Dân Bảy Núi trồng chùm ngây dưới tán rừng để thoát nghèo

Hạt chùm ngây 100.000 – 120.000 đồng/kg, lá non 50.000 – 60.000 đồng/kg, giống 15.000 đồng/cây, loài vốn chỉ làm hàng rào giờ có thể mang lại cho nông dân cả trăm triệu mỗi năm.

Chùm ngây có tên khoa học là Moringa oleifera, thích nghi với vùng đất núi, dễ trồng. Tỉnh An Giang đang hỗ trợ nông dân thực hiện dự án “Xây dựng mô hình phát triển cây chùm ngây” ở vùng Bảy Núi ( huyện Tri Tôn và Tịnh Biên) với diện tích 200ha theo hai hướng: sử dụng cho rau sạch và thuốc sạch theo tiêu chuẩn quốc tế.

Tỉnh An Giang còn có kế hoạch sẽ tập trung xây dựng vùng nguyên liệu 2.000 ha tại 9 xã của hai huyện vùng Bảy Núi, khai thác từng bước 6.000ha đất trồng rừng hiệu quả thấp, qua đó tăng giá trị kinh tế từ 2 triệu đồng/ha/năm lên 20 triệu đồng/ha/năm, tạo việc làm, thu nhập cao cho lao động nông thôn miền núi.

Cây giống chùm ngây 2 tháng tuổi chuẩn bị đem đi trồng ở vùng Bảy Núi

Ông Trần Văn Hiệp ở ấp Núi Đá Lớn, xã An Phú, Tịnh Biên, cho biết, gia đình trồng 5 công cây chùm ngây ở phía sau triền núi Voi, cây đang cho thu hoạch lá. Trung bình 2 tuần thu hoạch lá non một lần, giá 1 kg lá từ 50.000 – 60.000 đồng, còn hạt giống bán 100.000 đồng/kg. Ngoài ra, gia đình làm vườn ươm cây con, mỗi năm cũng ươm được vài ngàn cây, bán giá mỗi cây giống từ 15.000-20.000 đồng.

Cũng theo ông Hiệp, một công đất ở triền núi khó có thể trồng cây ăn trái cho năng suất cao mà chỉ trồng rừng, và mà đặc biệt chỉ có chùm ngây trồng xen canh với rừng là phù hợp, cho thu hoạch không thua gì so với trồng lúa, trong khi việc chăm sóc lại nhàn hạ hơn. Toàn thân cây chùm ngây là thuốc nên luôn được các công ty chế biến dược phẩm quan tâm đến tận nhà thu mua.

Ông Trần Văn Mì, bí thư xã Lương Phi (Tri Tôn – An giang) cho biết thêm, ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long chỉ có vùng Bảy Núi với khí hậu khô hạn khắc nghiệt là nơi lý tưởng trồng chùm ngây. Hiện huyện Tri Tôn đang thực hiện đề tài: “Bảo tồn, phát triển sản xuất và hướng tới chế biến, tiêu thụ sản phẩm cây chùm ngây”. Đây là chương trình nằm trong dự án xóa nghèo, nhằm cải thiện cuộc sống đồng bào dân tộc Khmer và người trồng rừng phòng hộ khu vực Bảy Núi. Kinh phí cho dự án hơn 1 tỷ đồng. Theo ông Mì, ước tính dự án giải quyết việc làm cho khoảng 300 hộ nông dân tại địa phương và trên 1.000 lao động nông nhàn.

Cây chùm ngây đang cho trái.

Cây chùm ngây có trong tự nhiên từ lâu đời. Tại vùng núi ở Tịnh Biên, Tri Tôn (An Giang) nhiều nhà trước nay vẫn quen trồng làm hàng rào. Nay bà con mới biết tới các công dụng của nó. Ông Mì cũng cho biết: Chùm ngây là loại cây thân gỗ, có thể cao tới 5-6m, cây rất dễ trồng, dễ sống, không kén đất, ít tốn phân, và hầu như “miễn dịch” với sâu bọ. Cây có thể trồng quanh hàng rào, trồng ở những bãi đất trống, trồng dọc đường đi… Trồng khoảng 4-5 tháng là bắt đầu thu lá. Vì thuộc họ cây cổ thụ nên tuổi thọ của chùm ngây kéo dài.

Người dân có thể trồng chùm ngây xen kẽ dưới tán rừng, khi cây cao được 1,5m thì cắt cành, chỗ cắt sẽ đâm ra nhiều tược, khi tược cao lại cắt ngang, lúc đó cây sẽ đâm tược theo cấp số nhân. Chùm ngây trồng khoảng 6 – 8 tháng là có thể thu hoạch được lá hoặc hạt.

Nguồn: Zing.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Cây chùm ngây mở hướng làm giàu

Tốt nghiệp Đại học Nông lâm TP Hồ Chí Minh, chàng kỹ sư trẻ Nguyễn Văn Đồng từ bỏ giấc mơ công chức về quê (xã Nam Hương, Thạch Hà) lập trang trại và du nhập cây chùm ngây – một loại cây “vạn năng” về trồng trên quy mô lớn.

Dẫn tôi “vi hành” một vòng khu vực trang trại rộng 6 ha, nằm dưới chân động Hạc, xã Nam Hương với những “phân khu” ao – chuồng đan xen và cơ man màu xanh của loại cây “lạ” cao quá đầu người, kỹ sư trẻ Nguyễn Văn Đồng say sưa thuyết trình về cây chùm ngây – một loại cây mới vừa đưa vào trồng trên diện tích 2,8 ha. Chưa tin vào những thuyết minh về nhiều tác dụng của loài cây mới này, tôi liền mở điện thoại vào Google, gõ từ khóa “cây chùm ngây” và chỉ trong vòng 0,35 giây đã cho 567.000 kết quả với nhiều mỹ từ: cây thần diệu, cây độ sinh, cây vạn năng, thảo dược quý, rau sạch thế kỷ 21.

Trang trại của Nguyễn Văn Đồng phủ một màu xanh của cây chùm ngây.
Theo tài liệu của Giáo sư Nguyễn Lân Hùng – Tổng Thư ký Hội Các ngành sinh học Việt Nam, cây chùm ngây không chỉ cung cấp dinh dưỡng, làm thuốc mà còn là nguyên liệu để sản xuất mỹ phẩm. Lá được dùng làm rau, nấu canh, làm sinh tố. Người già, trẻ em và người có thể trạng yếu, nếu ăn rau chùm ngây sẽ rất mau khỏe. Chùm ngây còn có tác dụng phòng và trị rất nhiều bệnh như: ung thư, tiểu đường, thiếu máu, còi xương, gan, tim mạch, ung loét, co giật… Nó giúp hạ huyết áp và cholesterol, chống oxy hóa…
“Qua nghiên cứu tài liệu trên mạng, các bài nói chuyện của các nhà khoa học, nhà kinh doanh về công dụng, kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như khả năng tiêu thụ của cây chùm ngây, năm 2014, em vào thực địa một số tỉnh miền Nam để học hỏi và đưa về trồng thử nghiệm 100 cây, nay phát triển rất tốt. Đặc biệt, cây chùm ngây hầu như không có sâu bệnh và thích hợp với điều kiện khô hạn ở Hà Tĩnh. Vì vậy, đầu năm 2015, em tiếp tục mua giống về trồng đại trà trên diện tích 2,8 ha với chi phí cây giống 40 triệu đồng/ha” – Đồng cho biết.

Theo Đồng, cây chùm ngây sau 6 tháng tuổi (cao khoảng 2m) là thời gian bắt đầu thu hoạch chính. Trung bình 1 cây có thể cho thu hoạch từ 0,5-1 kg lá. Nếu trồng 5.000 cây/ha (2 m2/cây), sau 6 tháng có thể thu hoạch trung bình 2.500 kg lá /ha/tháng. Với giá bán sĩ tại vườn 50.000 đồng/kg, thì trung bình 1 ha cho thu nhập khoảng 125 triệu đồng/tháng. Hiện nay, sản phẩm rau chùm ngây đã có mặt tại cửa hàng thực phẩm Mitraco và chợ thành phố Hà Tĩnh với giá bán lẻ dao động 80.000 – 100.000 đồng/kg.
“Không mơ ước bán được với giá 50.000 đồng/kg như giai đoạn đầu còn khan hàng mà chỉ cần bằng giá rau thông thường 20.000 đồng/kg, thì lãi ròng tại vườn ít nhất 50 triệu đồng/tháng/ ha, sẽ là nguồn thu lớn đối với người nông dân hiện nay” – Đồng bày tỏ.

Sản phẩm cây chùm ngây được bày bán tại Cửa hàng thực phẩm Mitraco Hà Tĩnh

Mặc dù đây là loại cây cho giá trị kinh tế khá cao nhưng trong suốt câu chuyện, Đồng không có ý giành thế “độc quyền” mà mong muốn phổ biến cho người dân Hà Tĩnh phát triển giống cây này, ít nhất mỗi nhà trồng 2-3 cây là có thể tự túc nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng và an toàn cho gia đình, đặc biệt là vào mùa hè khô hạn có ít rau xanh. Trong trang trại của mình, Đồng đang lập kế hoạch mở rộng diện tích cây chùm ngây kết hợp với trồng một số cây dược liệu để thành sản phẩm hàng hóa cung cấp cho các công ty chế biến dược liệu, sản phẩm làm đẹp.

“Rõ ràng, cây chùm ngây không chỉ là giải pháp độ sinh như Tổ chức Lương thực thế giới (FAO) đề quyết mà còn là giải pháp ưu việt cho Việt Nam chúng ta. Vấn đề là làm thế nào để mọi người dân Việt Nam biết được giá trị của nó, để người nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, để cây chùm ngây trở thành thực đơn trong mỗi bữa ăn hàng ngày để những nhà sản xuất, chế biến dược phẩm của chúng ta không chỉ có mỗi một lựa chọn là mua nguyên liệu nước ngoài về dập thành viên rồi bán và làm thế nào để phổ biến những sản phẩm của cây chùm ngây rộng khắp” – Giáo sư Nguyễn Lân Hùng nói.

Nguồn: Báo Hà Tĩnh được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Cách thu hoạch cây chùm ngây

Cách thức thu hoạch cây chùm ngây đúng cách giúp bạn dễ dàng bảo quản một cách hiệu quả nhất tại nhà.

Thu hoạch lá cây chùm ngây

Khi cây chùm ngây bắt đầu cao lên khoảng 1m5 thì hãy cắt nó đi và chừa lại khoảng cách khoảng 1m. Ngay đoạn cắt của cây sẽ bắt đầu đâm lên nhiều tược cho đến khi nào cao các bạn hãy cắt ngang rồi chừa lại 1 tắc. Lúc này cây sẽ đâm tược từ chỗ cắt khoảng 1 tắc theo cấp số nhân lúc này ta bắt đầu thu hoạch sẽ được thêm rất nhiều rau.
Chùm ngây là loại rau sạch không có sau bệnh hay đất cát bám vào khi thu hoạch. Mỗi chu kì thu hoạch lá của cây là thông thường khoảng 30 cho đến 45 ngày thu hoạch 1 lần. 6 tháng tuổi là cây bắt đầu bước vào thời kì thu hoạch chính. Mỗi cây hàng tháng cho năng xuất khoảng 0.6kg lá tươi hàng tháng.
cây chùm ngây

Thu hoạch quả của cây chùm ngây

Kỹ thuật hái quả như sau: khi cây trồng bắt đầu trên 18 tháng thì bắt đầu ra hoa kết trái và hàng năm vào tháng 2 là bắt đầu có thể thu hoạch để làm giống được rồi. Lấy giống từ những cây có độ tuôi khoảng 6 năm tuổi trở lên chọn những quả đã già và to để thu hái. Màu vỏ thu hoạch được là màu xanh đã chuyển sang màu thẩm mốc. Không thu hoạch những quả bị sau bệnh hay những quả bị nứt, những quả bị bệnh nấm. Không được bẻ cành mà nên dùng dụng cụ để thu hái chừa lại những quả chưa đạt yêu cầu đợt sau thu hoạch.

Chế biến hạt giống: sau khi các bạn đã thu hái về rồi cũng nên rải đều chúng ra trên tấm bạt hoặc là phơi ngoài nắng nhẹ một chút. Khi quả bắt đầu có hiện tượng nứt thì thu vào trong bóng dâm để phơi mát không nên phơi ngoài nắng nữa. Vì trong quả có dầu nếu như phơi ngoài nắng nữa chúng sẽ khô dầu đi và làm giảm đi phần nào tỉ lệ nẩy mầm của hạt. Khi hạt đã bung ra hết trái thì nên sàn bỏ các tạp chất đi thu hoạch lại hạt rồi đưa nó vào dụng cụ bảo quản.

Bảo quản hạt giống: bảo quản hạt giống sẽ hơi cầu kì một chút vì hạt của cây chùm ngây là loại hạt có dầu. Phải bảo quản cho thật tốt thì mới đảm bảo được. Loại bỏ những hạt xấu hạt không đảm bảo ra cho những hạt giống tốt vào trong túi PE hàn lại cho kín để bảo quản chúng ở nhiệt độ trung bình khoảng 10 độ C. Trong năm đó mà sử dụng nó để ươm ngây luôn thì tỉ lệ nẩy mầm sẽ rất cao đến 75% còn để qua năm thì chỉ còn lại khoảng 20-30% mà thôi.

Thu hoạch rễ

Mỗi cây cho năng xuất khoảng 3-10kg cũ rễ tùy vào đất trồng cùng với điều kiện chăm sóc của cây như thế nào nữa sau thời gian 5 năm.