Củ ấu – “nhân sâm của người nghèo”

Ấu là một trong những loại cây thủy sinh mọc khá nhiều ở vùng đồng bằng sông Cửu Long vào mùa nước nổi. Người dân miền Tây quen gọi củ ấu là “nhân sâm của người nghèo” vì chúng chữa được nhiều bệnh nguy hiểm nhưng giá cả lại vô cùng bình dân.

Củ ấu chứa nhiều công dụng ít ai biết

Củ ấu có tên khoa học Trapa cochinchinensis Lour, thuộc họ Ấu – Trapaceae hay còn gọi là ấu trụi, ấu nước, hạt dẻ nước, người dân quen gọi củ ấu là củ “sừng trâu” vì vẻ ngoài của chúng nhìn như những chiếc sừng của con trâu đực. Vào những ngày tiết trời se lạnh, thứ đồ ăn vặt dân dã như củ ấu lại được bán dọc các tuyến đường hay ở một số chợ. Nhìn bề ngoài xấu xí nhưng ruột củ ấu lại trắng, thơm và bùi.

Các nhà khoa học và chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, trong củ ấu có nhiều giá trị dinh dưỡng thiết yếu cho sức khỏe như gluxit, đường glucose, protein… Trong 100g củ ấu có khoảng 48,2g nước, 3,4g protein, 32,1g chất bột đường, 3,3g đường, 17,6mg can-xi, 0,4mg kẽm, 0,7mg sắt, 0,8mg natri, 468mg kali và khoảng 730 calorie.

Củ ấu là loại thực phẩm lành mạnh và an toàn. Một chế độ ăn có củ ấu một cách vừa phải chính là chìa khóa giữ vững sự trường sinh, ngăn chặn tiến trình lão hóa ngay từ bên trong.

Trong Đông Y, củ ấu vị ngọt, tính mát. Các thành phần của cây củ ấu đều được coi như một vị thuốc. Thân cây vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giải độc. Củ ấu non ăn sống có tác dụng chống nóng chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy. Loại củ ấu già rất tốt cho trường hợp tỳ hư tiết tả, kinh nguyệt ra nhiều, trĩ xuất huyết, chống suy nhược.

Trị các bệnh về nhiệt

Củ ấu có thể điều trị các chứng bệnh do nhiệt trong cơ thể. Trong đó phổ biến nhất chính là mụn nhọt và các vấn đề ngoài da phổ biến khác.

Trẻ nóng nực hay bị nổi ghẻ nhọt có thể chữa bằng bài thuốc từ củ ấu. Trong dân gian thường lấy nguyên củ ấu đốt thành than, thêm ít chu sa, băng phiến nghiền thành bột rồi trộn với nước sôi để nguội cho sền sệt. Hàng ngày lấy hỗn hợp đó bôi lên chỗ ghẻ nhọt sẽ hết sưng, đau ngứa. Cùng với đó lấy ruột ấu nấu cháo cho trẻ ăn, ghẻ nhọt sẽ càng mau hết.

Khắc tinh của bệnh trĩ

Vỏ củ ấu sấy khô, tán thành bột trộn đều với dầu mè bôi lên búi trĩ mang lại hiệu quả rất tốt; giúp giảm đau, hạn chế tình trạng sưng viêm và thu nhỏ búi trĩ. Củ ấu được cho là khắc tinh của bệnh trĩ qua mọi thời đại.

Giúp giảm cân, đẹp da

Củ ấu không chứa gluten và rất ít chất béo, vì vậy mọi người không sợ việc ăn nhiều sẽ tăng cân. Không những vậy, với hàm lượng chất xơ dồi dào, khi ăn củ ấu sẽ có cảm giác nhanh no bụng như khoai, sắn. Chính điều này sẽ giúp hạn chế ăn vặt và làm giảm quá trình tích tụ mỡ trong cơ thể. Đây là thực phẩm lý tưởng giúp giảm béo nhanh. Ngoài ra, trong củ ấu có rất nhiều vitamin C, B1, B2… giúp làm đẹp da.

Củ ấu giúp giảm cân, đẹp da

Ngăn ngừa các vấn đề tuyến giáp

Các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, ngoài việc ăn muối chứa I-ốt thì một chế độ ăn có củ ấu sẽ giúp bạn hạn chế được các vấn đề về tuyến giáp. Việc ăn củ ấu thường xuyên sẽ giúp cân bằng lượng muối khoáng trong cơ thể, hạn chế những chứng bệnh có liên quan đến bướu cổ và tuyến giáp.

Trị viêm loét dạ dày

Có thể nói, hiếm có loại thực phẩm bình dân nào vừa dễ ăn lại vừa chứa nhiều dược tính như củ ấu. Người miền Tây thường dùng củ ấu nấu cháo với gạo nếp để ăn, trị bệnh viêm loét dạ dày.

Củ ấu nấu cháo với gạo nếp để ăn, trị bệnh viêm loét dạ dày

Hạn chế sẩy thai, dị tật thai nhi

Những thai phụ có cổ tử cung yếu hoặc bị tăng tiết mật quá mức thường rất lo lắng khi mang thai vì chúng có thể khiến thai bị dị tật, thậm chí là sẩy thai. Nếu sử dụng củ ấu thường xuyên, bạn cũng sẽ cung cấp một môi trường nhau thai đầy dinh dưỡng, rất tốt cho thai nhi.Tại các nước Đông Nam Á, củ ấu được cho là liệu pháp dưỡng thai phổ biến, bình dân và vô cùng hiệu quả.

Tốt cho xương khớp

Với nhiều vitamin và khoáng chất củ ấu sẽ giúp những người lớn tuổi hạn chế tình trạng thái hóa xương khớp, điều trị loãng xương và ngăn ngừa thái hóa khớp.

Rất nhiều món ăn tạo thành từ củ ấu

Theo vietnammoi.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech Vietnam.

Công dụng ít biết của củ ấu

Củ ấu không chỉ là món ăn dân dã mà còn có tác dụng chữa bệnh hiệu quả.

Củ ấu

Vào những ngày tiết trời se lạnh, thứ đồ ăn vặt dân dã như củ ấu lại được bán dọc các tuyến đường hay ở một số chợ. Nhìn bề ngoài xấu xí nhưng ruột củ ấu lại trắng, thơm và bùi.

Củ ấu có tên khoa học Trapa cochinchinensis Lour. thuộc họ Ấu – Trapaceae hay còn gọi là ấu trụi, ấu nước, hạt dẻ nước.

Nhiều người còn quen gọi ấu là quả sừng trâu. Đây là loại thực vật thủy sinh, mọc trong ao đầm, thân ngắn có lông.

Các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá, trong củ ấu có nhiều giá trị dinh dưỡng cho sức khỏe như nhiều gluxit, đường glucô, protein… Trong 100g củ ấu có khoảng 48,2g nước, 3,4g protein, 32,1g chất bột đường, 3,3g đường, 17,6mg can-xi, 0,4mg kẽm, 0,7mg sắt, 0,8mg natri, 468mg kali và khoảng 730 calorie.

Trong Đông Y, củ ấu vị ngọt, tính mát; vào tỳ, vị. Các thành phần của cây củ ấu đều được coi như một vị thuốc. Thân cây vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giải độc. Củ ấu có tác dụng ích khí kiện tỳ, thanh thử giải nhiệt lương huyết, trừ phiền chỉ khát.

Củ ấu non ăn sống có tác dụng chống nóng chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy. Loại củ ấy già rất tốt cho trường hợp tỳ hư tiết tả, kinh nguyệt quá nhiều, trĩ xuất huyết, chống suy nhược.

Nhiều bài thuốc đã sử dụng nguyên liệu từ củ ấu để chữa trị bệnh một cách hiệu quả. Chẳng hạn:

Trị bệnh trĩ: Vỏ củ ấu sấy khô, đốt tồn tính, tán thành bột, trộn đều với dầu mè, bôi hoặc đắp.

Trị mụn nhọt: Trẻ nóng lực hay bị nổi ghẻ nhọt. Trong dân gian thường lấy nguyên củ ấu đốt thành than, thêm ít chu sa, băng phiến nghiền thành bột rồi trộn với nước sôi để nguội cho sền sệt. Hàng ngày lấy hỗ hợp đó bôi lên chỗ ghẻ nhọt sẽ hết sưng, đau ngứa. Cùng với đó lấy ruột ấu nấu cháo cho trẻ ăn, ghẻ nhọt sẽ càng mau hết.

Trị viêm loét dạ dày: Thịt ấu 30g, hoài sơn 16g, táo đỏ 16g, bạch cập10g, gạo nếp 100g. Cho tất cả vào nồi, thêm lượng nước vừa đủ để nấu cháo nhừ. Khi ăn cho 20g mật ong trộn đều. Đây cũng là món ăn tốt cho những người bị ung thư dạ dày.

Môi khô, ngủ không ngon giấc…: Thịt củ ấu tươi 50g, địa cốt bì 20g, câu kỷ tử 10g, hoàng cầm, cam thảo sắc lên uống. Ngày 2 lần uống khoảng 1 tuần.

Các chuyên gia lưu ý rằng dù củ ấu là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều công dụng tốt song để tận dụng được công dụng của củ ấu, bạn cần lưu ý:

Không nên ăn quá nhiều một thời điểm vì củ ấu có tính mát dễ gây ra tình trạng đầy hơi, trướng bụng và đau bụng. Có thể dùng 50 – 200g/ngày dưới dạng ăn sống hoặc nấu canh, cháo… Ăn nhiều sẽ gây trệ khí, do đó những người có u cục ở ngực bụng cần thận trọng khi ăn. Người tỳ vị hư nhược, đại tiện tiêu lỏng không nên dùng dạng sống. Sau khi ăn củ ấu không nên uống nước liền vì sẽ có cảm giác khó chịu.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam.