Tháng: Tháng Một 2018

Kỹ thuật khống chế bệnh trên cây mãng cầu xiêm

Hiện mô hình quản lý bệnh thối rễ chết cành trên cây mãng cầu xiêm do Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh làm thử nghiệm tại hộ ông Đoàn Thế Khâm, ở ấp Khánh Hội B, xã Phú An, huyện Châu Thành, đã khẳng định hiệu quả bước đầu.

Ông Phan Tiến Công kiểm tra lại đất và rễ cây trong vườn mãng cầu xiêm của gia đình mình.

Theo ông Trần Ngọc Thể, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, thời gian gần đây, bệnh thối rễ chết cành trên cây mãng cầu xiêm phát triển nhanh chóng. Tác nhân gây bệnh là do sự kết hợp giữa nấm Calonectria variabillis và tuyến trùng Pratylenchus spp, rệp sáp. Còn nấm Diaporthe phaseolorum gây chết cành, nhánh nhỏ và lở loét cành và thân cây. Thông thường khi cây mắc bệnh sẽ có biểu hiện như sinh trưởng kém dần, lá vàng nhợt nhạt, héo úa và rụng từ từ, chết nhánh, gây thương tổn trên thân. Nhất là rễ cái của cây bị hoại tử, thối đen, dẫn đến chết cây.

Ông Phan Tiến Công, ở ấp Khánh Hòa, xã Phú An, cho biết khoảng 10 năm trước, người dân ở đây đã bắt đầu trồng mãng cầu xiêm, nhưng diện tích lúc đó rất ít. Người dân lại chưa biết kỹ thuật xử lý cho cây ra hoa, thụ phấn. Mãi đến năm 2014, cây mãng cầu xiêm bắt đầu khẳng định tiềm năng phát triển thông qua năng suất ổn định, đạt khoảng 20 tấn/ha, cũng như giá bán hấp dẫn, dao động từ 30.000-40.000 đồng/kg. Từ đó, giúp người trồng thu lợi nhuận kinh tế rất cao. Thế là không ít nhà vườn địa phương đã ồ ạt phá bỏ vườn tạp, mua cây mãng cầu xiêm giống về trồng nên diện tích gia tăng nhanh chóng.

Cũng theo ông Công, với diện tích 2.000m2, ông trồng hơn 150 gốc mãng cầu xiêm, nhưng năng suất trung bình đạt khoảng 5 tấn trái/năm. Nếu cân với giá 30.000 đồng/kg thì gia đình ông có nguồn lợi nhuận trên 100 triệu đồng. Tuy nhiên, hơn 1 năm nay, vườn mãng cầu của ông có dấu hiệu kém phát triển, lá vàng, chết cành và thối rễ. Nguyên nhân là do bệnh thối rễ chết cành gây ra. Hiện tỷ lệ cây nhiễm bệnh chiếm hơn 60%, mặc dù ông điều trị bằng nhiều loại thuốc nhưng vẫn không hết. Cho nên ông dự tính sẽ phá bỏ để trồng chuối vài năm nhằm cải tạo nền đất trước khi trồng mới lại vườn mãng cầu xiêm.

Tương tự, hơn 4 năm trước, hộ ông Đoàn Thế Khâm, ở ấp Khánh Hội B, xã Phú An đã bắt đầu chuyển đổi đất vườn tạp sang trồng mãng cầu xiêm kết hợp với nhãn Ido. Chưa kể là trước khi trồng, ông tiến hành cải tạo đất, rồi lên liếp, đắp mô rất bài bản với mong muốn đạt hiệu quả cao nhất. Thế nhưng, không biết nguyên nhân từ đâu, sau khi thu hoạch lứa trái đầu tiên, năng suất khoảng 4 tấn trái thì vườn cây xuất hiện bệnh thối rễ chết cành. Do đó, ông Khâm đã chủ động phối hợp với cán bộ kỹ thuật địa phương triển khai thực hiện thử nghiệm mô hình quản lý bệnh thối rễ chết cành tại vườn nhà mình.

Cụ thể, với diện tích 2.000m2, bao gồm một mô hình 500m2 để người dân làm đối chứng, còn lại 1.500m2 làm theo khuyến cáo của các cán bộ kỹ thuật địa phương. Qua đó, đã cho thấy tỷ lệ bệnh thối rễ chết cành ở mô hình làm theo khuyến cáo đã thuyên giảm hơn 70%; còn mô hình đối chứng giảm khoảng 25%. Ông Khâm khẳng định: “Vườn mãng cầu nhà tôi hiện đã phục hồi và phát triển trở lại. Ước sản lượng thu hoạch tới đây khoảng 1,6 tấn/công”. Theo lý giải của ông Trần Ngọc Thể, sở dĩ mô hình làm theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật địa phương đạt hiệu quả cao là vì họ áp dụng đồng bộ 2 quy trình điều trị và phòng bệnh tốt trên cây mãng cầu xiêm.

“Người dân cần xử lý điều trị và phòng bệnh một cách đồng bộ. Trong đó, đối với những cây mãng cầu mắc bệnh dưới 30% thì người dân nên cắt tỉa tàn, nhánh bị bệnh, vệ sinh vườn và làm cỏ dại. Mặt khác sử dụng thêm một số loại thuốc đặc trị để xử lý côn trùng, nấm gốc, cũng như bổ sung thêm các phân bón trung vi lượng và phân NPK cần thiết nhằm cải tạo lại đất, hạ phèn, chống ngộ độc hữu cơ, giúp rễ cây phát triển trở lại. Kế đến là 7 ngày sau, nhà vườn lưu ý phun xịt thêm các loại thuốc như Dakamon, Manozeb 80Wp, kích thích đâm chồi và phòng trừ ruồi đục trái”, ông Thể khuyến cáo.

Ngoài ra, đối với những hộ mới trồng, ông Thể lưu ý người dân cần lên liếp cao ráo, đắp mô, sử dụng phân chuồng đã qua xử lý với nấm đối kháng Tricoderma để giúp cây phát triển tốt. Hơn hết là khi để trái, nhà vườn hạn chế xử lý thuốc kích ra hoa, hạn chế cho cây mang trái quá nhiều, gây tổn thương đến quá trình sinh trưởng của cây. Ông Lê Văn Đời, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, cho rằng: Tới đây, để giúp cây mãng cầu phát triển bền vững, ổn định đầu ra thì rất cần các nhà vườn “câu tay” liên kết lại với nhau, thành lập câu lạc bộ sản xuất, hay hợp tác xã nông nghiệp để cùng hỗ trợ nhau về mặt kỹ thuật. Có như thế mới hạn chế được diện tích trồng nhỏ lẻ, manh mún, thiếu tập trung. Đồng thời, có thể tạo ra sản lượng đủ lớn, đáp ứng yêu cầu của các đơn vị tiêu thụ sản phẩm, góp phần giảm thiểu rủi ro trong quá trình canh tác.

Mặt khác, ông Lê Văn Đời cũng khuyến cáo người dân không mua cây giống trôi nổi trên thị trường, kém chất lượng để trồng mới vườn cây. Điều này gián tiếp làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Đặc biệt là cán bộ kỹ thuật địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các kiến thức chăm sóc và cách chọn phân thuốc hợp lý, an toàn, giúp người trồng mãng cầu xiêm sản xuất ổn định lâu dài.

Nguồn: Hậu Giang Online được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Trồng mãng cầu gai trên gốc bình bát cho hiệu quả kinh tế

Mô hình trồng cây mãng cầu gai tháp gốc bình bát ở Sóc Trăng là cơ hội để người dân nâng cao thu nhập và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tại xã Vĩnh Quới, thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng mô hình trồng mãng cầu gai ghép gốc cây bình bát đang được nông dân tin tưởng trồng nhiều. Bởi ngoài mang lại hiệu quả kinh tế cao, cây trồng này còn có lợi thế thích nghi với điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay, đặc biệt tình trạng mặn xâm nhập.

Người tiên phong trong phong trào trồng mãng cầu gai tháp trên gốc bình bát tại xã Vĩnh Quới, thị xã Ngã Năm là ông Lê Văn Vui. Ông Vui cho biết, ông đã gắn bó với cây trồng này gần 10 năm nay, cây trồng này mang lại hiệu quả kinh tế cao và rất ổn định. Những năm gần đây, ông đã phát triển lên hơn 2 ha diện tích đất trồng cây mãng cầu gai ghép gốc bình bát, thu về từ vài trăm triệu đồng mỗi năm.

“Hồi mới trồng vào năm 2006 thì thu nhập khoảng vài chục triệu. Từ 2014, 2015 và 2016 thì diện tích tăng lên một năm tôi thu nhập từ cây mãng cầu hơn 600 triệu,” ông Vui nói.

Theo ông Vui cùng nhiều bà con chọn trồng cây mãng cầu gai tháp gốc bình bát thì đây là cây trồng rất thích hợp đối với vùng đất trũng, nhiễm phèn, đặc biệt là bị mặn xâm nhập như thị xã Ngã Năm nói chung và xã Vĩnh Quới nói riêng. Bên cạnh đó, cây cho trái khá tốt, tuổi thọ lại sống rất lâu, có thể lên đến 40 năm.

Trồng mãng cầu gai tháp trên gốc bình bát cho hiệu quả kinh tế và thích ứng phèn, mặn
Riêng về thị trường tiêu thụ, những năm qua, đầu ra trái mãng cầu gai khá rộng và ổn định. Thương lái trong và ngoài địa phương vào thu mua tận vườn, sau đó được chở về các tỉnh, thành phố lớn để tiêu thụ. Nhiều năm trở lại đây, giá thị trường trái mãng cầu gai luôn ở mức cao và không bị dao động nhiều. Trong thời điểm hút hàng, mãng cầu có giá lên đến gần 30 nghìn đồng/kg, trong khi lúc giá xuống thấp nhất bà con cũng bán được ở mức 16.000 đồng/kg.

Ông Dương Phương Hà, hộ chọn trồng cây mãng cầu gai tháp gốc bình bát ở ấp Vĩnh Kiên, xã Vĩnh Quới, thị xã Ngã năm, tỉnh Sóc Trăng chia sẻ: “Cây mãng cầu ghép bình bát này thì nước ngập cũng không chết, còn nắng hạn thì lâu lâu tới nước một lần, còn mặn thì không sợ vì gốc là bình bát mà”.

Từ khẳng định hiệu quả kinh tế, nhiều nhà vườn tại địa phương cũng mạnh dạn phá các vườn tạp, đất sản xuất không hiệu quả để chuyển sang đầu tư trồng cây mãng cầu gai tháp gốc bình bát. Theo thống kê của Phòng Kinh tế thị xã Ngã Năm, hiện diện tích trồng mãng cầu gai của toàn thị xã Ngã Năm vào khoảng 50 ha; trong đó riêng tại xã Vĩnh Quới là khoảng 40 ha.

Trong quy hoạch tái cơ cấu ngành nông nghiệp sắp tới, thị xã Ngã Năm sẽ ưu tiên phát triển cây trồng này để thích ứng với hạn, mặn như hiện nay. Bên cạnh đó, để đảm bảo thị trường đầu ra ổn định, bền vững lâu dài, mang lại lợi nhuận cho người trồng, địa phương cũng đang xúc tiến, kêu gọi doanh nghiệp vào bao tiêu, thu mua sản phẩm. Mặt khác là khuyến khích bà con thành lập các Hợp tác xã, tổ hợp tác nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong liên kết sản xuất, tập huấn khoa học kỹ thuật, mở rộng thị trường đầu ra sản phẩm.

Ông Huỳnh Văn Cường, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Quới, thị xã Ngã Năm cho biết, hiện tại thì đã thành lập tổ hợp tác trồng mãng cầu và theo sự chỉ đạo của Thị ủy – UBND thị xã thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp thì UBND xã cũng tiến hành vận động nhân dân thành lập hợp tác xã; khi vô hợp tác xã người dân được nhiều lợi như về hỗ trợ vốn, khoa học kỹ thuật và sản phẩm được bao tiêu ổn định.

Hiệu quả kinh tế cùng với lợi thế là cây trồng thích nghi với phèn, mặn đã làm cho người dân tin tưởng khi chọn loại cây trồng này. Mô hình trồng cây mãng cầu gai tháp gốc bình bát ở thị xã Ngã Năm sẽ là cơ hội để bà con giải quyết bài toán chọn lựa cây trồng thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay.

Nguồn: Vov.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Mô hình trồng mãng cầu xiêm bằng hạt cho thu nhập cao ở Hậu Giang

Tuy không phải là một trong những loại nông sản chủ lực của tỉnh Hậu Giang, nhưng thời gian qua nông dân vùng đất bị nhiễm phèn, mặn ở huyện Phụng Hiệp, Long Mỹ, thị xã Ngã Bảy… chọn cây mãng cầu xiêm để chuyển đổi đã mang lại hiệu quả kinh tế khá cao.

Hiệu quả từ một mô hình

Lâu nay, nhiều nông dân vùng đất phèn ở đồng bằng sông Cửu Long trồng mãng cầu xiêm chỉ quen ghép nhánh mãng cầu xiêm trên gốc cây bình bát. Nhưng đối với nông dân ở ấp Mỹ Phú A, xã Hòa Mỹ, huyện Phụng Hiệp thì ươm hẳn hạt mãng cầu xiêm cho lên cây rồi đem trồng. Lúc đầu trồng chỉ để ăn, nhưng thấy hiệu quả, nhiều bà con đã chọn cây mãng cầu xiêm để cải tạo vườn tạp, chuyển đổi cây mía, lúa lâu nay cho thu nhập không cao.

Một trong những người đi đầu trong mô hình này là ông Võ Văn Phải. Ông kể rằng, 6 năm trước gia đình ông phá bỏ bảy công mía để trồng mãng cầu xiêm bằng hạt, thấy hiệu quả, gia đình đã nhân rộng lên 4 ha. Thông thường, mãng cầu xiêm cho trái 2 vụ/năm. Vụ thuận vào mùa nắng và vụ nghịch vào mùa mưa. Tuy nhiên, để mãng cầu tự thụ phấn sẽ cho trái rất ít. Do vậy, qua thời gian nghiên cứu, học hỏi, ông Phải đã tìm ra bí quyết để thụ phấn cho cây mãng cầu ra trái nhiều và có trái quanh năm.

Khi hỏi “bí quyết”, ông Phải chia sẻ: “Khi mãng cầu ra hoa, vào buổi chiều cần phải hái hoa mãng cầu cái và phơi trong 8 giờ cho hoa bung nhụy, sau đó trút nhụy hoa vào ly thủy tinh cho vào tủ lạnh để ở ngăn mát. Khoảng 8-9 giờ sáng kiểm tra xem thấy nhụy có nước nhô lên thì chấm phấn vào nụ thì mãng cầu sẽ đậu quả. Cách khác đơn giản hơn là lắc bông mãng cầu cho nhụy và phấn rơi vào đáy hoa mãng cầu mới đậu quả”.

Nhờ phương pháp này mà vườn mãng cầu của ông Phải cho năng suất khá cao. Cây mãng cầu hai năm tuổi đạt từ 50-70 kg/cây, những cây lâu năm hơn có thể đạt từ 100 kg-150 kg/cây/năm. Với giá bán từ 18 nghìn đến 30 nghìn đồng/kg, tùy vào thời điểm, tính ra mỗi năm 1 ha mãng cầu xiêm ông thu nhập khoảng 350 triệu đồng, sau khi trừ các khoản chi phí, kể cả ngày công.

Lý giải vì sao bà con ở đây trồng mãng cầu xiêm bằng hạt, mà không trồng ghép gốc bình bát, các nhà vườn cho rằng: Đối với cây giống ghép gốc bình bát thì thích hợp ở những vùng đất trũng nhiễm phèn nặng, nhưng hạn chế của loại cây này là cho trái ít trong mùa nắng. Còn cây mãng cầu trồng bằng hạt có sức chống chịu tốt hơn và cho trái gần như quanh năm, việc xử lý cho trái cũng dễ dàng hơn, tỷ lệ trái tròn đều, mang vị ngọt thanh. Năng suất trái đạt tương đương nhau, nhưng chất lượng trái của cây trồng bằng hạt luôn đạt cao, vì thế giá bán cũng cao hơn mãng cầu ghép từ 2 nghìn đến 3 nghìn đồng/kg.

Đến liên kết sản xuất theo hướng hàng hóa lớn

Từ mô hình trồng mãng cầu xiêm bằng hạt cho thu nhập cao của ông Võ Văn Phải, nhiều nông dân đã cải tạo vườn tạp học hỏi trồng theo, từ đó diện tích tăng dần lên. Ngày 19-5-2015, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, các nhà vườn trong ấp quyết định thành lập Tổ hợp tác sản xuất mãng cầu xiêm với 48 thành viên, diện tích 41 ha. Đến ngày 20-4-2017, Tổ hợp tác này chính thức chuyển thành Hợp tác xã (HTX) thu hút 91 nhà vườn trong xã Hòa Mỹ tham gia, với tổng diện tích trồng mãng cầu xiêm bằng hạt lên 65 ha, trong đó có hơn 40 ha đang cho trái.

Người dân ươm hạt mãng cầu để trồng và bán với giá 5 nghìn đồng/cây.

Ông Võ Văn Phải, Giám đốc HTX mãng cầu xiêm Hòa Mỹ, cho biết: Thời gian qua, giá trái mãng cầu xiêm lên xuống thất thường, có khi tuột xuống dưới 15 nghìn đồng/kg, nên việc thành lập HTX nhằm hướng đến đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, tạo thuận lợi trong việc ký kết hợp đồng bao tiêu với các doanh nghiệp thu mua với số lượng lớn, giúp ổn định đầu ra cho bà con xã viên.

Hiện trên địa bàn huyện Phụng Hiệp chỉ có Công ty TNHH MTV chế biến nông sản Tiến Thịnh chuyên thu mua trái mãng cầu xiêm để sản xuất nước uống xuất khẩu. Tuy nhiên, công ty này chỉ mua với giá “chết” là 15 nghìn đồng/kg – trái loại một và 9 nghìn đồng/kg trái loại hai, chứ không bao tiêu. Điều này làm bà con hơi hoang mang, nên bước đầu chỉ ký cam kết bán cho công ty trong vòng ba tháng, từ tháng 1 đến tháng 3 vừa qua. Hiện tại bà con thu hoạch chủ yếu bán qua thương lái với giá 17 nghìn đồng/kg.

Trong khi đó, theo ông Phạm Tiến Hoài, Giám đốc công ty TNHH MTV chế biến nông sản Tiến Thịnh, hiện nay nhu cầu thu mua mãng cầu xiêm để chế biến của công ty rất lớn, nguồn nguyên liệu cung ứng của Hậu Giang chỉ đáp ứng khoảng 30% nhu cầu, công ty phải đi thu gom ở nhiều nơi khác. Do đó việc xây dựng vùng nguyên liệu, ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm ở Hậu Giang là chiến lược kinh doanh lâu dài của công ty. Tuy nhiên, hiện nay HTX sản xuất mãng cầu xiêm mới thành lập, khả năng cũng như lòng tin, “chữ tín” chưa biết như thế nào, nên bước đầu công ty chỉ đặt hàng với giá thu mua cố định trong một thời gian nhất định.

Theo thống kê chưa đầy đủ của ngành nông nghiệp Hậu Giang, toàn tỉnh hiện có hơn gần 700 ha trồng mãng cầu xiêm, trong đó, huyện Phụng Hiệp có gần 300 ha trồng mãng cầu xiêm bằng hạt. Ông Nguyễn Thế Tự, Phó Phòng Nông nghiệp huyện Phụng Hiệp, cho biết: Trong những năm gần đây, thực hiện Đề án 1.000 trong chuyển đổi cây trồng của tỉnh, bà con chuyển đổi rất mạnh, trong đó có cây mãng cầu xiêm. Ngành nông nghiệp huyện đã và đang đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật, các nhà vườn cũng ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, nên cây mãng cầu xiêm mang lại hiệu quả kinh tế khá cao, đạt từ 300-400 triệu đồng/ha.

Đối với việc công ty đặt hàng mua sản phẩm của HTX mãng cầu xiêm Hòa Mỹ với giá cố định, trong một thời gian nhất định, ông Nguyễn Thế Tự cho rằng chỉ là bước đầu thăm dò về chất lượng, sản lượng của HTX. Để mối liên kết giữa nhà vườn với doanh nghiệp phát triển bền vững, đòi hỏi phải có hợp đồng bao tiêu cụ thể, phải đưa ra được giá sàn và mua theo giá thị trường nếu giá có biến động tăng, giống như đối với cây mía hiện nay. Thỏa thuận được điều này sẽ giúp nhà vườn yên tâm sản xuất, còn doanh nghiệp có vùng nguyên liệu ổn định, phục vụ sản xuất kinh doanh lâu dài.

Có thể nói, hiện nay, cây mãng cầu xiêm không những góp phần cải thiện đời sống kinh tế của người dân địa phương, mà còn mở ra thêm sự lựa chọn để chuyển đổi cho những diện tích vườn tạp, cây trồng kém hiệu quả ở những vùng trũng, nhiễm phèn, mặn của Hậu Giang nói riêng và vùng đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Nguồn: Báo Nông dân được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Độc đáo mô hình trồng dưa leo xen mướp

Thu lãi trên 800 triệu đồng/năm từ 7 sào đất trồng dưa leo xen mướp, ông Phạm Xuân Bắc trở thành nông dân sản xuất giỏi tiêu biểu của xã Phú Cường trong phong trào xây dựng nông thôn mới. Mức thu nhập cao từ mô hình sản xuất của ông Bắc có thể xem là bài toán khó cho những người nông dân khác canh tác trên cùng diện tích.

​Với 1 sào đất, nếu như giỏi tận dụng, khai thác chỉ trồng được 3 vụ rau/năm, mỗi vụ trồng 1 loại rau, thời gian trung bình 3 tháng. Riêng ông Bắc, ông trồng được 6 vụ/năm. Bí quyết của ông là trồng xen 2 loại rau trên cùng một diện tích để tận dụng đất, công chăm sóc, phân thuốc và sự tương hỗ trong phòng chống sâu bệnh của các loại cây trồng với nhau. Qua nhiều năm tìm tòi, thử nghiệm, mô hình dưa leo xen mướp là lựa chọn hiệu quả nhất cho ý tưởng sáng tạo này của ông Bắc và lợi nhuận thu được trong 4 năm qua từ mô hình đã chứng minh điều đó.

Mô hình trồng dưa leo xen mướp

Ông Phạm Xuân Bắc cho biết: “Mô hình của gia đình tôi có thì khác với của người ta, khác với môi trường của người ta làm, hai thứ giống nhưng tôi ăn được cùng một lúc luôn. Cũng mất công đầu tư bạt, rồi phủ bạt, rồi cắm dàn, rồi cũng mướn công, nhưng mà ăn được dài ngày hơn, hiệu quả tốt hơn. Tôi trồng dưa leo và mướp ngọt, thì mướp ngọt nó ăn tới hơn 2 tháng, có lần ăn tới 3 tháng lẫn, cho nên hiệu quả của nó rất là cao. Hạn chế được công, chi phí và thuốc BVTV.”

Với thiết kế giàn trồng cho cả dưa leo mướp nên chi phí đầu tư thấp hơn so với trước đây chỉ 6 triệu đồng/sào/vụ. Sau 37-39 ngày trồng, dưa leo bắt đầu cho thu hoạch với năng suất trung bình 4 tấn/sào và thu trong thời gian 2 tháng. Thu hoạch vừa xong dưa leo là đến thu mướp, với năng suất trung bình 7 tấn/sào, trong thời gian hơn 1 tháng. Hiện cả dưa leo và mướp cân tại vườn có giá trung bình 5 ngàn đồng/kg. Trừ chi phí đầu tư và công lao động, tính ra ông Bắc thu được trung bình trên 40 triệu đồng/sào/vụ từ dưa leo và mướp. Với 7 sào đất làm 3 vụ/năm, ông thu được 840 triệu đồng.

Sáng tạo và linh động ứng dụng KH-KT, kinh nghiệm bản thân vào thực tiễn sản xuất, ông Phạm Xuân Bắc nhiều năm liền là nông dân sản xuất giỏi tiêu biểu của xã Phú Cường. Hiện mô hình trồng dưa leo xen mướp của ông Bắc là điểm sáng trong phương án sản xuất kinh doanh của HTX sản xuất nông nghiệp Phú Cường chuẩn bị thành lập đi vào hoạt động và là mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả đang được bà con nông dân quan tâm tìm hiểu để áp dụng nhân rộng trong chương trình xây dựng nông thôn mới của địa phương..

Nguồn: dinhquan.dongnai.gov.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Trồng Mướp bền cây, sai quả

Mướp có nhiều loại: Mướp trâu, mướp hương. Thời vụ gieo từ tháng 2 – 6, có thể gieo liền chân hoặc gieo ở vườn ươm, đến khi cây có 2 – 3 lá thật thì bứng đem trồng.

Làm đất kỹ, lên luống rộng 2,5m, bón lót 18 – 20 tấn phân chuồng, 120kg lân và 30kg kali/ha. Rạch hàng trên luống (mỗi luống chỉ trồng 1 hàng) rồi tra hạt, cách 30cm tra một khóm 2 – 3 hạt, sau tỉa đi để lại một khóm 2 cây, giữ mật độ 7.000 – 10.000 cây/ha.

Tỉa cây, bón thúc, xới vun, tận dụng đất hợp lý từ khi lên luống và tra hạt, cho đến lúc mướp leo kín giàn khoảng 2 tháng. Vì thế để tận dụng đất hợp lý có thể đồng thời tra hạt mướp với gieo hạt rau dền. Một tháng hoặc tháng rưỡi sau thu hoạch rau dền (nhổ cả cây), lúc đó vun xới xáo lại đất kết hợp tỉa cây cho mướp.

Chỉ bón thúc cho mướp khi cây sinh trưởng xấu, kém vì mướp rất hay bị lốp phân, tức là chỉ leo kín giàn mà không cho quả. Lượng phân bón thúc cho 1ha mướp gồm: NPK 300kg, urê 200kg và kali 30kg. Chia đều lượng phân cho nhiều lần bón. Khi cây được 20 ngày thì bón thúc bằng nước phân pha loãng. Sau đó cứ 20 ngày lại bón thúc một lần nhằm đúng vào quãng thời gian ở giữa hai kỳ hoa tạo điều kiện cho cây có sức ra được nhiều hoa quả. Khi mướp mọc được 2 – 3 lá thật thì phải chuẩn bị làm giàn cho mướp. Cây cao 20cm phải cắm mỗi hốc 1 cây dóc để mướp leo lên giàn. Giàn mướp nên làm kiểu mái bằng. Hệ thống giàn vững chắc, giàn cao 2 m, bắt dây bò đều trên giàn. Khi mướp đã lên giàn thì tỉa bỏ hết lá gốc cho thoáng.

Trước khi cho mướp leo giàn cần khoanh 1 – 2 vòng (có đường kính 30 – 40cm), thân mướp vùi vào đất để mướp ra thêm nhiều rễ phụ, cây sinh trưởng khoẻ, bền cây, cho thu hoạch nhiều ngày.

Nếu mướp bị lốp lá xanh đen, ít quả do thừa đạm: Lấy mũi dao sạch rạch đôi đoạn thân cách mặt đất 1m, dùng mảnh sành (mảnh thủy tinh) sạch cài vào hoặc cuốc lật đất sâu 20cm, cách gốc 1m, bón mỗi gốc 1 – 2kg kali clorua, mướp sẽ bị chột và sai hoa, nhiều quả sau khi xử lý 20 – 30 ngày.

Từ lúc gieo trồng đến khi thu hoạch từ 80 – 100 ngày, thời gian thu hoạch kéo dài cho đến tháng 9. Năng suất trung bình của mướp từ 40 – 50 tấn/ha. Để giống phải chọn quả to, không sâu bệnh, từ quả thứ 2 – 3 trở lên, để quả già trên cây như bầu, sau trẩy về phơi thêm rồi gác lên gác bếp, tới vụ sau bóc ra lấy hạt đem gieo.

Nguồn: Dân Việt được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật trồng Mướp rắn

Với hương vị thơm ngon và thanh mát đặc biệt với lớp vỏ rất giòn, mướp rắn ngày càng được trồng rộng rãi ở nhiều nơi để cung cấp cho nhiều người sành ăn trên khắp cả nước.

1. Hạt giống:

Mướp rắn được trồng hoàn toàn bằng hạt. Thông thường những người trồng lâu năm thường giữ lại những quả to mùa thứ nhất để làm giống cho các vụ sau. Chọn những quả to đều để cho chín già trên cây rồi mới hái xuống đem phơi khô và lấy hết hạt bên trong. Những hạt được chọn sẽ là những hạt to tròn mẩy sờ chắc hạt. Với những người mới trồng lần đầu thì nên mua hạt giống mướp tại các cửa hàng bán hạt giống.

Cũng giống các loại cây họ bầu, mướp rắn yêu cầu lượng nước không quá nhiều. Chúng không chịu được đất ngập úng vì hay bị thối rễ. Do đó nên trồng mướp trên những khu vực đất cao và dễ thoát nước. Loại đất thích hợp trồng cho cây là đất cát pha có thành phần cơ giới nhẹ.

2. Gieo hạt:

Sau khi đã có được hạt giống chất lượng bạn cần xử lý trước khi đem gieo. Vì hạt giống mướp có lớp vỏ khá dày và cứng nên bạn cần ngâm chúng trong nước ấm 4 đến 5 tiếng cho hạt ngấm nước nở to lên. Sau đó đem ủ hạt giống vào khăn ẩm qua đêm cho hạt nứt rồi sau đó mới đem gieo xuống đất.

Bạn có thể gieo trực tiếp hạt giống mướp xuống đất hoặc gieo ươm hạt trong khay hoặc túi bầu khi thành cây con mới trồng sang nơi mới đã được chuẩn bị sẵn. Khi cây còn non bạn nên chú ý giữ ẩm cho đất che chắn cẩn thận khỏi côn trùng hoặc động vật. Khi cây con ra được 4 đến 5 lá thật nên tưới nước nhiều hơn và bón lót cho chúng một chút phân bên dưới.

Bước 3 : Làm giàn cho mướp rắn

Khi cây được khoảng 3 tuần, lúc này cây mướp đã đạt chiều cao 30 cm và ra rất nhiều lá và nhánh. Lúc này đã đến thời điểm tạo cho chúng một bộ khung vững chắc.

Giàn cho mướp giống như những loại giàn cho bầu hoặc bí khác. Bạn có thể làm giàn bằng lưới thép hoặc làm bằng gỗ đều được. Tạo cho cây một giá thể vững chãi cho chúng leo cũng giúp mướp tạo được nhiều quả hơn sau này và cũng tiện cho việc thu hoạch. Chọn ra khoảng 4 cây mọc khỏe nhất làm cây chính cho leo giàn. Một giàn chỉ cần từ 3 đến 4 cây là đủ.

Khi cây bắt đầu bám giàn cũng là lúc cây phát triển nhanh và mạnh nhất. Lúc này bạn duy trì chế độ tưới nước cho cây một ngày một lần vào chiều mát. Nên bón cho cây thêm phân chuồng hoai mục để cây phát triển cành non và lá. Chú ý bón phân cho cây vào thời kỳ ra hoa và đậu quả sẽ giúp cây tạo được nhiều quả to đẹp và cho thời gian ra quả kéo dài hơn.

Khi giàn leo mướp dài khoảng 2m đến 3m lúc này cây đã gần như phủ kín cả giàn. Lá và các ngọn đâm ra tua tủa khiến toàn bộ giàn được phủ một màu xanh mướt. Chỉ khoảng vài ngày nữa, những dấu hiệu nở hoa đầu tiên bắt đầu xuất hiện.

Hoa mướp mọc ra từ phần chồi nách của thân. Hoa nhỏ có màu trắng tinh khiết trông rất đẹp. Khi nở năm cánh bung tỏa cùng những sợi tơ trắng dài li ti xòe rộng trông không khác gì những vũ công đang múa. Lúc này trên khắp giàn mướp được điểm xuyết thêm một màu trắng của những bông hoa nở. Vẻ đẹp của chúng cũng thu hút rất nhiều loài ong bướm đến hút mật thụ phấn.

Vì là loại cây lưỡng tính nên trên một cây mướp bạn sẽ bắt gặp cả hoa đực và hoa cái. Hoa đực thường nhỏ và không có phần bầu hơi phình phía dưới cuống như hoa cái. Hoa cái khi nở sẽ to hơn và phía cuống hoa thường sẽ có một chỗ hơi phình to ra sau này khi hoa tàn chỗ đó sẽ hình thành quả.

Hoa mướp cái nở hoa to và đẹp hơn đồng thời cũng lâu tàn hơn hoa đực.

Để giúp cây đậu nhiều trái hơn thì ngoài biện pháp thụ phấn tự nhiên nhờ ong bướm thì bạn cũng có thể tự tay thụ phấn cho cây. Ngay khi những bông hoa đực chưa tàn bạn dùng tay ngắt chúng rồi đem tìm những bông hoa cái ấn nhẹ phần phấn vào bầu noãn của bông hoa cái. Như thế sau này bông hoa đó sẽ chắc chắn ra quả.

Tự tay thụ phấn cho cây giúp cây đậu quả 

Sau khi thụ phấn cho cây một vài ngày. Hoa cái sẽ héo và tàn dần để lại một sự sống mới phát triển sau đó. Từ phần cuống hoa cái lúc này bạn sẽ thấy chúng phồng to lên chứng tỏ quả đã bắt đầu phát triển. Lúc này bạn nên tỉa bớt lá gần những quả non giúp chúng đón được nhiều ánh sáng hơn để phát triển.

Khi nhận được nguồn dinh dưỡng từ đất dồi dào cùng ánh nắng quả mướp Nhật sẽ lớn rất nhanh. Chỉ khoảng 1 tuần từ khi ra quả lúc này quả mướp đã đạt kích thước chiều dài khoảng 7 đến 10 cm và đường kính khoảng 5 cm. Nhiều quả sẽ xoắn lại với những hình dáng như con rắn đang cuộn trên cây. Nhiều người trồng có kinh nghiệm đã có một cách giúp quả mướp mọc dài và thẳng hơn. Chỉ đơn giản buộc thêm ở phần dưới cuống quả một hòn đá giúp giữ cho chúng thẳng không bị xoắn lên trên. Với mẹo này khi thu hoạch bạn sẽ có được những quả mướp dài và thẳng trông bắt mắt hơn.

Bước 4: Thu hoạch mướp rắn

Sau khoảng hơn 2 tháng kể từ khi gieo hạt qua nhiều giai đoạn thì lúc này là lúc tận hưởng thành quả của bạn có được. Trái mướp của bạn đã có thể cho thu hoạch. Quả trưởng thành có hình dáng dài với thân láng có những vân sọc trắng xung quanh. Đường kính trung bình khoảng 7 cm và kích thước mỗi quả có thể đến 200g. Giống với các loại cây thân leo khác, mướp có thể cho quả liên tục trong vòng 3 tháng. Do vậy bạn hoàn toàn có thể yên tâm thu hái mướp rắn dần dần để thưởng thức đến hết mùa hè này.

Với thành quả là những quả mướp rắn ngon lành này bạn có thể chế biến ra rất nhiều món ăn ngon miệng để đổi khẩu vị cho cả gia đình. Đơn giản nhất bạn có thể luộc mướp lên ăn chấm với muối vừng hoặc có thể xào chung với thịt lợn hoặc thịt bò đều rất ngon. Với hương vị ngon ngọt và rất thanh mát. Mướp rắn sẽ là một thực phẩm ngon lành mà bạn không thể bỏ qua giúp giải nhiệt trong mùa hè oi nóng này.

Nguồn: Khoa học và phát triển được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Thụ phấn bổ sung cho na sai quả

Muốn cho na sai quả, quả to, không bị lép, chất lượng tốt, bán được giá cao thì cần phải thụ phấn bổ sung bằng tay cho na.

Về Việt Dân, một xã nghèo của huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh hiện đang được coi là điểm sáng của chủ trương chuyển dịch cơ cấu SXNN thành công của tỉnh, lần này Cận tôi học được cách thụ phấn bổ sung cho na sai quả, quả to và quả không bị lép, xin ghi lại để bà con các nơi tham khảo, áp dụng.

Theo anh Nguyễn Xuân Long ở thôn Khê Thượng, xã Việt Dân nếu chăm sóc tốt cây na ra rất nhiều hoa nhưng tỷ lệ đậu quả thấp vì nhị đực và nhụy cái thường nở lệch pha nhau. Thường thì nhị đực nở trước, tung phấn rất lâu sau đó nhụy cái mới nở nên rất khó tự thụ phấn, nếu có thụ phấn được thường do gió hoặc côn trùng nên tỷ lệ đậu quả thấp, nhiều quả có tỷ lệ múi lép cao do thụ phấn không hoàn toàn. Muốn cho na sai quả, quả to, không bị lép, chất lượng tốt, bán được giá cao thì cần phải thụ phấn bổ sung bằng tay cho na.

Cách lấy phấn hoa: Chọn ngày nắng ráo, hái những hoa ở gần ngọn, đầu cành các cành nhỏ (thường những hoa này không đậu quả) để lấy phấn. Chọn hái những hoa sắp nở: cánh đã dài, màu trắng vàng, các cánh đã bắt đầu tách khỏi nhau, nhị đực đã bắt đầu chuyển sang màu trắng kem, bao phấn sắp nứt. Thời gian hái hoa tốt nhất là vào buổi chiều, từ 3 đến 6 giờ. Hái xong cho hoa vào túi giấy đậy kín, để qua đêm cho hoa nở và phấn chín hoàn toàn. Sáng hôm sau đổ hoa ra đĩa khô, sạch, bỏ hết cánh hoa, rũ cho hạt phấn rơi ra, thu gom cho vào lọ thủy tinh hoặc đĩa petri có phủ vải lên trên để giữ ẩm rồi đem đi thụ phấn cho na.

Cách thụ phấn: Dùng bàn tay trái đỡ nhẹ đế hoa, cuống hoa lọt giữa ngón trỏ và ngón giữa bàn tay trái và lấy ngón tay cái cũng của bàn tay trái tách nhẹ cánh hoa ra trong khi tay phải cầm bút lông hoặc que tăm có quấn bông gòn chấm vào lọ hạt phấn rồi phết nhẹ và xoay đều cho phấn dính vào bó nhụy cái giữa lòng hoa. Thời gian thụ phấn tốt nhất là từ 8-10 giờ sáng, hoa nào nở trước thụ phấn trước, hoa nở sau tiếp tục thụ phấn các lần tiếp theo.

Kinh nghiệm cho thấy nếu có điều kiện nên thụ phấn bổ sung cho na 2 lần cách nhau 1 ngày và chọn hoa để thụ phấn sao cho số hoa cách đều trên cành thì tỷ lệ đậu quả mới cao, quả sẽ to và sẽ ít bị rụng quả sau này. Theo anh Long, nếu làm thành thạo 1 người có thể thụ phấn cho 800-1.000 hoa/ngày. Khoảng 3-4 ngày thụ phấn 1 lần cho 1 cây và cả mùa na cũng chỉ thụ phấn 8-10 lần khi cây ra nhiều hoa nhất.

Trong thời gian thụ phấn bổ sung không nên phun thuốc phòng trừ sâu bệnh, hạn chế tưới nước. Khi hoa đã đậu, quả bắt đầu lớn thì cần tăng cường bón phân, tưới nước, chăm sóc, phun thuốc phòng trừ sâu bệnh đầy đủ, kịp thời để nuôi quả lớn.

Nguồn: Dân Việt được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Cách trẻ hóa vườn na

Vừa rồi chúng tôi lên Lạng Sơn học được cách thức “cải lão hoàn đồng” cho những vườn na dai già cỗi, sâu bệnh, ít quả…

Vừa rồi chúng tôi lên Lạng Sơn học được cách thức “cải lão hoàn đồng” cho những vườn na dai già cỗi, sâu bệnh, ít quả năm ngoái thành những vườn na khỏe mạnh, xanh tốt, sai quả và quả to vụ na năm nay như một phép lạ của bà con vùng trồng na nổi tiếng xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng.

Đây là kết quả chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật do Trạm Khuyến nông huyện phối hợp với HTX Dịch vụ và Phát triển na Chi Lăng triển khai thực hiện thành công trong 2 năm gần đây, xin mách nước lại cho bà con.

1. Đốn tỉa và “lùn hóa” vườn na:

Công việc này được tiến hành ngay sau vụ thu hoạch, khoảng cuối tháng 9, đầu tháng 10 dương lịch kết hợp với việc bón phân cơ bản hàng năm cho na.

– Với những cây già, yếu, nhiều sâu bệnh, cây mọc quá cao… dùng cưa hoặc dao sắc đốn cách gốc 80-100cm (phía trên các chạc 2, chạc 3 khoảng 20cm) với một vết cắt nghiêng 45o, sắc gọn, không xơ xước. Cắt xong dùng dung dịch boóc đô 3% quết lên vết cắt vừa để hạn chế cây bốc hơi nước, vừa để chống nhiễm khuẩn cho cây nhanh liền sẹo. Bón nhiều phân chuồng hoặc phân hữu cơ, các loại phân khoáng theo qui trình, tủ kỹ gốc, tưới đủ ẩm sang xuân cây sẽ bật chồi, hình thành bộ tán mới. Với cách làm này chúng ta sẽ tạo được bộ tán mới khỏe mạnh, sung sức, thấp cây tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc, thu hoạch sau này và cây sẽ cho nhiều quả, quả to, chất lượng tốt trong những vụ thu hoạch tiếp theo.

– Với những cây na đang thời kỳ sung sức nhưng phát triển quá rậm rạp, ít quả thì cắt bỏ toàn bộ những cành nhỏ mọc trong tán, chừa lại những cành to bằng ngón tay út trở lên và trên những cành ấy cắt bỏ tất cả ngọn ở nơi tiếp giáp giữa cành bánh tẻ và cành non. Sau khi cắt, ta có một bộ tán trụi lá toàn cành hữu hiệu, sẵn sàng đâm chồi mới và ra hoa. Kinh nghiệm ở Chi Lăng cho thấy sau khi chặt tỉa bớt các cành già, cành yếu kết hợp tăng cường bón phân, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh kịp thời thì na ra hoa, đậu quả ngay, cho quả to (3-4 quả/kg, to hơn vụ trước).

2. Bón phân, chăm sóc:

– Ngay sau khi cắt tỉa, bón 5kg phân hữu cơ + 1-2 kg NPK 16-16-8 + 0,4 kg vôi/cây. Cuốc xới đất, vùi đất kỹ, tủ gốc, tưới nước giữ ẩm cho cây để chuẩn bị phân hóa mầm hoa và ra hoa tốt.

– Muốn cho na ra hoa sớm hoặc rải vụ thì áp dụng kỹ thuật tuốt lá: pha 800g urê trong bình 8 lít nước rồi phun ướt đẫm cây làm rụng lá già, số lá còn lại thì tuốt bỏ luôn.

– Kinh nghiệm của nhiều nhà vườn cho thấy: sau khi cắt tỉa 10 ngày, trên mỗi cành sẽ mọc ra nhiều chồi, nên tỉa bớt chỉ chừa lại 4-6 chồi khỏe mạnh được phân đều về các hướng. Pha 35ml RA HOA C.A.T + 15g F.Bo trong bình 8 lít phun sương đều các cành mới này 2 lần cách nhau 5 ngày để kích thích cho hoa ra và nở đều.

– Khi thấy quả to bằng ngón tay út bà con bón thêm 1kg NPK 16-16-8 + 1kg vôi cho 1 cây. Trong quá trình quả lớn, nếu có điều kiện thì phun thêm các loại phân bón qua lá để giúp quả to, màu sắc đẹp hơn.

– Khi quả to bằng quả trứng chim cút, tỉa bỏ bớt quả nhỏ, các cành lá vướng quả rồi tiến hành phun thuốc ngừa sâu bệnh gây hại. Sau đó 1 ngày dùng túi nilon hoặc túi giấy kích thước 16 x 20cm bao kín lại giúp bảo vệ được quả an toàn, mã quả đẹp, chất lượng tốt bán được giá cao.

Nguồn: Nongnghiep.vn được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật trồng Na bằng hạt

Na là một loại cây có khả năng thích nghi tốt với các điều kiện thời tiết khác nhau. Vị na rất ngọt ngào, pha chút vị chua chứ không lạt, thoang thoảng mùi thơm của hoa hồng. Vậy kỹ thuật trồng na bằng hạt như thế nào? Chắc các bạn cũng rất tò mò muốn biết.

Na trồng phù hợp nhất là vào tháng 8 tháng 9. Loại cây này có đặc tính thích nghi tốt ở những nơi đất thoáng cây sẽ phát triển rất. Chăm sóc cây từ khi cây mới ngoi lên mặt đất như vậy cây mới cho trái ngon.

1. Cách nhân giống na bằng hạt

– Với cách nhân giống này khi ăn na ta giữ lại hạt của những cây có trái to ít hạt, hạt bé và có vị ngọt cao.

– Do hạt na có vỏ rất cứng, sẽ khiến cho các bạn thấy rất khó để tách vỏ. Tuy nhiên cũng có một vài cách để tách vỏ na, ta có thể để na vào lồng sắt hoặc giỏ đựng cá, hoặc đơn giản chỉ là chiếc hộp nhựa. Sau đó xóc để cho hạt na bung vỏ ra.

– Sau khi hạt na đã bong được lớp vỏ bên ngoài, ta xử lý hạt bằng cách dùng axit sunfuric, ngâm với nước nóng 55 – 60oC trong 15 – 20 phút, hạt sẽ nảy mầm sau 2 tuần. Khi ấy ta có thể mang hạt na trồng trực tiếp xuống đất, hoặc cẩn thận và để đảm bảo chất lượng hơn ta có thể đóng bầu, rồi trồng mầm hạt na vào bầu, đợi cây lớn hơn một chút mới trồng xuống đất.

2. Cách chăm sóc na

Khi mới hạt na nảy mần, vẫn cần duy trì việc tưới nước cho cây và buổi sáng và chiều tối.

Quy trình bón phân:

– Lúc cây còn bé cho 20- 30 kg phân chuồng cho mỗi cây ngay sau khi trồng.

– Khi cây trưởng thành bón 20 kg phân chuồng/năm, sau đó từ năm thứ ba trở đi 30 kg/năm( trước mùa mưa và sau khi hái quả). Cho thêm với phân chuồng, năm đầu bón phân NPK 16-16- 8: 0,5 kg cho từng cây. Từ năm thứ hai cứ thêm 1 năm, bón thêm 0,5 kg. Khi cây được 10 năm thì dừng việc bón phân.

3. Cách phòng trừ sâu bệnh cho na.

– Na là loại cây rất ít bị sâu bệnh. Tuy nhiên biến ở các vườn ít chăm sóc cây thường bị rệp sáp. Và những căn bệnh này ta không thể xem thường.
Bệnh gây hại nhất là bệnh thán thư nấm (loại nấm Colletotrichum gloesporivides) gây hại hoa. Với bệnh này ta có thể trị bằng các loại thuốc sau: Kasuran BTN, Benlat C, Zincopper, Aliette 80 BTN.

– Tiếp theo là bệnh sáp rệp, với loại bệnh này khi có dấu hiệu của bệnh bà con cần phun thuốc ngay. Dùng các loại thuốc sau Applaud, Mpc 25 BTN, Bi 58 ND, BAM 50 ND, Polysulfur Calci….

Cách phun thuốc cho na bị bệnh cũng thực hiện như cách phun loại cây khác, hòa thuốc với nước (theo tỷ lệ pha thuốc ghi trên nhãn của nhà sản xuất) rồi dùng bình xịt, xịt khắp thân và ngọn cây.

4. Thu hoạch:

– Dấu hiệu khi na chín sẽ chuyển sang màu trắng và mắt na mở to hơn và thường sẽ suất hiện những vết nứt ở da, vỏ sẽ rất mềm khi ta chạm vào

– Khi hái nên nhẹ tay, tránh làm nát quả.

– Khi hái xong cần tiêu thụ ngay vì na rất khó bảo quản.

5. Cách bảo quản.

Do hô hấp mạnh nên na chín nhanh, vậy nên chỉ cần hạ thấp nhiệt độ xuống.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

‘Lập trình’ cho na ra quả theo ý muốn

Nông dân huyện Lục Nam (Bắc Giang) có “tuyệt chiêu” bắt cây na ra hoa, đậu quả ở bất kỳ vị trí nào trên thân, cành và bất cứ thời điểm nào.

Vườn na nhà ông Hiến sai trĩu, quả mọc theo trục thân cây rất độc đáo

Ra quả từ thân

Chưa bao giờ, nông dân xã Huyền Sơn thấy phấn khích với cây na như lúc này. Bởi theo ông Bùi Văn Quang, Giám đốc HTX Na dai Lục Nam: Một là, giá na rất cao. Hai là, trồng na không bao giờ sợ mất mùa.

Cái thông tin phía sau chữ “hai là…” ấy khiến tôi choáng. Nghĩ thầm, chắc vị này “chém gió” cho vui. Nhưng, đó là sự thực.

Hồi ông Quang còn bé, đã thấy cây na đứng chân ở vùng đồi núi Huyền Sơn. Mỗi nhà chỉ trồng 2 – 3 cây, ăn chơi ăn bời trong gia đình là chính. Từ năm 1995, nhờ có thương lái miền xuôi làm “cầu nối”, thức quả đặc sản này đã đến được bàn ăn của người dân Thủ đô. Một làn na khoảng 50 quả bán được 260.000 đồng (tương đương 2/3 chỉ vàng thời bấy giờ). Thấy lợi nhuận khủng, các đại gia vác tiền về đây mua đất, trồng na.

Tuy nhiên, do không được chăm sóc đúng cách, na cho năng suất thấp và bấp bênh. Có năm, chỉ sau trận bão quét qua, quả rụng đầy gốc. Nguyên do bởi trong điều kiện tự nhiên, na thường ra hoa, đậu quả ở đầu cành nên dễ bị gió quật. Cũng có năm, na chín rộ chỉ trong 3 – 4 ngày, chủ vườn không cắt kịp, trái lìa cành rơi bình bịch xuống đất, vỡ nát.

Nắm thóp những điểm yếu trên, người trồng na mày mò cách hoá giải. Trung tuần tháng 11/2013, một nông dân xóm Khuyên, xã Huyền Sơn thử nghiệm cắt cành để cho cây thấp bớt, tránh gió bão. Nhưng khổ nỗi, sang xuân, cây chỉ chồi lộc ở thân chứ không ra hoa. Nguy cơ mất mùa hiện rõ. Chủ vườn tiếp tục đánh liều, cắt cụt ngọn cành non mới mọc ra từ thân cây. Bất ngờ, sau 20 – 25 ngày, từ những kẽ lá của cành cây cụt đua nhau nhú hoa, đậu quả.

Quả na hút dinh dưỡng trực tiếp từ thân cây nên căng mọng, ngọt lịm và nhiều nước. Dù ra hoa chậm hơn 1 tháng, nhưng năng suất vườn na diện tích 3 sào của ông vẫn đạt 2,1 tấn (tương đương 20 tấn/ha). Một thành tích mơ ước người trồng na.

Ép hoa nở bất cứ lúc nào

“Kỹ nghệ” trồng na độc nhất vô nhị này được phổ biến ra toàn vùng. Nhờ đó, người ta có thể điều khiển cây na chín sớm, chín muộn hay chín đúng vụ tùy thích bằng cách… cắt cành. Từ trung tuần tháng 6 âm lịch, thương lái đã đánh xe tải lên Lục Nam mua na, trong khi ở các vựa na khác như Chi Lăng (Lạng Sơn), Chí Linh (Hải Dương), quả na vẫn xanh lét. Giá bán na đầu mùa bao giờ cũng đắt (45.000 – 50.000 đồng/kg), thậm chí có thời điểm lên tới 60.000 đồng/kg.

Ngay trong vùng na dai Lục Nam, cùng một thời điểm, khi quả na vườn nhà này đã to bằng quả trứng gà, chủ vườn bên cạnh mới bắt đầu thụ phấn cho hoa để đón vụ na chín muộn, bán giá cao. Nhờ đó, na Lục Nam có thể rải vụ hơn 4 tháng (từ trung tuần tháng 6 đến hết tháng 10 âm lịch).

Na không chín rộ trong thời gian ngắn, nghĩa là không có chuyện ứ hàng. Và tất nhiên, cánh thương lái không thể ép giá. Thậm chí, thương lái ở Vĩnh Phúc, Nam Định, Thái Bình, Hà Tĩnh, Thừa Thiên – Huế kéo đến tận vườn để đặt cọc. Hiện tại, giá na loại 1 khoảng 28.000 – 30.000 đồng/kg, khá cao.

Điểm khác biệt nhất của na dai Lục Nam nằm ở màu sắc vỏ sáng bóng và độ bền của quả. Dù đặt trên bàn thờ cả tuần, quả na cũng không bị thâm vỏ như các loại na trồng ở vùng đất khác. Bởi, na Lục Nam được trồng ở những vùng đất rất khác biệt: Địa hình cao, ráo nước nhưng chất đất giàu dinh dưỡng, màu đen như kiểu mùn giun.

Ông Quang bên một cây na ra quả từ thân

Nông dân Lục Nam tuyệt đối không bón phân hóa học cho vườn na, thay vào đó là phân bón hữu cơ gồm phân trâu (hoặc phân gà) trộn lẫn tro rơm ủ hoai mục trong 8 tháng. Trong tro rơm có nhiều kali nên quả ngọt, rất bền và cây khỏe mạnh, đủ dưỡng chất nên gần như không có sâu bệnh.

Cá biệt, thu 800 triệu đồng/ha

Trước đây, nông dân để vườn na thụ phấn tự nhiên nhờ côn trùng. Buổi sáng, chiều tối con ong đi ăn phấn của hoa già. Khi trời nắng, chúng chui vào bông hoa non mới hé để trú ngụ vô tình thụ phấn cho hoa, nhưng phấn dính trên chân lông con ong không đều dẫn đến quả tròn quả vẹo, tỷ lệ đậu quả không cao.

Thấy thế, bà con tự thụ phấn bằng cách gom phấn hoa già sau đó thụ phấn cho hoa non, quả non lớn lên rất đẹp mã. Nếu phát hiện quả nào còi cọc, méo mó, chủ vườn có thể cắt bỏ đi và cho ra hoa lứa khác để lấy quả đẹp hơn.

Hộ ông Trần Văn Báo (xóm Khuyên) chỉ có 5 sào trồng na. Lão nông này rải vụ na ra làm hai đợt. Riêng đợt 1 đã thu được 100 triệu nhưng chưa cắt hết quả. Còn vụ na đợt 2 dự kiến thu được 50 triệu nữa. Như vậy, nếu diện tích trồng na của nhà ông Báo là 1ha, thì số tiền thu được sẽ là trên 830 triệu đồng. Trừ chi phí đầu tư phân bón khoảng 50 triệu đồng, lợi nhuận mà nông dân thu được rất lớn.

Những hộ gia đình có vườn na cho năng suất thuộc loại trung bình như ông Phương Minh Hiến (xóm Khuyên) cũng đạt năng suất từ 18 – 20 ha/vụ. Mặc dù vừa thu hoạch xong lứa na thứ nhất (bắt đầu từ 25/6 – 24/8), thu 260 triệu đồng. Tuy nhiên, ông vẫn còn lứa na thứ hai, dự kiến trung tuần tháng 10 sẽ bắt đầu cho thu, giá trị 200 triệu nữa.
Để có na chín thường xuyên, bí quyết của ông Phương Minh Hiến là: Từ tháng giêng trở đi, mỗi ngày ông phương chỉ cắt cành khoảng 10 gốc na. Nếu là cây khỏe, đúng 20 ngày sau chúng sẽ ra hoa, còn cây yếu hơn là 25 ngày. Như vậy, hoa được thụ phấn theo từng đợt, rải đều trong nhiều tháng và quả chín từ từ

Được biết, hiện toàn huyện Lục Nam có hơn 1.700ha na, doanh thu hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Để xây dựng và phát triển thương hiệu na dai Lục Nam, trước mắt, UBND huyện đã hỗ trợ cho HTX Na dai Lục Nam chi phí về túi ni lông (có in địa chỉ và hình ảnh của vùng na Lục Nam) để phát không cho thương lái (tương ứng với số lượng na bán ra), từ đó dễ dàng truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, huyện cũng đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ một phần phân bón và các loại thuốc BVTV cho nông dân theo đúng quy trình sản xuất VietGAP.

Nguồn: Hội nông dân được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.