Chuyên mục: Trồng trọt

Trồng trọt

Kỹ thuật trồng củ đậu bằng chậu tại nhà đơn giản, ăn giải nhiệt và bổ dưỡng

Kỹ thuật trồng củ đậu trong chậu tưởng chừng khó sống và cho ít củ nhưng thực chất phương pháp này lại khá hiệu quả nếu biết cách chăm sóc khoa học.

Củ đậu còn gọi là củ sắn là loại củ có thể sử dụng để chế biến thức ăn vừa có thể dùng tươi như trái cây rất mát, củ đậu có vị ngọt thanh mát rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là vào mùa hè nắng nóng. Củ đậu được trồng ở khá nhiều nơi cho hiệu quả kinh tế cao. Nhưng để áp dụng kỹ thuật trồng cây củ đậu trong chậu tại nhà thì chắc chắn ít ai thực hiện và thực hiện thành công dù đơn giản.

Dưới đây là một vài bước kỹ thuật trồng cây củ đậu trong chậu tại nhà cơ bản nhất cho những ai muốn tự mình trổ tài trồng củ đậu tham khảo.

Kỹ thuật trồng củ đậu tại nhà bằng cách gieo hạt hay trồng hom giống đều được.

Thời vụ trồng củ đậu

Củ đậu là cây dễ sống nên có thể trồng quanh năm vào tháng 2 – 3, tháng 6 -7 hoặc tháng 7 – 8 đều được.

Điều kiện nhiệt độ trồng củ đậu

Vi là cây ưa sáng nên khi trồng cần lưu ý đặt những nơi có nhiều ánh sáng, thoáng mát, hoặc đất không bị trũng nước hay quá khô cằn.

Cách chọn chậu trồng củ đậu

Trồng củ đậu trong chậu, thùng xốp…thì nên chọn loại chậu có độ sâu và rộng để đảm bảo củ đậu được phát triển tốt nhất.

Đất trồng cây củ đậu

Đất trồng cây củ đậu cần chọn loại đất pha cát hoặc đất thịt nhẹ tơi xốp, giữ ẩm và thoát nước tốt. Nếu ở phố không có đất bạn có thể có thể mua đất sẵn hoặc tiến hành trộn đất với phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ… Nên bón lót với vôi rồi phơi ải từ 7 – 10 ngày trước khi trồng để xử lý các mầm bệnh có trong đất.

Kỹ thuật trồng cây củ đậu bằng chậu

Kỹ thuật trồng cây củ đậu có 2 phương pháp chính là bằng hom giống, hay trồng bằng hạt. Tuy nhiên thông thường nên trồng bằng hạt giống củ đậu cây cho năng suất cao hơn, đơn giản hơn và đỡ tốn công hơn.

Trước khi gieo hạt giống củ đậu cần làm đất tơi xốp, bón lót vôi trộn với phân chuồng ủ hoại. Sau đó gieo hạt giống củ đậu lên mặt đất, ấn nhẹ hạt dính vào đất để khi tưới nước hạt không bị trôi, hạt giống củ đậu được đặt nằm ngang đều và so le nhau, hạt cách hạt từ 8 – 10cm. Sau đó rắc một lớp đất bột mỏng lên hạt rồi dùng rơm rạ băm nhỏ phủ đều lên mặt chậu và tưới ẩm.

Cách chăm sóc cây củ đậu

Khi mới trồng củ đậu cần phải tưới đều đặn 1 – 2 lần/ngày, đảm bảo đất luôn ẩm để hạt có điều kiện tốt để nảy mầm. Khoảng 7 – 10 ngày sau gieo củ đậu sẽ nảy mầm và ra lá. Khi hạt mọc được 15 – 20 ngày thì tỉa bớt cây con nếu mọc quá dày.

Cây củ đậu sau khi gieo khoảng 20 ngày nên tưới thúc phân đạm hòa loãng nước để tưới cho cây con giúp cây nhanh phát triển thân lá. Củ đậu không chịu được ngập úng vì vậy cần chú ý lượng nước tưới vừa đủ ẩm cho cây, tránh để đất quá khô hoặc quá ẩm. Cách 2 – 3 tuần tưới nước 1 lần, nhổ cỏ dại.

Kỹ thuật bấm ngọn kích thích củ đậu ra hoa và đậu quả

Cây củ đậu trồng lấy củ nên cần bấm ngọn, cắt tỉa bớt thân lá để cây tập trung dinh dưỡng nuôi củ. Thời điểm sau trồng khoảng 1 tháng tiến hành bấm ngọn lần đầu, kết hợp bón thúc phân NPK rắc đều trên mặt chậu rồi tưới nước cho phân tan. Sau đó cứ cách 7 – 10 ngày lại tiến hành bấm ngọn một lần cho đến lúc thu hoạch củ đậu.

Cần chú ý trong giai đoạn khi cây bắt đầu bói hoa thì dùng kéo cắt hết nụ hoa, lộc non nhằm giúp cây phát triển củ.

Phòng trị sâu bệnh ở cây củ đậu

Khi trồng củ đậu cần để ý tới các loại sâu như cuốn lá, bệnh lở cổ rễ, đốn lá, cháy lá, rầy rệp,…gây hại. Với những vấn đề này cần có biện pháp khắc phục ngay nếu không củ đậu sẽ còi cọc không cho củ.

Thu hoạch củ đậu

Trồng củ đậu khoảng hơn 3 tháng là cho thu hoạch. Quan sát khi thấy lá vàng và héo dần là lúc có thể thu hoạch được. Củ đậu làm được nhiều món giải nhiệt ngon, bổ dưỡng được rất nhiều người thích. Do đó sở hữu những chậu củ đậu tại nhà chính là cách bạn bảo vệ sức khỏe cho cả nhà trong thời kỳ hoa quả ngâm hóa chất tràn lan ngoài chợ.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật trồng bí đao tại nhà cho năng suất cao

Bí đao có tác dụng làm tiêu nước dư trong cơ thể, giảm béo, giảm cân, giữ eo thon… Hơn thế nữa, giống bí này rất dễ trồng, cho năng suất cao và ít sâu bệnh.

Cây bí đao con

1. Chuẩn bị dụng cụ trồng, đất trồng và hạt giống

Dụng cụ trồng

Bạn có thể tận dụng những dụng cụ có sẵn như khay, chậu hoặc thùng xốp hoặc mảnh đất trống.

Đất trồng

Cây bí đao có thể trồng trên nhiều loại đất, tuy nhiên phát triển tốt nhất trên đất dày, tơi xốp, đất trung tính, tốt nhất là đất cát pha, đất thịt nhẹ và có độ pH từ 6,5-7. Đất bạn có thể mua sẵn hoặc trộn đất với vỏ trấu, xơ dừa, hân bò, phân gà, phân chim, vịt ngan ngỗng, phân cá…

Hạt giống

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại hạt giống bí đao như bí đao chanh, bí đao xanh… Hạt giống bạn có thể tìm mua ở các cửa hàng bán đồ nông sản hoặc siêu thị.

2. Ngâm ủ, gieo hạt và cấy cây

Ngâm ủ

Hạt giống ngâm vào nước có nhiệt độ khoảng 54 độ C trong 2-3 giờ. Sau đó rửa sạch nhớt trên vỏ hạt, để ráo. Cho vào khăn vải ẩm bọc lại ủ hạt, nếu trời lạnh có thể để dưới bóng đèn vàng cho hạt mau mọc.

Hằng ngày thăm xem bọc vải có đủ ẩm không, nếu khô thì rưới nước vào nhưng tránh quá ẩm, hạt sẽ khó mọc. Khoảng 2 ngày, hạt bí đao sẽ lú rễ mầm thì đem gieo ngay, nếu để rễ dài đem gieo rễ sẽ bị gẫy.

Gieo hạt

Sau khi hạt nứt nhanh thì tiến hành ươm hạt vào bầu, chậu hoặc thùng xốp. Phủ một lớp đất mỏng và tiến hành tưới nước bằng vòi phun nhẹ.

Hạt có thể gieo trực tiếp xuống đất, rồi phủ đất có trộn phân chuồng. Tuy nhiên, ngâm ủ hạt trước khi gieo thì tỷ lệ nảy mầm sẽ cao hơn.

Cấy cây con

Khi cây con ra được 1-2 lá thật thì tiết hành cấy cây con. Sau khi cấy che phủ chừng 5 ngày để cây con không bị cháy lá. Tưới nước thường xuyên cho cây.

3. Chăm sóc

Tưới nước ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối để cây phát triển tốt hơn. Khi cây con ra được 3-4 lá thật thì tiến hành bón lót cho cây bằng phân bò, phân trùn quế, phân gà, phân dê hoặc phân hữu cơ. Cứ 15-20 ngày lại tiến hành bón đợt tiếp theo.

Bí đao ra hoa

Ở thời kỳ cây con có 3-4 lá đến 7-8 lá thật thì vun xới cho cây. Khi cây bắt đầu xuất hiện tua cuốn thì làm giàn cho bí leo. Giàn có thể làm bằng tre hoặc lưới. Tỉa nhánh gốc và nhánh nhỏ, lá già, sâu bệnh giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái.

4. Thu hoạch

Sau khoảng 50-60 ngày sau khi gieo là có thể thu hoạch bí. Bí non có thể thu ở giai đoạn 25-35 ngày tuổi (sau khi đậu). Số lần thu hoạch tùy thuộc vào việc chăm sóc cây.

Thu hoạch bí đao

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Khắc phục cây củ đậu bị teo và bé

Có nhiều nông dân khi trồng củ đậu đã gặp phải trường hợp khi nhổ lên kiểm tra thấy củ đậu bị nhăn, teo và bé. Để khác phục hiện tượng đó, nhà nông cần chú ý những điều sau:

Theo TS Đinh Văn Đức: Cây củ đậu có thể trồng được ở vùng đất phù sa ven sông đến vùng đồi núi trung du. Tuy vậy, để rễ cây phát triển thành củ tốt thì cây thích hợp với đất nhẹ, tơi xốp, giữ ẩm nhưng không úng nước, nhiều mùn. Những biểu hiện trên là do vườn cây củ đậu nhà bác chưa được chăm sóc đúng yêu cầu sinh trưởng và phát triển cho cây. Cách khắc phục như sau:

– Làm đất kỹ, lên luống rộng 1,3 – 1,5 m. Trên luống đào hố theo 2 hàng dọc cách nhau 1,0 -1,2 m, hố trên hàng cách nhau 0,5 – 0,6 m. Kích thước hố rộng và sâu mỗi chiều khoảng 0,4 m.

– Bón phân lót cho mỗi hố khoảng: 5 kg PHÂN CHUỒNG HOAI MỤC + 100 – 200 g SUPER LÂN, trộn đất bột vừa đủ lấp đầy hốc.

– Bón thúc 2 lần, khi cây có 1 – 2 lá thật và sau đó 2 – 3 tháng. Mỗi lần bón 30 – 50 g URÊ + 30 – 50 g KCl cho 1 gốc.

– Khi cây dài khoảng 15 – 20 cm thì làm giàn cho leo. Giàn cắm hình chữ A hoặc kiểu mái bằng, cao 1,5 – 2,0 m, buộc chắc chắn.

– Khi cây nhỏ, hàng ngày tưới ẩm đều.

– Khi cây lớn, vài ngày tưới một lần tùy độ ẩm đất.

– Kết hợp những lần bón phân thúc thì xới đất vun gốc, trừ cỏ.

– Để thu được củ thương phẩm có năng suất chất lượng cao, cần phải áp dụng kỹ thuật cắt ngọn và chùm hoa nhiều lần cho cây để cây tập trung vào củ.

Kỹ thuật trồng củ đậu

Củ đậu còn gọi là củ sắn là loại củ có thể sử dụng để chế biến thức ăn vừa có thể dùng tươi như trái cây rất mát, củ đậu có vị ngọt thanh mát rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là vào mùa hè nắng nóng. Củ đậu được trồng ở khá nhiều nơi cho hiệu quả kinh tế cao.

Một số điều cần biết khi trồng củ đậu, củ sắn

Củ đậu được trồng vào nhiều thời vụ quanh năm vào tháng 2 – 3, tháng 6 -7 hoặc tháng 7 – 8, trồng củ đậu hay củ sắn vào những tháng này sẽ cho năng suất cao, củ đậu nhiều nước, thanh ngọt. Trồng củ đậu, củ sắn có thể kết hợp trồng xen canh với các loại rau màu ngắn ngày khác để tăng thu nhập như cải xanh, cải ngọt, củ cải,..

Địa điểm trồng củ đậu phải ở nơi có nhiều ánh sáng, thoáng mát, vùng đất không bị trũng nước hay quá khô cằn. Đất trồng cây củ đậu cần chọn loại đất pha cát hoặc đất thịt nhẹ tơi xốp, giữ ẩm và thoát nước tốt.

Nếu trồng củ đâu, củ sắn trong xô chậu hoặc thùng xốp thì phải chọn loại chậu có độ sâu và rộng để đảm bảo củ đậu được phát triển tốt nhất.

Cách làm đất ươm hạt giống và trồng cây đã được hướng dẫn cụ thể tại bài viết này, bạn hãy tham khảo để làm đất trồng củ đậu nhé:

Củ đậu hay củ sắn vừa để nấu các món xào, nấu canh vừa ăn tươi như trái cây giòn ngọt

Gieo hạt giống củ đậu

Cây củ đậu, củ sắn có thể trồng bằng hom giống, tuy nhiên thông thường thì nên trồng bằng hạt giống củ đậu thì cây cho năng suất cao hơn.

Trước khi gieo hạt giống củ đậu cần làm đất tơi xốp, cày bừa đất bón lót vôi trộn với phân chuồng ủ hoại, phơi ải ít nhất 1 tuần. Sau đó làm tơi đất và lên luống cao 0,7m và rộng 1,2 – 1,5m, mỗi hàng cách nhau 8 – 10cm, rãnh rộng 0,5m. Phun thuốc diệt cỏ Dual lên mặt luống trước khi gieo hạt khoảng 2 ngày để hạn chế cỏ mọc khi cây nảy mầm.

Tiến hành lên luống, rạch hàng, bón lót lần 2 bằng phân chuồng ủ hoại xuống từng luống rồi lấp phân bằng đất nhỏ. Sau lên luống làm hàng thì tưới nước vừa đủ ẩm

Gieo hạt giống củ đậu lên mặt đất, ấn nhẹ hạt dính vào đất để khi tưới nước hạt không bị trôi, hạt giống củ đậu được đặt nằm ngang đều và so le nhau, hạt cách hạt từ 8 – 10cm. Sau đó rắc một lớp đất bột mỏng lên hạt rồi dùng rơm rạ băm nhỏ phủ đều luống và tưới ẩm.

Chú ý cần phải tưới đều đặn 1 – 2 lần/ngày, đảm bảo đất luôn ẩm để hạt có điều kiện tốt để nảy mầm. Khoảng 7 – 10 ngày sau gieo củ đậu sẽ nảy mầm và ra lá. Khi hạt mọc được 15 – 20 ngày thì tỉa bớt cây con nếu mọc quá dày.

Chăm sóc củ đậu

Cây củ đậu sau khi gieo khoảng 20 ngày nên tưới thúc phân đạm hòa loãng nước để tưới cho cây con giúp cây nhanh phát triển thân lá. Củ đậu không chịu được ngập úng vì vậy cần chú ý lượng nước tưới vừa đủ ẩm cho cây, tránh để đất quá khô hoặc quá ẩm. Cách 2 – 3 tuần tưới nước 1 lần, nhổ cỏ dại.

Cây củ đậu trồng lấy củ nên cần bấm ngọn, cắt tỉa bớt thân lá để cây tập trung dinh dưỡng nuôi củ. Thời điểm sau trồng khoảng 1 tháng thì tiến hành bấm ngọn lần đầu, kết hợp bón thúc phân NPK rắc đều trên mặt luống rồi tưới nước cho phân tan. Sau đó cứ cách 7 – 10 ngày lại tiến hành bấm ngọn một lần cho đến lúc thu hoạch củ đậu. Giai đoạn khi cây bắt đầu bói hoa thì dùng kéo cắt hết nụ hoa, lộc non nhằm giúp cây phát triển củ.

Củ đậu sau khi trồng đươc 2 tháng tiến hành bón thúc phân chuồng ủ hoại hoặc phân NPK lần 2, cách 1 tháng sau lại tiếp tục bón thúc lần 3.

Phòng trị sâu bệnh ở cây củ đậu

Củ đậu, củ sắn thường bị sâu cuốn lá, bệnh lở cổ rễ, đốn lá, cháy lá, rầy rệp,…gây hại. Áp dụng các biện pháp phòng trị bệnh như các loại cây khác.

Thu hoạch củ đậu, củ sắn

Cây củ đậu sau khi trồng khoảng 4 – 5 tháng sẽ cho thu hoạch củ. Thời điểm thu hoạch củ đậu cây sẽ rụng gần hết lá và lá sẽ chuyển sang màu vàng nhạt.

Cây củ đậu nấu được rất nhiều món ăn ngon vừa ăn tươi như trái cây rất thanh mát cung cấp nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.

Kinh nghiệm trồng củ đậu xen canh gối vụ

Củ đậu là loại rau ngắn ngày, dễ trồng, ít phải đầu tư chăm sóc, ít sâu bệnh, có thể trồng được nhiều vụ trong năm, nhất là dùng làm cây trồng gối vụ…

Củ đậu là loại rau ngắn ngày, dễ trồng, ít phải đầu tư chăm sóc, ít sâu bệnh, có thể trồng được nhiều vụ trong năm, nhất là dùng làm cây trồng gối vụ giữa vụ xuân sang vụ mùa hoặc ngược lại hiện được nông dân nhiều nơi áp dụng đưa lại hiệu quả kinh tế rất cao.

Theo kinh nghiệm ở Lộc Bình (Lạng Sơn) và Kim Thành (Hải Dương), ngoài trồng chính vụ bà con còn trồng củ đậu vụ trái bán được giá cao, cho lãi lớn. Bình thường mỗi sào củ đậu trồng vụ chính cho thu nhập 700-800.000 đồng, trong khi trồng vụ trái cho thu tới 1,5-1,7 triệu đồng/sào. Nhiều hộ còn tranh thủ trồng xen với cải củ, cải ngọt, cải xanh, su hào ngắn ngày vào giai đoạn đầu hoặc để bán vào dịp Tết Nguyên đán nên mức thu nhập còn có thể cao hơn, tới 2-3 triệu đồng/sào. NNVN giới thiệu kinh nghiệm trồng xen canh gối vụ của nông dân xã Đồng Gia, huyện Kim Thành, Hải Dương để bà con các nơi tham khảo, áp dụng.

Giống và thời vụ:- Hiện có các giống củ đậu địa phương và các giống củ đậu lai nhập nội từ Trung Quốc. Giống của ta do bà con nông dân tự để giống, củ nhỏ, năng suất thấp (800-1.200kg/sào) nhưng chất lượng tốt, ăn ngọt, mát được nhiều người ưa chuộng tìm mua, bán được giá cao hơn củ đậu lai. Giống củ đậu lai của Trung Quốc sinh trưởng khoẻ, cho củ to, năng suất cao (1,5-2 tấn/sào) nhưng chất lượng thấp, ăn nhạt, không ngon như củ đậu ta. Là giống lai F1 nên không tự để giống được, hàng năm bà con vẫn phải mua hạt giống ở các công ty, cửa hàng bán giống rau.

– Có thể trồng nhiều vụ trong năm : vụ xuân trồng tháng 2-3, thu hoạch tháng 5-6; vụ hè trồng tháng 4-5, thu hoạch tháng 7-8; vụ thu và thu đông trồng tháng 7-8-9, thu hoạch từ tháng 10 cho đến sau Tết nguyên đán. Tuy nhiên có 2 vụ chính cho năng suất cao và chất lượng tốt hơn cả là vụ xuân và thu đông.

Chọn và làm đất: Củ đậu ưa đất cát pha, thịt nhẹ, tơi xốp, có đủ độ ẩm, dễ thoát nước, độ pH từ 5,5-7, nếu thấp hơn thì bón cho mỗi sào 30kg vôi bột để khử bớt chua. Cày bừa kỹ, nhặt hết cỏ dại và lên luống rộng từ 1,5-1,8m, cao 50-60cm theo hình mui luyện cho dễ thoát nước.

Lượng phân và cách bón: Trồng củ đậu không cần nhiều phân hoá học mà nên bón lót nhiều phân chuồng đã được ủ hoai mục hoặc nhiều rơm, rạ mục là tốt nhất. Lượng phân đầu tư cho 1 sào Bắc bộ (360m2) gồm: 500-600kg phân chuồng + 4-5kg urê +10-12kg lân + 5-6kg phân kali. Bón lót toàn bộ phân chuồng, phân rác, lân trước khi lên luống. Khi củ đậu đã mọc được từ 30-45 ngày tiến hành bón thúc đợt 1 bằng 3kg đạm + 3kg phân kali nhằm giúp cây phát triển nhanh thân lá. Khi cây bắt đầu vào thời kỳ xuống củ (bói hoa) thì bón nốt số đạm và kali còn lại giúp cây cho củ to, tăng năng suất và chất lượng củ.

Gieo hạt: Gieo đều hạt trên mặt luống với khoảng cách: hàng cách hàng 20cm, hạt cách hạt trên hàng 15-18cm. Có thể gieo theo hàng ngang mặt luống cho dễ chăm sóc. Hạt giống chỉ cần ấn nhẹ xuống mặt luống, không cần lấp đất. Dùng rạ phủ kín mặt luống nhằm giữ ẩm cho đất, hạn chế cỏ dại và chống rửa trôi phân bón, hạt giống.

Chăm sóc: – Khi cây đã mọc đều, tỉa bớt những cây mọc yếu, dặm lại những chỗ thưa nhằm đảm bảo mật độ sẽ cho năng suất cao sau này. Kết hợp với bón phân đợt 1 là xới xáo mặt luống, làm sạch cỏ và thường xuyên tưới đủ ẩm (65-70%) cho cây sinh trưởng khoẻ. Cách tưới tốt nhất là dẫn nước theo rãnh cho ngấm dần vào luống hoặc té nước lên mặt luống, khi thấy đất chuyển màu nâu thẫm thì rút hết nước ra khỏi rãnh.

– Khi thấy cây bắt đầu bói hoa thì dùng dao, kéo cắt hết hoa, nụ, lộc non vươn dài khỏi mặt luống nhằm giúp cây chuyển nhanh từ giai đoạn sinh trưởng thân lá sang phát triển củ, tăng trọng củ, nâng cao chất lượng củ.

– Nếu thấy cây hơi cằn, lá hơi vàng thì cần phun bổ sung thêm các loại phân bón qua lá như Thiên nông, Humate 7-10 ngày/lần giúp cây sinh trưởng nhanh, cho củ to và chất lượng tốt.

Nếu kết hợp trồng xen canh để tăng thu nhập thì nên chọn các loại cây ngắn ngày (khoảng 30-45 ngày) như cải canh, cải ngọt, củ cải để gieo đồng thời với củ đậu và nên thu hoạch sớm để không làm ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển củ của cây củ đậu.

Nguồn: Nông nghiệp Việt Nam được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Củ ấu – “nhân sâm của người nghèo”

Ấu là một trong những loại cây thủy sinh mọc khá nhiều ở vùng đồng bằng sông Cửu Long vào mùa nước nổi. Người dân miền Tây quen gọi củ ấu là “nhân sâm của người nghèo” vì chúng chữa được nhiều bệnh nguy hiểm nhưng giá cả lại vô cùng bình dân.

Củ ấu chứa nhiều công dụng ít ai biết

Củ ấu có tên khoa học Trapa cochinchinensis Lour, thuộc họ Ấu – Trapaceae hay còn gọi là ấu trụi, ấu nước, hạt dẻ nước, người dân quen gọi củ ấu là củ “sừng trâu” vì vẻ ngoài của chúng nhìn như những chiếc sừng của con trâu đực. Vào những ngày tiết trời se lạnh, thứ đồ ăn vặt dân dã như củ ấu lại được bán dọc các tuyến đường hay ở một số chợ. Nhìn bề ngoài xấu xí nhưng ruột củ ấu lại trắng, thơm và bùi.

Các nhà khoa học và chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, trong củ ấu có nhiều giá trị dinh dưỡng thiết yếu cho sức khỏe như gluxit, đường glucose, protein… Trong 100g củ ấu có khoảng 48,2g nước, 3,4g protein, 32,1g chất bột đường, 3,3g đường, 17,6mg can-xi, 0,4mg kẽm, 0,7mg sắt, 0,8mg natri, 468mg kali và khoảng 730 calorie.

Củ ấu là loại thực phẩm lành mạnh và an toàn. Một chế độ ăn có củ ấu một cách vừa phải chính là chìa khóa giữ vững sự trường sinh, ngăn chặn tiến trình lão hóa ngay từ bên trong.

Trong Đông Y, củ ấu vị ngọt, tính mát. Các thành phần của cây củ ấu đều được coi như một vị thuốc. Thân cây vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giải độc. Củ ấu non ăn sống có tác dụng chống nóng chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy. Loại củ ấu già rất tốt cho trường hợp tỳ hư tiết tả, kinh nguyệt ra nhiều, trĩ xuất huyết, chống suy nhược.

Trị các bệnh về nhiệt

Củ ấu có thể điều trị các chứng bệnh do nhiệt trong cơ thể. Trong đó phổ biến nhất chính là mụn nhọt và các vấn đề ngoài da phổ biến khác.

Trẻ nóng nực hay bị nổi ghẻ nhọt có thể chữa bằng bài thuốc từ củ ấu. Trong dân gian thường lấy nguyên củ ấu đốt thành than, thêm ít chu sa, băng phiến nghiền thành bột rồi trộn với nước sôi để nguội cho sền sệt. Hàng ngày lấy hỗn hợp đó bôi lên chỗ ghẻ nhọt sẽ hết sưng, đau ngứa. Cùng với đó lấy ruột ấu nấu cháo cho trẻ ăn, ghẻ nhọt sẽ càng mau hết.

Khắc tinh của bệnh trĩ

Vỏ củ ấu sấy khô, tán thành bột trộn đều với dầu mè bôi lên búi trĩ mang lại hiệu quả rất tốt; giúp giảm đau, hạn chế tình trạng sưng viêm và thu nhỏ búi trĩ. Củ ấu được cho là khắc tinh của bệnh trĩ qua mọi thời đại.

Giúp giảm cân, đẹp da

Củ ấu không chứa gluten và rất ít chất béo, vì vậy mọi người không sợ việc ăn nhiều sẽ tăng cân. Không những vậy, với hàm lượng chất xơ dồi dào, khi ăn củ ấu sẽ có cảm giác nhanh no bụng như khoai, sắn. Chính điều này sẽ giúp hạn chế ăn vặt và làm giảm quá trình tích tụ mỡ trong cơ thể. Đây là thực phẩm lý tưởng giúp giảm béo nhanh. Ngoài ra, trong củ ấu có rất nhiều vitamin C, B1, B2… giúp làm đẹp da.

Củ ấu giúp giảm cân, đẹp da

Ngăn ngừa các vấn đề tuyến giáp

Các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, ngoài việc ăn muối chứa I-ốt thì một chế độ ăn có củ ấu sẽ giúp bạn hạn chế được các vấn đề về tuyến giáp. Việc ăn củ ấu thường xuyên sẽ giúp cân bằng lượng muối khoáng trong cơ thể, hạn chế những chứng bệnh có liên quan đến bướu cổ và tuyến giáp.

Trị viêm loét dạ dày

Có thể nói, hiếm có loại thực phẩm bình dân nào vừa dễ ăn lại vừa chứa nhiều dược tính như củ ấu. Người miền Tây thường dùng củ ấu nấu cháo với gạo nếp để ăn, trị bệnh viêm loét dạ dày.

Củ ấu nấu cháo với gạo nếp để ăn, trị bệnh viêm loét dạ dày

Hạn chế sẩy thai, dị tật thai nhi

Những thai phụ có cổ tử cung yếu hoặc bị tăng tiết mật quá mức thường rất lo lắng khi mang thai vì chúng có thể khiến thai bị dị tật, thậm chí là sẩy thai. Nếu sử dụng củ ấu thường xuyên, bạn cũng sẽ cung cấp một môi trường nhau thai đầy dinh dưỡng, rất tốt cho thai nhi.Tại các nước Đông Nam Á, củ ấu được cho là liệu pháp dưỡng thai phổ biến, bình dân và vô cùng hiệu quả.

Tốt cho xương khớp

Với nhiều vitamin và khoáng chất củ ấu sẽ giúp những người lớn tuổi hạn chế tình trạng thái hóa xương khớp, điều trị loãng xương và ngăn ngừa thái hóa khớp.

Rất nhiều món ăn tạo thành từ củ ấu

Theo vietnammoi.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech Vietnam.

Ngọt bùi củ ấu

Củ ấu đen đúa, xấu xí nhưng vỏ bề ngoài ấy cùng với hương vị ngọt bùi nguyên sơ lại khiến người ta phải “nghiện” nó mỗi độ cuối thu đầu đông.

Củ ấu

Mùa ấu không kéo dài như những loại củ, quả khác. Nó bắt đầu vào đúng khi tiết trời đậm sắc thu nhất. Chính vì mùa ấu quá ngắn ngủi nên cứ mỗi mùa ấu đến là những người chuộng thứ quà vặt này lại mua một túi mỗi buổi đi chợ về. Ai rảnh rỗi thì mua củ ấu còn sống về luộc chín, người bận rộn thì mua củ ấu đã được luộc sẵn về ăn. Củ ấu có một vị ngọt bùi rất đặc trưng và một hình dáng cũng thật đặc biệt. Luộc củ ấu cũng như luộc khoai, luộc sắn, phải biết cách luộc thì củ ấu ăn mới ngon ngọt và bở. Nếu luộc không kĩ khi ăn sẽ bị sượng, luộc kĩ quá thì bị nhão, khi ăn sẽ nhạt nhẽo và mất hết vị ngọt thơm của ấu.

Ăn ấu bằng cách dùng răng cắn hoặc dùng dao để tách. Khi cắn bằng răng thì phải hết sức cẩn thận để gai ấu không đụng vào nướu hay lưỡi. Củ ấu già có vị bùi bùi, ăn một củ là muốn ăn thêm nữa. Thi thoảng, khi cắn phải củ ấu non, ruột ấu phụt ra thành một dòng nhựa trắng, sệt sệt như kem. Vỏ ấu sau khi ăn phải gom lại cẩn thận, phơi khô rồi nhóm bếp hoặc đốt đi. Nếu để rơi vãi, gai ấu khô đâm vào chân tay, sẽ mắc luôn trong da thịt, rất đau nhức.

Ấu không phải thứ ăn để no, mà ăn để thưởng thức. Ăn chậm rãi, với tâm trạng thanh thản mới thấy được hết vẻ tinh túy của hương vị đất trời. Vỏ ấu vẻ ngoài đen nhưng bên trong lại trắng ngần thơm thảo. Ấu dường như cũng giống như những người nông dân lam lũ, vẻ bề ngoài khắc khổ nhưng trong lòng lại rất thuần hậu, chất phác. Chả thế mà từng có câu ca dao xưa nói về ấu mà cũng là để nói về phẩm chất quý giá của người phụ nữ:

“Thân em như củ ấu gai

Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen

Ai ơi nếm thử mà xem

Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi”.

Không chỉ đen đủi, xấu xí, củ ấu trông giống như những chiếc sừng trâu nên được lũ trẻ con rất thích ngắm nghía vì trông thật ngộ nghĩnh. Khi bổ đôi ra và lấy hết ruột ấu ra, bọn trẻ con còn có sở thích chọn nửa củ ấu to lồng vừa ngón tay út vào và chơi như một trò thú vị. Đứa nào có khiếu còn chọn những củ ấu gai cân đối hình trái tim, dùng tăm nhỏ khoét hết nhân ở giữa để làm sáo. Chiều chiều cả xóm lại vang lên tiếng sáo từ củ ấu gai thân thuộc.

Những năm gần đây, cứ vào dịp cuối thu lại thấy những người phụ nữ quảy đôi quang gánh đi rong khắp phố phường bán củ ấu đã luộc sẵn. Củ ấu giờ đã trở thành một món ăn chơi dân dã được nhiều người ưa thích. Cây ấu cùng họ với các loài cây sen, cây súng hay cây láng, thích nghi với ao đầm và những chân ruộng có nước quanh năm. Thân đốt, lá mọc so le nổi trên mặt nước, hình tròn, mép có răng cưa thưa, sức vươn khá tốt.

Ấu gai vỏ đen

Tại các tỉnh miền bắc hiện có ba giống ấu đặc trưng là giống ấu trụi (được trồng tại các huyện Tiên Lãng, Vĩnh Bảo – Hải Phòng); giống ấu gai (được trồng đại trà ở tỉnh Thái Bình) và giống ấu sừng trâu (phổ biến trên địa bàn tỉnh Phú Thọ)…Ấu sừng trâu tuy nhỏ nhưng ăn bùi và thơm, không chán. Ấu trụi không có gai, củ to, vỏ mỏng có màu nâu đen, ruột xốp trắng, tơi bở. Ấu gai vỏ đen, thân củ mọc ba cái gai và ăn chát hơn hai loại ấu khác.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Trồng củ ấu thu lãi lớn

Trồng một ha lúa đầu tư lên tới 13 triệu đồng nhưng thu hoạch chỉ được khoảng 24 triệu đồng. Trong khi đó, trồng củ ấu, vốn bỏ ra khoảng 10 triệu đồng mỗi ha nhưng doanh thu có thể lên tới 60-70 triệu đồng.

Củ ấu

Trước đây, hằng năm, nông dân ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Hậu Giang đã tận dụng diện tích mặt nước dâng cao trong mùa nước nổi để trồng ấu kiếm thêm thu nhập lúc nông nhàn. Đa số nông dân trồng ấu có chung nhận xét: dễ trồng, ít vốn, nhẹ công chăm sóc, ít sâu bệnh…

Trong quá trình trồng, chỉ cần bón phân và phun thuốc dưỡng cây, ngừa sâu ăn lá và phòng bệnh cháy lá là đủ… Việc trồng ấu bắt đầu từ giữa tháng 6 âm lịch đến cuối tháng 11 âm lịch – lúc nông dân rảnh rang việc đồng áng.

Theo nhiều nông dân, cây ấu phù hợp với vùng nhiều nước nhưng để cây phát triển và có củ trong mùa nắng nóng thì ít nơi trồng được, chưa kể ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nên khó ổn định năng suất.

Củ ấu nằm dưới lá

Tuy nhiên, hiện nay, tại huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long củ ấu được bà con trồng đại trà tại xã Tân Hạnh nhờ họ biết cách trữ nước trong ruộng trũng và ươm giữ giống. Đến nay, toàn xã đã xây dựng được mô hình trồng ấu 3 vụ một năm, với tổng diện tích khoảng 50ha.

Ông Lê Văn Hết (53 tuổi, ngụ ấp Tân Thuận, xã Tân Hạnh), vui vẻ tiết lộ: “Trước đây, sau mỗi lần thu hoạch lúa hè thu, tôi mới xới trục đất rồi lấy nước vào ruộng để cấy ấu giống. Nhưng hiện nay, tôi luôn giữ nước trong ruộng rồi cấy ấu ở mặt nước cao từ 2–3 tấc cho ấu mau bén đất. Khi ấu vừa lớn, tôi xả nước vào sâu bao nhiêu thì dây ấu lên cao bấy nhiêu… Vụ nào ít gặp nắng hạn, thời gian thu hoạch ấu sẽ kéo dài nên coi như vụ đó trúng mùa”.

Bình quân, một công ấu (1.000m2) cho từ 800 kg đến một tấn củ. Nếu trúng có thể lên đến hơn một tấn, thất thì cũng được 600 kg.

Nhờ 4 công ruộng luôn trữ hơn nửa mét nước, bà Nguyễn Thị Hoa (56 tuổi, ngụ ấp Tân Hóa, xã Tân Hạnh, huyện Long Hồ) đã trồng trúng mùa và bán hơn 5 tấn củ ấu với giá 7.000 đồng một kg, thu nhập gần 35 triệu đồng mỗi vụ. Sau khi trừ tất cả các khoản chi phí đầu tư và công chăm sóc, gia đình bà còn lời hơn 25 triệu đồng.

Bà Hoa còn cho biết thêm ấu có lợi nhuận cao hơn lúa và hoa màu khác. Bà Hoa dẫn chứng, gia đình bà từng trồng một ha lúa với kinh phí đầu tư hơn 13 triệu đồng nhưng bán chỉ được khoảng 24 triệu đồng. Trong khi đó, vốn trồng ấu khoảng 2 triệu đồng, năng suất gần 10 tấn, doanh thu có thể lên tới hơn 50 triệu đồng. Đây là cây trồng có hiệu quả cao, lợi nhuận gấp 3 cây lúa.

Trồng ấu lợi nhuận gấp 3 lần trồng lúa

Tương tự, bà Nguyễn Thị Chính (ngụ ấp Tân Thuận, xã Tân Hạnh) tỏ ra phấn khởi vì thị trường tiêu thụ củ ấu mạnh. Bà Chính cho biết: “Lúc trước, nhà tôi trồng lúa nhưng sau này, thấy ấu có giá trị kinh tế cao, vốn đầu tư ít nên tôi mua giống về trồng. Vào mỗi mùa thu hoạch, thương lái đến tận bờ ruộng để thu mua với giá từ 6.000 – 7.000 đồng một kg. Mỗi vụ thu hoạch được 3 lần, hàng bán rất chạy nên nông dân an tâm”.

Ông Lê Thanh Bình, Phó chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Hạnh, cho biết ngoài tiêu thụ trong nước, ở Vĩnh Long đã có nhà máy chế biến củ ấu để xuất khẩu. “Thực hiện đề án tái cơ cấu nông nghiệp, chính quyền địa phương khuyến khích nông dân trong xã tham gia mô hình trồng ấu quanh năm ở những vùng trũng vì hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, xã cũng khuyên người dân trồng cây ấu theo quy hoạch của địa phương, trồng xen canh với các loại hoa màu khác, không nên trồng ấu ồ ạt, tránh tồn ứ”, ông Bình khuyến cáo.

Cây củ ấu sống dưới nước, mọc ở các ao, đầm. Hoa màu trắng, mọc đơn độc hay ở nách lá. Trong củ chứa một hạt, trong hạt có nhiều bột trắng ăn được. Củ ấu có 2 giống là ấu gai và ấu trụi: ấu gai quả có 2 sừng nhọn như gai, năng xuất thấp; ấu trụi quả có 2 sừng tù, năng xuất cao. Cây ấu trồng để lấy củ làm thức ăn cho người hay cho gia súc, lấy lá làm thức ăn xanh.

Trong củ ấu có nhiều gluxit, đường glucô, protein. Trong 100g thịt củ ấu có 24g đường, 9mg canxi, 49mg phot pho, 0,7mg sắt, các vitamin A, B1, C, D và men có tác dụng hạn chế ung thư gan, ung thư dạ dày.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Công dụng ít biết của củ ấu

Củ ấu không chỉ là món ăn dân dã mà còn có tác dụng chữa bệnh hiệu quả.

Củ ấu

Vào những ngày tiết trời se lạnh, thứ đồ ăn vặt dân dã như củ ấu lại được bán dọc các tuyến đường hay ở một số chợ. Nhìn bề ngoài xấu xí nhưng ruột củ ấu lại trắng, thơm và bùi.

Củ ấu có tên khoa học Trapa cochinchinensis Lour. thuộc họ Ấu – Trapaceae hay còn gọi là ấu trụi, ấu nước, hạt dẻ nước.

Nhiều người còn quen gọi ấu là quả sừng trâu. Đây là loại thực vật thủy sinh, mọc trong ao đầm, thân ngắn có lông.

Các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, trong củ ấu có nhiều giá trị dinh dưỡng cho sức khỏe như nhiều gluxit, đường glucô, protein… Trong 100g củ ấu có khoảng 48,2g nước, 3,4g protein, 32,1g chất bột đường, 3,3g đường, 17,6mg can-xi, 0,4mg kẽm, 0,7mg sắt, 0,8mg natri, 468mg kali và khoảng 730 calorie.

Trong Đông Y, củ ấu vị ngọt, tính mát; vào tỳ, vị. Các thành phần của cây củ ấu đều được coi như một vị thuốc. Thân cây vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giải độc. Củ ấu có tác dụng ích khí kiện tỳ, thanh thử giải nhiệt lương huyết, trừ phiền chỉ khát.

Củ ấu non ăn sống có tác dụng chống nóng chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy. Loại củ ấy già rất tốt cho trường hợp tỳ hư tiết tả, kinh nguyệt quá nhiều, trĩ xuất huyết, chống suy nhược.

Nhiều bài thuốc đã sử dụng nguyên liệu từ củ ấu để chữa trị bệnh một cách hiệu quả. Chẳng hạn:

Trị bệnh trĩ: Vỏ củ ấu sấy khô, đốt tồn tính, tán thành bột, trộn đều với dầu mè, bôi hoặc đắp.

Trị mụn nhọt: Trẻ nóng lực hay bị nổi ghẻ nhọt. Trong dân gian thường lấy nguyên củ ấu đốt thành than, thêm ít chu sa, băng phiến nghiền thành bột rồi trộn với nước sôi để nguội cho sền sệt. Hàng ngày lấy hỗ hợp đó bôi lên chỗ ghẻ nhọt sẽ hết sưng, đau ngứa. Cùng với đó lấy ruột ấu nấu cháo cho trẻ ăn, ghẻ nhọt sẽ càng mau hết.

Trị viêm loét dạ dày: Thịt ấu 30g, hoài sơn 16g, táo đỏ 16g, bạch cập10g, gạo nếp 100g. Cho tất cả vào nồi, thêm lượng nước vừa đủ để nấu cháo nhừ. Khi ăn cho 20g mật ong trộn đều. Đây cũng là món ăn tốt cho những người bị ung thư dạ dày.

Môi khô, ngủ không ngon giấc…: Thịt củ ấu tươi 50g, địa cốt bì 20g, câu kỷ tử 10g, hoàng cầm, cam thảo sắc lên uống. Ngày 2 lần uống khoảng 1 tuần.

Các chuyên gia lưu ý rằng dù củ ấu là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều công dụng tốt song để tận dụng được công dụng của củ ấu, bạn cần lưu ý:

Không nên ăn quá nhiều một thời điểm vì củ ấu có tính mát dễ gây ra tình trạng đầy hơi, trướng bụng và đau bụng. Có thể dùng 50 – 200g/ngày dưới dạng ăn sống hoặc nấu canh, cháo… Ăn nhiều sẽ gây trệ khí, do đó những người có u cục ở ngực bụng cần thận trọng khi ăn. Người tỳ vị hư nhược, đại tiện tiêu lỏng không nên dùng dạng sống. Sau khi ăn củ ấu không nên uống nước liền vì sẽ có cảm giác khó chịu.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.

Trị bệnh “Dòi đục thân lá hành tỏi”

Dòi đục thân hành lá, tỏi, kiệu là bệnh nguy hiểm, dễ gây thiệt hại lớn. Dưới đây là đặc điểm tác nhân gây bệnh và biện pháp trị bệnh dòi đục thân

Đặc điểm hình thái dòi đục thân lá hành, tỏi, kiệu

Tên khoa học: Delia Antiqua

– Trứng có màu trắng và dài và được xếp thành từng nhóm trên thân, lá, củ của cây ký chủ và gần mặt đất, trong các kẽ đất.

Trứng ruồi đục lá, dòi đục lá hành, tỏi, kiệu

– Ấu trùng: sâu non được gọi là dòi, dòi dài khoảng 2mm, màu trắng trong, phần trước hơi vàng, trông rõ ruột bên trong màu đen. Thời gian sống của dòi khoảng 3-4 ngày.

– Nhộng màu nâu vàng, dài khoảng 1,5 mm, rộng 0,7 mm. Thời gian phát dục từ 6 – 8 ngày. Nhộng thường phân bố ở vị trí cuối cuống lá hoặc dưới mặt đất.

– Trưởng thành: Ruồi có kích thước từ 3-5mm, chân màu đen, đôi cánh trong suốt, mắt kép màu nâu

Đặc điểm sinh sống, phát sinh gây hại của dòi đục thân lá hành, tỏi, kiệu

Trứng ruồi đẻ gần gốc cây hành, tỏi, kiệu

Con cái đẻ trứng dài, trắng gần gốc cây, trong các kẽ đất. Trứng nở trong 2-7 ngày. Sâu non sau khi nở bò lên, bò vào vỏ bọc lá và đi tới phần ống hoặc bẹ lá. Sâu non ăn bẹ lá và phát triển đầy đủ trong 2-3 tuần, sâu non thường tập chung cắn phá củ và bẹ lá, 50 con dòi có thể ăn hết 1 bẹ hành lớn, ấu trùng có thể nở từ trứng của nhiều con ruồi cái.

Sâu non (dòi) đục thân hành, tỏi, kiệu

Những con sâu đẫy sức bò ra khỏi bẹ lá và hóa nhộng trong đất. Sau 2-3 tuần, hóa bướm và bắt đầu thế hệ mới. Trong thế hệ thứ ba, dịch hại thường tấn công phần củ hành, tỏi ngay trước khi thu hoạch.

Dòi tấn công trực tiếp vào phần củ hành, tỏi, kiệu

Sâu đục vào củ ăn các mô thịt trong lòng của hành tỏi, làm cho hành tỏi bị tổn thương, không dẫn được nước, chất dinh dưỡng, tạo cơ hội cho các vi khuẩn, nấm xâm nhập củ gây thối củ, thối rễ, úa lá, chết cây. Sâu hại cả sau khi thu hoạch và bảo quản trong kho.

Triệu chứng cây hành, tỏi bị dòi đục thân lá tấn công

Cây hành, tỏi trên ruộng chết do bị dòi đục thân lá cây hại

Biện pháp phòng trừ ruồi đục lá, dòi đục lá hành tỏi

+ Vệ sinh đồng ruộng, xới xáo, phơi đất dưới nắng, làm sạch cỏ đặc biệt là những loài cỏ lá rộng (ký chủ phụ của ruồi) trước khi xuống giống khoảng 1 tháng.

+ Luân canh với các loại cây trồng khác họ, đặc biệt là lúa nước.

+ Ngắt bớt những lá bị ruồi đục đem chôn để giảm bớt nguồn sâu, nhất là các lá già.

+ Dùng bẫy dính màu vàng để bẫy ruồi trưởng thành.

+ Biện pháp hóa học:

Sử dụng các thuốc có tính thấm sâu và nội hấp như Bulldock 0.25 EC; Trigard 75WP; Vertimec 1.8EC; Netoxin 18SL, Sairifos 585 EC để phun.

Chú ý:

+ Khi điều tra; nếu tỷ lệ thiên địch trên 50% không cần phun thuốc. Khi tỏi đã lớn, chỉ sử dụng thuốc khi mật độ ruồi trên 7 con/lá.

+ Sử dụng các thuốc trừ sâu sinh học hoặc các thuốc trừ sâu tự chế từ ớt, tỏi, hành…

Hướng dẫn phối trộn thuốc trừ sâu tự chế: Chuẩn bị 1kg ớt cay, 1kg tỏi, 0,5kg hành tây, 2,5 lít nước rửa chén, 1 lít nước. Xay toàn bộ lượng ớt, tỏi, hành tây trong máy xay sinh tố hoặc giã nhỏ trong cối, trộn đều với nước rửa chén và nước lọc, để lắng trong 24h, lọc lấy phần trong pha thêm nước cho đủ 1 bình phun (16 lít).

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.