệ sinh đồng ruộng, có chế độ luân canh hợp lý giữa cây trồng cạn và cây trồng nước, giữa các cây trồng khác họ.

Khi cây có hoa chỉ nên dùng các loại thuốc trừ sâu sinh học.

Ngừng phun thuốc 15 ngày trước khi thu hoạch.

6. Thu hoạch súp lơ

Phải thu hoạch khi hoa còn non, hoa chưa nở mới đảm bảo được năng suất và phẩm chất của hoa lơ. Từ khi ngù hoa xuất hiện đến khi thu hoạch khoảng 15 – 20 ngày tuỳ theo giống và điều kiện thời tiết. Lúc này mặt hoa lơ bắt đầu gồ ghề, có hiện tượng rão ở xung quanh hoa thì phải thu hoạch ngay.

Dùng dao sắc cắt ngang cây, chỉ để lại 4-5 lá để bảo vệ hoa. Sau khi thu hoạch cần phải tiêu thụ sản phẩm ngay.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Quy trình SX súp lơ xanh an toàn

Trong quy trình SX súp lơ an toàn, khâu làm đất, bón phân khá quan trọng. Sau khi làm kỹ đất, tiến hành bón lót từ 200 – 250 kg phân hữu cơ ủ hoai, lân 5 kg, vôi bột 12 kg/sào Bắc bộ.

Súp lơ xanh mang lại thu nhập khá cho nông dân Hà Nội

Hiện đang là thời điểm bà con nông dân Thủ đô chuẩn bị vụ trồng súp lơ xanh muộn phục vụ nhu cầu tiêu thụ rau dịp Tết Nguyên đán. Những năm gần đây, nhiều vùng rau của Hà Nội “ăn nên làm ra” nhờ đẩy mạnh phát triển súp lơ xanh.

Theo Quy trình kỹ thuật SX súp lơ xanh an toàn do Sở NN-PTNT Hà Nội ban hành, thời vụ gieo trồng súp lơ xanh như sau: Vụ sớm, gieo từ tháng 7 – 8, trồng tháng 8 – 9; Chính vụ, gieo từ tháng 9 – 10, trồng tháng 10 – 11; Vụ muộn, gieo từ tháng 12, trồng tháng 1 – 2 năm sau.

Nguồn giống được bà con nông dân Thủ đô sử dụng mấy năm gần đây chủ yếu là giống chất lượng cao được NK bởi các DN lớn, uy tín trong nước. Theo đó, cần 550 – 700g hạt giống/ha, cây con cần từ 45.000 – 50.000 cây/ha (1.600 – 1.800 cây/sào).

Trong quy trình SX súp lơ an toàn, khâu làm đất, bón phân khá quan trọng. Sau khi làm kỹ đất, tiến hành bón lót từ 200 – 250 kg phân hữu cơ ủ hoai, lân 5 kg, vôi bột 12 kg/sào Bắc bộ.

Luống đánh rộng 80 – 100 cm, cao 25 – 30 cm (vụ sớm mặt luống làm kiểu mui rùa để tránh ngập úng khi gặp mưa, chính vụ làm mặt luống bằng phẳng dễ thoát nước), rải phân đều trên mặt luống, đảo đều đất và phân, vét đất ở rãnh phủ lên mặt luống, sau đó gieo hạt, gieo xong phủ một lớp rơm rạ, trấu mỏng trên mặt luống và tuới đẫm.

Sau gieo, tưới nước 1 – 2 lần/ngày trong 3 – 5 ngày, khi hạt nảy mầm nhô lên mặt đất cứ 2 ngày tuới một lần. Tỉa bớt cây bị bệnh không đủ tiêu chuẩn kết hợp tưới thúc bằng phân vi sinh (chú ý không tưới đạm urê).

Khi cây được 5 – 6 lá thật thì đem nhổ trồng. Chỉ sử dụng phân hữu cơ đã ủ hoai mục, tuyệt đối không dùng phân tươi, nước phân tươi, nước giải tươi để bón và tưới cho rau. Bón bổ sung phân hữu cơ vi sinh, hữu cơ sinh học. Chú ý đảm bảo thời gian cách ly với phân đạm urê ít nhất 10 – 14 ngày trước khi thu hoạch.

Sau khi trồng được 45 ngày (giống sớm) đến 60 – 70 ngày (giống chính vụ và muộn) thấy có ngù hoa ở trong lá nõn thì phải che đậy ngay. Việc che đậy này phải làm cho tới khu thu hoạch hoa lơ. Lúc đầu hoa lơ còn bé, có thể bẻ gập 1 – 2 lá trong lại để đậy (chú ý không bẻ rời hẳn mà chỉ bẻ gẫy chân chính của lá); khi hoa đã lớn thì ngắt bỏ các lá ngoài (lấy khoảng 1/3 phiến lá phần đầu lá) để đậy cho hoa, cứ thấy lá đậy hoa hơi héo là phải thay đổi lá đậy khác ngay để nước khỏi dột vào ngù làm thối rữa hoa.
Lưu ý, nên dọn sạch cỏ và tàn dư thực vật trước khi gieo trồng và trồng cây 2 hàng/luống với khoảng cách 40 x 50 cm.

Nên trồng cây vào các buổi chiều, tưới nước đủ ẩm hàng ngày. Nếu có điều kiện nên tưới phun mưa vào các buổi chiều tối sẽ có tác dụng rửa trôi bớt trứng, sâu non sâu tơ và hạn chế bướm sâu tơ đến đẻ trứng.

Nên chọn các loại đất luân canh với cây trồng khác rau họ Thập tự; đối với các vùng không chuyên rau nên luân canh với cây lúa nước nhằm hạn chế nguồn sâu bệnh chuyển tiếp.

Dùng biện pháp thủ công: Ngắt ổ trứng, bắt giết sâu non khi mật độ sâu thấp (áp dụng với sâu xám, sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang); phát hiện và nhổ bỏ những cây bị bệnh héo xanh đem tiêu huỷ.

Chi cục BVTV Hà Nội khuyến khích người nông dân sử dụng bẫy pheromone để bắt trưởng thành sâu tơ, sâu khoang từ đầu đến cuối vụ.

Trong trường hợp mật độ sâu bệnh quá cao mới sử dụng thuốc BVTV, nhưng ưu tiên sử dụng các sản phẩm sinh học và chú ý phải đảm bảo tuyệt đối thời gian cách ly đối với từng loại thuốc theo hướng dẫn trên nhãn.

Khi tuổi hoa lơ được 15 – 20 ngày, xung quanh mặt hoa có hiện tượng rão là thu hoạch tỉa (cây lớn trước, cây bé sau). Loại bỏ lá gốc chỉ để một số lá sát hoa. Không nên rửa hoa lơ mà đưa thẳng vào bao bì để vận chuyển đến nơi tiêu thụ sẽ giúp chất lượng, mẫu mã hoa lơ được tốt nhất.

Nguồn: Nongnghiep.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Vươn lên từ nuôi tằm trứng

Người nông dân không chỉ nuôi tằm bán kén, mà còn nuôi tằm trứng cung cấp giống. Bà Đỗ Thị Hoa, thôn Đức Thành, xã Hoài Đức, Lâm Hà là người chuyên nuôi tằm trứng để bán lấy con.

Bà Đỗ Thị Hoa vốn là người gắn bó với nghề tằm tang từ lâu. Trước đây, người nuôi tằm phải tự mua trứng về cho nở tằm con, rồi nuôi trưởng thành, thời gian lâu và tỷ lệ hao hụt khá lớn. Nghề tằm phát triển, việc ấp nở, nuôi tằm con được chia ra thành từng khâu riêng biệt so với nuôi tằm lớn.

Bà Hoa chính là nông hộ được các đại lý thu mua kén và cung cấp giống “đặt hàng” chuyên nuôi tằm trứng cung cấp giống cho hàng trăm nông hộ trong vùng lân cận. Bà Hoa bảo: “Nuôi tằm trứng cũng như nuôi trẻ, cần kỹ lưỡng, sạch sẽ và cẩn thận, đảm bảo tằm khỏe mạnh, ăn ngủ tốt, đến tay người nuôi với tỷ lệ sống cao, cho kén có sản lượng ổn định”.

Bà Hoa nuôi tằm trứng theo hình thức gối đầu, mỗi tuần nuôi một lứa, mỗi lứa 30-40 hộp trứng. Vậy là mỗi tháng bà nuôi trung bình 140-150 hộp trứng, số lượng tằm con đủ cung cấp cho hàng trăm hộ trong vùng.

Bà Hoa kiểm tra nong tằm con.

Nuôi tằm ăn cơm đứng, nuôi tằm trứng càng vất vả, thời gian rất khắt khe. Bà Hoa chọn nuôi tằm trên nong lớn có trải miếng nilon để giữ ấm tằm và giữ dâu tươi lâu. Mỗi ngày, tằm được cho ăn 4 lần, kích thước lá dâu phụ thuộc vào tuổi tằm, tằm càng nhỏ tuổi lá dâu càng thái nhỏ hơn. Hàng ngày, người nuôi dọn phân, san tằm để đảm bảo sạch, khỏe và phát triển đều. Xử lý tằm ngủ cũng là khâu quan trọng vì đảm bảo tằm ăn, ngủ đều ở các tuổi, sẽ dễ nuôi, chín tập trung, ít bệnh tật.

Khi chuẩn bị ngủ, tằm bóng vàng, đầu ngẩng, ít vận động, ăn ít dần, ngủ rồi lột xác chuyển sang tuổi sau, phải chú ý hạn chế ánh sáng, gió lùa, tiếng ồn để tằm ngủ. Mỗi lứa tằm nuôi từ trứng tới ngủ tuổi ba là 12 ngày. Sau khi tằm ngủ tuổi ba thì giao cho đại lý kén, họ giao lại cho người nuôi tằm.

Người nuôi tằm nhập tằm con về là tằm vào tuổi ăn tư, dễ nuôi, ít chết, 17 ngày sau sẽ kéo kén. Bà Hoa bảo, mình nuôi ra tằm con cho bà con nuôi tằm lấy kén, làm sao để con tằm khỏe, bà con “thắng” là trách nhiệm, đồng thời cũng là mong mỏi của mình.

Hơn 20 năm, bà Đỗ Thị Hoa gắn bó với nghề nuôi tằm trứng. Cùng thời gian, kinh nghiệm ngày càng nhiều, bà Hoa cũng áp dụng thêm nhiều công cụ để công việc bớt vất vả. Vườn dâu nhà bà gồm 7 sào trồng giống S7-CB và VA 201, giống dâu siêu cao sản phục vụ đủ cho nhu cầu của gia đình. Để giảm bớt công lao động, bà Hoa sử dụng máy thái dâu cho tằm ăn. Loại máy này có điểm hay là có thể điều chỉnh lưỡi để dâu được thái to, nhỏ theo ý của người nuôi tằm. Một hộp trứng giống có giá 250.000 đồng, sau 12 ngày tằm ngủ tuổi ba, giao lại cho đại lý với giá 320.000 đồng/hộp.

Mỗi tháng, thu nhập từ nuôi tằm trứng của gia đình bà Hoa cũng đạt mức trên 10 triệu đồng, cao điểm thu trên 20 triệu. Anh Nguyễn Bá Hà, khuyến nông viên của xã Hoài Đức nhận xét, hộ bà Đỗ Thị Hoa là nông hộ có kinh nghiệm nuôi tằm trứng, tằm con đạt sản lượng cao, được đại lý và bà con nghề tằm tín nhiệm. Gia đình bà Hoa cũng tận dụng rất tốt sức lao động trong mùa nông nhàn, phát triển kinh tế gia đình, đồng thời cung cấp tằm giống có chất lượng cho bà con vùng tằm Hoài Đức.

Nguồn: Zing.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Nghệ nhân điều khiển để tằm tự nhả tơ, dệt lụa

Gắn bó với nghề tơ tằm hơn 40 năm, trải qua bao thăng trầm, nghệ nhân Phan Thị Thuận – xã Phùng Xá, Mỹ Đức, Hà Nội – đã luôn miệt mài tìm tòi, sáng tạo và ý tưởng bắt những con tằm tự nhả tơ dệt chăn “độc nhất vô nhị” đã giúp sản phẩm của bà được thế giới biết đến.

Trái với xưởng dệt lụa thông thường với những tiếng lạch cạch rộn vang của những chiếc máy, xưởng dệt rộng 500m2 của bà Thuận khá yên tĩnh. Bởi tại đây, trong số nghìn “người thợ” miệt mài làm việc chỉ có 20 con người.

Bán đất, bán xưởng vẫn phải giữ nghề

Sinh ra trong gia đình với nghề truyền thống ươm tơ dệt lụa, nghề tơ tằm đã “thấm vào máu, ươm vào thịt” nghệ nhân Phan Thị Thuận. Chả thế mà sau bao thăng trầm của nghề, khi nhiều người trong làng chuyển sang làm nghề khác thì bà vẫn miệt mài với nghiệp dâu tằm.

Nhớ lại thời kỳ khi Xí nghiệp ươm tơ Mỹ Đức chuẩn bị phá sản, bà không khỏi bồi hồi: Ở Phùng Xá khi đó không còn ai trồng dâu nuôi tằm, ngày nào tôi cũng một mình đạp xe gần 30km lên Nông trường Thanh Hà (Kim Bôi, Hòa Bình) thu mua lá dâu về cho tằm ăn. “Tôi không nhớ mình đã đi bao nhiêu tỉnh, thành, đến bao nhiêu nhà máy, xí nghiệp ươm tơ, ở đâu có nghề trồng dâu nuôi tằm là tôi tìm đến học hỏi, cốt sao giữ được nghề”.

Những tưởng đã vực dậy được nghề khi những năm 1987-1988, cả huyện Mỹ Đức có khoảng 200 máy ươm tơ mini, bà được tỉnh Vĩnh Phúc mời lên để phát triển nghề tơ tằm. Bà cười buồn nhớ lại: “Bao tiền dành dụm, tiền bán đất tôi đầu tư nhà xưởng, vùng nguyên liệu nhưng không phát triển được”.

Nghệ nhân Phan Thị Thuận đang cần mẫn điều khiển tằm tự dệt. 

Quyết định bán nhà xưởng ở Vĩnh Phúc, quay trở về quê hương, gần như bắt đầu lại từ đầu khi tuổi đã gần 60. “Tôi phải đến từng hộ nuôi tằm, thuyết phục họ làm cho mình và phải đảm bảo giá mua tằm ổn định trong 10-20 năm. Nhà nào cần lúa ăn trong một năm, tính ra bao tiền tôi ứng trước để họ yên tâm làm. Có như thế họ mới làm cho mình”.

Từ ý tưởng “gàn dở”…

Quay trở về cũng là lúc nghề tơ tằm bắt đầu đi xuống, hoạt động cầm chừng. Bà nghĩ chỉ có tạo ra được sản phẩm có thể xuất khẩu thì ngành tơ tằm mới tồn tại được. “Nhiều lần ngồi quan sát con tằm làm tơ, đan kén, tôi nghĩ tại sao mình không cho con tằm tự dệt, biến nó thành người thợ cho mình” – bà Thuận nói về ý tưởng “tằm tự đan”.

Lúc bà đưa ra ý tưởng này, không ai nghĩ có thể làm được bởi tập tính của con tằm là làm kén, bây giờ bắt nó tự nhả tơ đan trên một mặt phẳng là điều không tưởng.

“Khi bắt đầu làm, chồng tôi có nói rằng thôi đừng làm nữa. Bây giờ mình già rồi, còn quãng thời gian cuối đời chỉ làm mà ăn chứ không vực nổi nghề tờ tằm đâu” – bà nhớ lại và cho biết đã bỏ ngoài tai mọi điều can ngăn, gạt tất cả mọi người sang bên và vẫn quyết tâm làm.

“Tôi lăn lộn một mình dưới xưởng. Tất cả máy dệt xếp gọn một chỗ. Ai cũng bảo tôi điên, tôi hâm, gàn dở. Chồng giận, con bỏ đi làm nghề khác vì cho rằng tôi đâm đầu vào ngõ cụt; nhưng tôi nghĩ mình không bao giờ đi vào ngõ cụt. Bởi khi tôi làm điều gì tôi phải biết chắc mình sẽ làm được, biết chắc cách đi đến thành công” – ánh mắt bà Thuận bừng sáng khi nhớ lại tháng ngày vượt lên khó khăn của mình.

… Đến sản phẩm độc nhất vô nhị

Trong 2 năm thử nghiệm đầu tiên, gần như mỗi ngày bà chỉ ngủ 1 tiếng vì phải túc trực 24/24h điều chỉnh để tằm nhả tơ tự do mà không tìm tổ để cuộn kén. Cái khó là làm sao để con tằm vẫn nhả tơ trên một mặt phẳng và có thể sắp xếp chúng đúng vị trí vì vốn dĩ tằm sẽ bò lung tung trên mặt phẳng theo bản năng.

“Tôi kiên trì ngồi bắt từng con sao cho khi nhả, tơ con nọ đan vào tơ con kia thành lớp nang dày như những chiếc kén được cán phẳng mà không cần đan, không cần dệt như các phương pháp truyền thống trước đây” – bà nói. Sau nhiều thất bại, tấm nang do con tằm tự đan đã hoàn thành.

Nếu như trước đây khi là con kén thì dùng phương pháp ươm để tách hồ, nhưng khi thành tấm nang vàng thì thật sự là bài toán khó. Bà mất thêm một năm để nghĩ cách làm sao biến tấm nang đó thành sản phẩm tiêu dùng. Bà dùng phương pháp tẩy chuỗi với một công thức bí truyền. Tuy nhiên, với những ai tâm huyết muốn học nghề, bà sẽ truyền dạy.

Nghệ nhân Phan Thị Thuận đang giới thiệu sản phẩm chăn bông tơ tằm tự dệt.

Tấm kén sau khi được đun trong 3-4 giờ để tan hết keo tơ vàng sẽ thành một tấm bông tơ tơi xốp, có độ liên kết bền chắc mà không có máy móc hay bàn tay con người nào có thể làm ra được.

Bà Thuận cho biết, trung bình tằm khỏe mạnh có thể nhả sợi tơ dài 400-500m/con, con yếu hơn thì khoảng 300m/con. Thời gian hoàn thành tấm nang tơ là 4-6 ngày.

“Cứ 30kg tằm sẽ cho ra một tấm mền bông hoàn chỉnh nặng 1kg. Để thu được sản phẩm ruột bông nặng 2kg, chỉ cần 6 nhân công và thời gian tính từ lúc tằm chín đến khi ra sản phẩm chỉ mất 6 ngày, giá trị kinh tế hơn hẳn so với phương pháp truyền thống. Phương pháp này giúp tiết kiệm lượng lớn chi phí thuê nhân công và không mất vốn đầu tư máy móc, chất lượng sản phẩm được cải thiện rõ rệt” – bà Thuận nói.

Hiện sản phẩm chăn bông tơ tằm tự đan đã được nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước biết đến như Đức, Bỉ, Australia, Anh, Mỹ… Điều mà nữ nghệ nhân này vẫn đau đáu là nhận được sự ủng hộ của địa phương để có thể mở rộng thêm diện tích và truyền nghề được cho nhiều thế hệ kế tiếp.

Nguồn: Khoa học và phát triển được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Nuôi tằm ăn lá sắn làm thực phẩm

Hiện nay, trên địa bàn các huyện Tân kỳ,Anh sơn việc nuôi tằm ăn lá sắn (tằm thầu dầu) làm thực phẩm rất phổ biến. Ngoài việc cung cấp thức ăn, cải thiện điều kiện dinh dưỡng hằng ngày thì việc nuôi tằm còn tận dụng thời gian nông nhàn, không phải đầu tư trồng cây làm thức ăn như tằm dâu mà tận dụng nguồn lá sắn sẵn có để làm thức ăn cho tằm. Vì vậy đầu tư cho nuôi tằm sắn thấp, nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Tuy nhiên việc nuôi tằm của bà con chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nên hiệu quả thu được còn thấp.Sau đây tôi xin chia sẻ với bà con một số kỹ thuật nuôi tằm thầu dầu như sau:

1.Yêu cầu ngoại cảnh

– Nhiệt độ và ẩm độ : Nhiệt và ẩm độ là hai yếu tố ngoại cảnh có ảnh hưởng quan trọng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của tằm. Nhiệt độ và ẩm độ quá cao sẽ làm giảm sức đề kháng và tằm dễ bị nhiễm bệnh

-Ánh sáng : ánh sáng buồng tằm tốt nhất là ánh sáng mờ đều. Tằm con yêu cầu ánh sáng yếu do vậy phòng nuôi tằm con cần tối hơn phòng nuôi tằm lớn.

-Không khí : Tằm con không yêu cầu thoáng khí cao, do vậy có thể đậy nilon hoặc giấy báo khi nuôi. Ngược lại, tằm lớn phải đặc biệt chú ý điều kiện thông thoáng, nếu không tằm rất dễ bị các bệnh về đường ruột và bệnh bủng mủ.

2. Các giống tằm sắn và thời vụ nuôi:

Giống tằm sắn ở Việt Nam, hai giống tằm sắn được nuôi phổ biến là giống mình trơn và giống mình có chấm đen.Giống có chấm phù hợp với điều kiện khí hậu của các tỉnh phía Bắc, đang được nuôi phổ biến ở Sơn La, Phú Thọ, Tuyên Quang, Thanh Hóa,… và Nghệ an,Giống trơn phù hợp với điều kiện khí hậu các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên.

3. Kỹ thuật nuôi tằm sắn

– Chuẩn bị trước khi nuôi : Xây dựng nhà nuôi tằm phụ thuộc vào hoàn cảnh và nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế của mỗi hộ mà có thể xây dựng một nhà mới hoặc tận dụng nhà sẵn có, nhưng phải đảm bảo một không gian thích hợp cho tằm sinh trưởng và phát triển tốt, cho sản lượng kén cao và ổn định. Nhà nuôi tằm phải đáp ứng được một số yêu cầu chính sau :

– Đảm bảo sự đồng đều về nhiệt độ, ẩm độ trong nhà nuôi tằm và thích hợp cho tằm sinh trưởng, phát dục.

– Đảm bảo đầy đủ ánh sáng và ánh sáng đồng đều trong phòng nuôi, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào phòng tằm.

– Che được mưa, gió và sương mù.

– Đảm bảo độ thông thoáng.

– Tránh được sự lây lan bệnh và dễ sát trùng tiêu độc nhà tằm.

– Nhà nuôi tằm phải chống được nhặng, chuột, kiến và các động vật khác xân nhập.

Vệ sinh sát trùng nhà tằm : Để ngăn ngừa và phòng trừ các bệnh hại tằm, cần phải đặc biệt chú ý đến việc vệ sinh và sát trùng môi trường trước và sau mỗi lứa nuôi. Xung quanh nhà phải thường xuyên quét dọn vệ sinh sạch sẽ, sát trùng nhà và dụng cụ nuôi Sát trùng bằng Clorua vôi ( CaOCl2 ) dùng ở dạng dung dịch với nồng độ 2 – 5%.

Chú ý :Trước khi xông hơi, phun nước lên tường, sàn nhà và dụng cụ, dán kín tất cả các khe hở, giữ nhiệt độ trong phòng trên 25oC. Sau khi xông hơi 24 giờ mới được mở cửa phòng, sau 7 – 10 ngày mới tiến hành nuôi tằm.

– Chuẩn bị trứng giống : Chọn trứng nuôi ở những cơ sở đáng tin cậy

– Băng tằm : Thời gian băng tằm :

                              + Mùa hè, tằm nở sớm, băng vào 8 – 9 giờ sáng.

                              + Mùa thu, băng vào 9 – 11 giờ sáng.

Nếu băng tằm quá muộn, tằm sẽ bị đói ảnh hưởng đến sức sống và sau này tằm thức, ngủ không đều.

+ Phương pháp băng tằm :

Băng tằm đối với trứng bìa : Nếu trứng nở rộ và tập trung, thái nhỏ lá sắn ( hoặc lá thầu dầu ) rắc đều một lớp mỏng lên tờ trứng, sau 30 – 60 phút nghiêng tờ trứng và dùng lông gà quét nhẹ tằm kiến ( cả lớp thức ăn ) sang nong đã lót giấy, dùng đũa san đều tằm và rắc một lớp thức ăn khác lên trên

Nếu tằm nở không tập trung, kéo dài trong 2 – 3 ngày thì phải băng riêng cho từng ngày. Các tờ trứng sau khi đã băng phải rắc đều lên nong để hôm sau băng tiếp. Điều chỉnh cho tằm con phát triển đồng đều giữa các ngày băng bằng cách tăng số lượng và chất lượng bữa ăn đối với các lô tằm nở sau. Tuyệt đối không được giảm số bữa ăn của lô nở ngày hôm trước. Đến tuổi nào mà hai lô đã phát triển đều nhau thì mới nhập lại nuôi chung.

Băng tằm đối với trứng rời :

Băng bằng giấy : Trứng sau khi ghim, được rải đều trên hộp bằng giấy. Khi tằm nở, đặt tờ giấy bản lên trên, rắc một lớp mỏng thức ăn thái nhỏ lên trên tờ giấy bản ( để nhử tằm bám vào mặt dưới tờ giấy bản) . Sau 30 – 45 phút, bỏ lớp thức ăn ra và nhẹ nhàng cầm tờ giấy lên, lật ngược đặt vào nong và cho tằm ăn bữa đầu tiên. Sau đó lại tiến hành lặp lại như trước cho đến khi trứng nở hết.

Băng tằm bằng lưới : Dùng lưới mắt nhỏ hoặc giấy có đục lỗ ( đường kính 0,5cm ) đặt lên trên hộp trứng. Rắc thức ăn thái nhỏ lên tờ giấy, tằm chui qua lỗ lên để ăn. Sau 30 – 45 phút, nhấc tờ giấy đặt sang nong khác và cho tằm ăn. Nếu trứng nở chưa hết thí lại tiếp tục làm như trước.

– Kỹ thuật cho tằm ăn:

Thức ăn cho tằm :Thu hái lá sắn ( lá thầu dầu,… ) phải theo tuổi tằm, về nguyên tắc tằm tuổi nhỏ ăn lá non, tằm lớn ăn lá già dần.

Tằm mới nở : cho ăn lá thứ 3 ( từ búp xuống ), lá có màu xanh lá mạ.
Tằm tuổi 1,2 : cho ăn lá thứ 3, 4.
Tằm tuổi 3 : cho ăn lá thứ 4, 5, 6.
Tằm tuổi 4 : cho ăn lá thứ 6, 7, 8.
Tằm tuổi 5 : cho ăn lá già (trừ lá vàng, lá có nhiều đốm khô)

– Cách cho tằm ăn:

Trước khi cho tằm ăn, quan sát xem lượng thức ăn lần trước còn nhiều hay ít. Nếu mật độ tằm quá dày, cần san đều trong nong hoặc san sang nong khác, nhặt bỏ tằm kẹ, tằm bệnh.

Tuỳ theo tuổi tằm mà thức ăn được thái to, nhỏ khác nhau :
Tằm tuổi 1 có thể thái thức ăn thành sợi, hoặc thái thành hình vuông cạnh dài 1cm.
Tằm tuổi 2, 3 cũng thái dài hoặc thái vuông, nhưng kích thước tăng dần theo độ lớn của tằm.
Tằm tuổi 4, 5 để nguyên cả lá cho tằm ăn ( nếu lá thầu dầu thì phải cắt ba, bốn ).
Khi cho tằm ăn, rắc đều thức ăn thành lớp mỏng trên nong tằm, sau đó lại rắc thêm lần thứ 2. Rắc thức ăn từ xung quanh vào giữa nong, kiểm tra lại và rắc bổ sung những nơi thức ăn còn quá ít.

Khoảng thời gian giữa hai lần cho ăn thường là 3 giờ đối với tằm con và 4 giờ đối với tằm lớn. Đối với nuôi tằm con bằng phương pháp đậy polyetylen thì 5 giờ cho ăn một lần.

– Thay phân, san tằm : Phân tằm và thức ăn thừa trong nong có ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệt độ và sự bốc hơi nước của cơ thể tằm. Thay phân tằm có tác dụng vệ sinh nong tằm sạch sẽ, loại bỏ tằm kẹ, tằm bệnh và tạo môi trường ( nhiệt độ, ẩm độ ) phù hợp cho tằm sinh trưởng phát triển tốt hơn.Có hai cách thay phân là :

Thay phân bằng lưới : rắc vôi bột hoặc than trấu lên nong tằm. Đặt lưới và rắc lá lên trên cho tằm ăn, sau 2 lần cho ăn thì nhấc lưới tằm sang nong khác để thay phân. Mắt lưới thay phân có kích thước :

Tằm tuổi 1 – 3 : mắt lưới 0,5cm x 0,5cm.
Tằm tuổi 4 – 5 : mắt lưới 2,0cm x 2,0cm.

Ưu điểm của việc thay phân bằng lưới là nhanh, tiết kiệm lao động, lọc được tằm yếu, tằm kẹ, không gây sát thương mình tằm, không bị sót tằm.

Thay phân bằng tay: Thay phân cho tằm con : rắc vôi bột hoặc than trấu lên nong tằm. Rắc lá sắn thái thành sợi dài cho tằm ăn, sau 2 lần cho ăn nhẹ nhàng nhấc từng mảng thức ăn ( có tằm bám ở đó ) sang nong khác, đồng thời san đều tằm ra nong.Thay phân cho tằm lớn : rắc vôi bột hoặc than trấu lên nong tằm. Rắc lá sắn hoặc lá thầu dầu ( còn nguyên cả lá ) lên cho tằm ăn, sau 2 lần cho ăn nhấc từng mảng thức ăn sang nong khác và san đều tằm.Thay phân bằng tay tốn nhiều thời gian, dễ gây sát thương cho tằm, có thể bỏ sót tằm.

– Thời gian thay phân : tốt nhất là vào buổi sáng, trời râm mát, không thay phân vào buổi trưa hoặc vào ban đêm.

– San tằm: tốc độ sinh trưởng của tằm rất nhanh và có quan hệ mật thiết với mật độ nuôi. Mật độ dày, tằm thường bị ăn đói và dễ phát sinh bệnh. Mật độ thưa, tằm ăn không hết gây lãng phí thức ăn. Mật độ thích hợp là cần một diện tích gấp đôi cơ thể của tằm để đảm bảo cho tằm hô hấp, di chuyển thuận tiện.Khi san tằm, nên để mật độ vừa phải như đã nêu ở trên, đồng thời lưu ý san đều tằm và cách cạp nong khoảng 10cm để trong ngày hôm đó tằm lớn lên, dần đầy nong là vừa

– Tằm chín: khi tằm chín sẽ ngừng ăn và bò lên nong nia, bà con cần chuẩn bị xô hoặc chậu, bỏ ít nước lạnh vào dụng cụ rồi bắt tằm chín vào, nên bắt ngay tránh để tằm nhả tơ sẽ làm giảm dinh dưỡng và giảm khối lượng.

Nguồn: Sonnptnt.nghean.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.