Nuôi cấy đông trùng hạ thảo : tưởng khó mà dễ

Không còn khép kín, “đặc quyền” như trước, hiện nay kỹ thuật nuôi trồng đông trùng hạ thảo (ĐTHT) bắt đầu được mời chào rộng rãi, hứa hẹn mở ra hướng làm kinh tế mới cho nông dân.

Những năm trước, một số chuyên gia ở Việt Nam đã được công nhận nuôi trồng thành công ĐTHT, thế nhưng suốt thời gian dài, quy trình tạo ra sản phẩm nấm cao cấp này đều được “giấu kỹ” để độc quyền sản xuất. Đến đầu tháng 10.2015, tại Phú Yên, kỹ sư trẻ Ngô Kim Lai – Tổng Giám đốc Công ty TNHH Quốc tế Kim Lai (TP.Hồ Chí Minh) đã công bố chi tiết quy trình trên. Chẳng những thế, anh còn tận tình “cầm tay chỉ việc” hướng dẫn người dân nuôi trồng ĐTHT tại hộ gia đình với mong muốn “biến Phú Yên thành vựa đông trùng hạ thảo”.

Đông trùng hạ thảo nuôi cấy nhân tạo

Vốn chỉ cần 10 triệu đồng

Tại hội thảo khoa học “Công bố công trình nuôi trồng chủng ĐTHT thứ 2 ở Việt Nam (Isaria Penuipes) và trình diễn công nghệ nuôi ở hộ gia đình” do Liên hiệp các Hội KHKT Phú Yên phối hợp tổ chức, kỹ sư trẻ Ngô Kim Lai đã đưa ra một số quy trình nuôi ĐTHT dựa trên những điều kiện cơ sở vật chất khác nhau. Bà con nông dân và nhiều người khác đã nhanh chóng bị “chinh phục” trước quy trình kỹ thuật nuôi đơn giản, hiệu quả, ít tốn kém, phù hợp với điều kiện hộ gia đình.

Theo kỹ sư Lai, những thành phần cần thiết để nuôi trồng ĐTHT gồm gạo lứt, hyđrô perôxít (oxy già, nồng độ 3%), vitamin B6, dấm ăn (nồng độ 4,5%), cồn 700C, nước, đường gluocose (chiếm 0,5% môi trường nuôi nấm) và một số nguyên vật liệu như giống nấm, đèn cồn, que cấy, cân nhỏ, nồi cơm điện. Lai đã cùng cộng sự trình diễn tường tận các bước tiến hành nuôi trồng ĐTHT quy mô nhỏ một cách “dễ ợt”. Đó là lấy 935ml nước uống thông thường vào một thau sạch đã tráng nước sôi, sau đó lần lượt cho 50ml dấm ăn, 10ml oxy già, một viên vitamin B6 (loại 150mg), 5gr đường khuấy đều và cho tất cả vào nồi gạo. Đợi khoảng 15 phút thì nấu hỗn hợp ở 1000C bằng nồi cơm điện thông thường, rồi tiến hành cấy giống.

Trong suốt quá trình cấy, đèn cồn luôn được thắp sáng để tiệt trùng các dụng cụ sử dụng. Lấy que cấy gắp giống trong ống nghiệm cho vào môi trường hỗn hợp cơm gạo lứt, rồi đậy nắp hộp lại. Hộp này sẽ phải đặt vào bóng tối với nhiệt độ dưới 250C trong 1 tuần. Khi kiểm tra thấy tơ đã lan đều ra gạo lứt thì đưa hộp nhựa ra ánh sáng, giữ nguyên nhiệt độ và tiến hành phun hơi ẩm cho ĐTHT. Sau 65 – 70 ngày, ĐTHT sẽ cho thu hoạch. Kỹ sư Lai cho biết, nếu trồng ĐTHT quy mô hộ gia đình, vốn chỉ cần khoảng 10 triệu đồng là có thể bắt tay vào làm.

Chuyển giao rộng rãi công nghệ quý

Trao đổi với PV, kỹ sư Ngô Kim Lai cho hay, quy trình trồng ĐTHT đang có giá chuyển giao khá cao trên thị trường. Tuy nhiên anh vẫn quyết định công bố rộng rãi. Lai tâm sự: “Tôi đã giữ quy trình này trong một thời gian đủ lâu để phát triển thành nhiều sản phẩm. Công sức bỏ ra coi như đã thu được kết quả nên tôi thấy mình cần phải làm điều gì đó cho vùng đất Phú Yên, nơi mình sinh ra” (Lai sinh năm 1991 tại xã Hòa Hiệp Nam, huyện Đông Hòa, Phú Yên – PV).

Anh Lai bên sản phẩm Đông trùng hạ thảo

Theo Lai, trước mắt anh sẽ hướng dẫn kỹ thuật nuôi để người dân có thể tự nuôi trồng thành công ĐTHT phục vụ cho sức khỏe gia đình, bởi đặc dược này đang có giá bán khá cao, khoảng 150 triệu đồng/kg nên người thu nhập trung bình khó với tới. Bên cạnh đó, Lai cũng bày tỏ ý định ký kết với những tổ chức, cá nhân có nhu cầu trên địa bàn tỉnh để chuyển giao công nghệ nuôi trồng ĐTHT. “Tôi luôn mơ ước sẽ có nhiều người tham gia vào dự án này và tương lai không xa, Phú Yên sẽ trở thành vựa ĐTHT của cả nước” – Lai nói.

Hiện tại, công ty của Lai có thể cung cấp giống nấm với giá chỉ từ 500.000 – 1 triệu đồng/ống giống, đồng thời sẽ ký kết bao tiêu sản phẩm nếu người sản xuất ĐTHT sử dụng công nghệ nuôi trồng do đơn vị cung cấp. Bên cạnh đó, chuyên gia của công ty cũng sẵn sàng tư vấn nếu quá trình nuôi trồng của người dân gặp vướng mắc.

Ông Nguyễn Văn Trị, nông dân giỏi huyện Tây Hòa (Phú Yên) tỏ ra rất ấn tượng khi tận mắt thấy kỹ thuật trồng ĐTHT đơn giản của kỹ sư Lai. “Trước đây, tôi luôn nghĩ việc trồng ĐTHT là quá xa vời. Thế nhưng nhờ được kỹ sư Lai giới thiệu chi tiết, tôi nghĩ mình có khả năng bắt tay trồng được. Thực tình, tôi không ảo tưởng sẽ dễ dàng sản xuất ĐTHT, nhưng tôi rất mê mô hình này và sẽ tiếp cận với công ty Kim Lai để mua giống về trồng, hy vọng sẽ mở ra hướng làm ăn mới” – ông Trị nói.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Văn Dũng – nguyên Giám đốc Sở KHCN Phú Yên, ý tưởng đưa việc sản xuất ĐTHT đến hộ gia đình không dễ thực hiện, bởi không phải ai cũng tuân thủ nghiêm ngặt quy trình nuôi trồng, do đó sản phẩm thu được sẽ có chất lượng không đồng đều hoặc không đạt tiêu chuẩn. “Trước mắt, một số đơn vị có chuyên môn của tỉnh có thể đứng ra liên kết với Công ty TNHH Quốc tế Kim Lai, thì khả năng nuôi trồng ĐTHT mới dễ đạt hiệu quả như mong muốn” – ông Dũng nói.

“Dự án chuyển giao quy trình nuôi trồng ĐTHT của Kim Lai rất triển vọng, có thể mở ra một hướng làm nông nghiệp kỹ thuật cao cho người dân địa phương. Sắp tới đây, các cơ quan chuyên môn của tỉnh sẽ tiến hành bàn thảo cụ thể cơ chế liên kết với Kim Lai để dự án triển khai thành công” – ông Trần Quang Nhất – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên.

Theo báo Dân Việt, được kiểm duyệt bởi Farmtech Vietnam

Tầm bóp từ rau dại trở thành loài cây trồng đầy hứa hẹn

Một cô gái cùng cộng sự ở Lâm Đồng đang thực hiện dự án trồng cây tầm bóp và dự tính thu cả tỷ đồng lợi nhuận/năm trong bối cảnh dư luận đang xôn xao về loại cây dại này.

Vừa qua, mạng xã hội gây xôn xao câu chuyện một loài cây dại ở Việt Nam nhưng lại có giá bán đắt đỏ ở Nhật Bản (700.000 đồng/ kg) và Đức (300.000-700.000 đồng/kg).

Quả tầm bóp được bày bán trong siêu thị ở Nhật Bản

Quả tầm bóp có vị chua giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, tiêu đờm và trị nhiều bệnh như: nôn, ho nhiều đờm, cẩm sốt, yết hầu sưng, nấc… Những người hay lênh đênh sông nước nên ăn quả này thường xuyên vì lượng vitamin C và B1, tiền vitamin A trong quả tầm bóp rất cao nên rất tốt cho cơ thể, có thể chữa bệnh Scorbut (một bệnh do thiếu hụt vitamin C) vì trên biển không có hoa quả. Ngoài ra, lá và rễ của chúng còn có công dụng chữa nhiều bệnh khác.

Trái cây tầm bóp khi chín

Đặc biệt, trên thế giới, tầm bóp được bán rất nhiều dưới dạng tinh dầu, bột, trái tươi… với giá trên trời. Với hàm lượng dinh dưỡng cao và tốt cho sức khỏe, chúng được sử dụng như một món ăn sống, làm mứt, thạch, ăn kèm bánh nướng và làm kem.

Mứt và bánh ngọt từ trái tầm bóp

Trong một cuộc thi về khởi nghiệp tại TP HCM cuối tháng 9/ 2017 đã xuất hiện loại cây này. Chủ dự án là bạn Bùi Thị Nga, sinh năm 1989, cựu sinh viên Nông Lâm. Nga cùng cộng sự đang trong quá trình thực hiện dự án trồng cây tầm bóp để bán cho các cửa hàng rau quả, các công ty hương liệu, xuất khẩu trái cây.

Cây tầm bóp

Dự án của cô gái Lâm Đồng hiện đang thực hiện ở giai đoạn thứ 2 trong 4 giai đoạn mà cô trình bày với ban giám khảo. Cô cùng cộng sự đang ươm 500 cây tại Bảo Lộc, Lâm Đồng.

Những trái tầm bóp vừa mới thu hoạch được Nga đưa đến cuộc thi

Theo tính toán của nhóm, khi trồng thương mại trên diện tích khoảng 1 hecta, tức đến tháng 4/2019, nhóm sẽ bán ra khoảng 1.200 kg/tháng. Giá bán sỉ ước tính là 150.000 đồng/kg và bán lẻ là 250.000 đồng/kg. Với mức giá như vậy, mỗi năm dự án sẽ có doanh thu khoảng 2 tỷ đồng, trừ chi phí 1 tỷ đồng ra, lợi nhuận sẽ là khoảng 1 tỷ đồng.

Nga cho rằng nhiều người có ý tưởng kinh doanh từ tầm bóp nhưng theo hiểu biết của cô thì cô chưa thấy ai “làm tới”. Phía Bắc có Hoa Ban Food đã bán trái tầm bóp nhưng họ chỉ đi thu mua loại quả dại, chưa đầu tư vào trồng. Đây hứa hẹn là một loài cây mới, đem lại thu nhập cao cho nông dân.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Kỹ thuật ươm trồng cây chùm ngây

Cây chùm ngây được trồng và sử dụng phổ biến ở gần 90 nước. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) đều đề cao cây chùm ngây. Một số nguồn nghiên cứu cho biết, chùm ngây chứa hơn 90 chất dinh dưỡng tổng hợp, bao gồm 7 loại vitamin, 6 loại khoáng chất, 18 loại acid amin, 46 chất chống ôxi hóa, liều lượng lớn các chất chống viêm nhiễm, các chất kháng sinh, kháng độc tố, các chất giúp ngăn ngừa và điều trị ung thư, u xơ tiền liệt tuyến, giúp ổn định huyết áp, hạ cholesterol, bảo vệ gan.
Chùm ngây thuộc loại đại mộc, cây có thể trồng trong chậu cảnh hoặc ngoài vườn và có thể cao đến 10m. Lá kép, hoa trắng mọc thành chùm, quả dài giống quả cây hoa phượng,hạt màu đen. Cây sinh trưởng tốt ở nhiều điều kiện khí hậu và trổ hoa vào các tháng 1 – 2. Các bộ phận của cây như lá, quả là nguồn thực phẩm tốt, đặc biệt củ cây là một loại dược liệu quý.
Cây ưa sáng mọc nhanh, giai đoạn đầu ưa bóng nên có thể trồng xen, khi cây lớn điều chỉnh ánh sáng, tái sinh chồi mạnh với những nơi độ ẩm cao, đất xốp, tầng mùn dày, tái sinh hạt yếu. Cây có thể trồng quanh năm, đối với trồng hạt và trồng cây con có bầu 6 tuần tuổi, thời vụ tốt nhất là từ tháng 5 đến tháng 8.

Vườn cây chùm ngây

Đây là loại cây chịu hạn tốt và rất dễ trồng, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%. Cây trồng được 2 tháng là có thể thu hoạch lá, một cây có độ tuổi từ 6 tháng đến 1 năm cho thu hoạch 0,5kg đến 1kg lá. Sản lượng lá tươi trung bình một năm từ 800 – 1.000kg/sào (360m2), nếu tính trên diện tích 1ha, cây chùm ngây sẽ cho sản lượng trung bình một năm từ 22 – 27 tấn.

Ươm giống từ hạt:

Cách 1: Ngâm hạt trong nước ấm 24 giờ, Hạt sau khi ngâm , vớt ra trộn với cát, ủ trong bao tải, hoặc rơm rạ mỗi ngày tưới một lần, 3 – 6 ngày sau hạt nẩy mầm, đem hạt ươm vào bao nhựa hoặc chậu nhựa chứa đất tơi xốp có khoét lỗ rút nước, tưới nước vừa đủ ẩm , tránh sũng nước, 3 – 5 ngày cây sẽ nhú lên, chờ từ 6 – 8 tuần cây khỏe, đem ra trồng.
Cách 2: Đầu tiên, pha nước: 2 sôi + 3 lạnh (nước ấm), ngâm hạt Chùm ngây trong 24 giờ. (Kích thích cho hạt chùm ngây qua thời kỳ nghỉ & nẩy mầm.) Lấy khăn bọc hạt Chùm ngây lại & để trong tối. – (Phải để trong tối. Vì ánh sáng khuyếch tán có lợi cho cây xanh, nhưng cưỡng bức quá trình nẩy mầm. Đặc biệt là thành phần quang phổ màu xanh trong phổ ánh sáng trắng.) Mỗi ngày, nhúng bọc Chùm ngây vào nước mưa, trở qua trở lại. Sau đó, vẩy nhẹ để đừng ứ nước bên trong. – Làm cẩn thận vì có thể làm hư mầm non bên trong!(Bổ sung nước cũng như tránh ẩm mốc cho hạt.) Vài ngày sau, hạt nẩy mầm. Đem ươm vào chậu hoặc bao ny lon có đất tơi xốp, lưu ý là cả chậu hoặc bao nylon đều cần khoét lổ để thoát nước.
Cách 3: dùng bao nylon hoặc chậu nhựa có lỗ thoát nước, đường kính khoảng 15cm-20cm và sâu chừng 25-30cm, đổ đất xốp vào, sau đó đặt hạt sâu khoảng 25 mi-li-met dưới lớp đất xốp, phủ và nén đất nhè nhẹ, tưới nước cầm chừng không để khô qúa hoặc ướt qúa. Sau chừng ba ngày hạt sẽ nẩy mầm, và cây sẽ ló ra khỏi mặt đất sau chừng 1 tuần, tiếp tục giữ ẩm không để qúa khô, và tuyệt đối không để sũng nước.

Cây chùm ngây

Trồng cây chùm ngây:

Cây ươm trồng trong chậu hoặc bao nylon được 6 – 8 tuần lễ, đã đâm rễ và cây đã cứng cáp. Đào lỗ rộng gấp đôi và sâu gấp đôi chậu nhựa, mỗi lỗ đào cách nhau từ 1,5m – 2m. Cắt đáy, rạch hai bên,nếu được xé toạc lấy chậu và bao ra khỏi lỗ, lưu ý không để phạm vào rễ cái. Đổ một lớp đất xốp trước khi đặt chậu hoặc bao nylon xuống, cuối cùng là phủ, nén lớp đất xốp chung quanh và mặt trên, giữ ẩm 2 – 3 tuần cây sẽ sống khoẻ, đến lúc đó không cần phải thường xuyên tưới nước nữa. Nhiều nơi để chỉ thu hoạch lá và hoa người ta ươm trồng ngay trên luống đất xốp bằng cách ươm hạt sâu 25mm và cách nhau 40cm như trồng ớt trồng cà.

Trồng làm rau xanh:

Nếu là mục đích trồng làm rau xanh thì mật độ trồng 1m x 1,5m (cây cách cây 1m, hàng cách hàng 1,5m). Khi cây cao khoảng trên 01m thì cắt đọt, cây sẽ ra nhiều nhánh và tiếp tục cắt nhánh thì cây lại ra theo cấp số nhân, sẽ thu hoạch được lượng rau nhiều.
Thời vụ trồng: Thông thường đầu mùa mưa từ tháng 6-8 hằng năm là kết thúc. Không nên trồng quá muộn, mùa khô đến cây sẽ bị chết nhiều.
Xử lý thực bì: Phát dọn sạch thực bì để hạn chế sâu bệnh hại và thuận lợi cho đào hố. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 30 x 30 x 30cm. Đào trước 30 ngày, cho phân vào hố trung bình 2-3 kg phân hữu cơ hoai và lấp hố.
Trồng cây: Dùng cuốc xới đều dưới hố, xé túi bầu đặt cây ngay trung tâm hố, cây phải thẳng đứng, lấp hố ép đất xung quanh. Lấp theo hình nón úp đề cây không bị úng nước về mùa mưa sẽ bị chết nhiều.

Trồng làm dược liệu

Nếu mục đích trồng làm dược liệu là chính thì nên trồng theo mật độ 3mx3m (hàng cách hàng 3m, cây cách cây 3m). Trồng theo nanh sấu, các nội dung khác thực hiện như trên. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 40 x 40 x 40cm đào trước 30 ngày, cho phân vào hố trung bình 3 – 4 kg phân hữu cơ hoai và lấp hố.

Chăm sóc và thu hoạch

Giai đoạn đầu, không để gia súc, gia cầm vào khu vực trồng cây vì cây đang non, mềm dễ bị gãy và dậm đạp hư cây. Hằng năm có kế hoạch làm cỏ, xới vun gốc và bón phân vi sinh, hữu cơ cho cây.
Thu hoạch lá: Cây 3 tháng tuổi đã bắt đầu cho thu hoạch, cây cao 60cm bắt đầu cắt ngọn và mỗi tháng tiến hành tỉa cành thúc đẩy cây đâm chồi, chăm sóc bón phân, sau 6 tháng tuổi, cây cao khoảng 2 mét, là thời gian bắt đầu thu hoạch chính, trung bình cây đã có thể cho 600g lá tươi /cây /tháng. Thời gian thu hoạch lá 3 – 5 năm từ khi trồng.
Thu củ và quả: Cây 5 năm tuổi sẽ có thể thu hoạch củ, mỗi cây cho từ 3 – 10kg củ lớn với giá trị cao làm dược liệu. Quả già có thể phơi khô làm giống hoặc lấy hạt rang ăn như lạc cũng rất tốt.

Chăm sóc cây chùm ngây

Kỹ thuật thu hái hạt giống

Cây trồng trên 18 tháng bắt đầu ra hoa kết quả, độ tháng 02 hằng năm thì thu hái trái để làm giống. Nên lấy giống từ những lâm phần hoặc cây mẹ trên 06 tuổi trở lên. Cần lưu ý trong thu hái, chọn trái đã già, to, tròn đều, màu vỏ chuyển từ màu xanh sang màu thẩm mốc, không lấy những trái đã nứt, hoặc có sâu đục hoặc bị bệnh nấm, không bẻ cả cành mà nên có dụng cụ thu hái để chọn những trái đạt yêu cầu và giữ lại những trái chưa đạt để thu tiếp.
Sau khi thu hái về phải rải đều ra trên tấm bạt, phơi ngoài nắng nhẹ, khi thấy trái đã có hiện tượng nứt thì đưa phơi trong bóng mát. Không phơi trực tiếp ngoài nắng vì hạt có dầu nên sẽ giảm tỷ lệ nẩy mầm, sau khi hạt đã bung ra hết khỏi trái thì sàng loại bỏ các tạp chất và thu hạt để đưa vô dụng cụ bảo quản

Bảo quản hạt giống:

Là loại hạt có dầu nên công tác bảo quản đòi hỏi phải thực hiện tốt thì chất lượng giống mới đảm bảo. Sau khi loại bỏ các tạp chất và các hạt chất lượng xấu như hạt lép, hạt nhỏ, hạt bị sâu đục…Xong cho vào túi PE hàn kín để bảo quản lạnh ở nhiệt độ trung bình 100C. Chỉ sử dụng trong năm thì tỷ lệ nẩy mầm cao trên 75% nếu để sang năm sau tỷ lệ nẩy mầm chỉ còn 20-30%.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Kỹ thuật trồng cây xạ đen cho hiệu quả kinh tế cao

Hướng dẫn bà con kỹ thuật trồng cây xạ đen

Xạ đen có tên khoa học là Celastrus Hindsii Benth, có kỹ thuật trồng cây không quá phức tạp. Loài cây này thuộc cây bụi leo, không lông, lá không rụng theo mùa, chùm hoa ở ngọn và ở nách lá, dài 5 – 10cm. Cuống hoa dài 2 – 4mm, cánh hoa trắng, quả nang hình trứng, dài cỡ 1cm, nổ thành 3 mảnh. Hạt có áo hạt màu hồng, cây ra hoa vào tháng 3 – 5, ra quả từ tháng 8 – 12.

Kỹ thuật trồng cây xạ đen cho hiệu quả kinh tế caoKỹ thuật trồng cây xạ đen không quá phức tạp

Ở nước ta, loài cây này thường mọc ở khu vực rừng Quảng Ninh, Ninh Bình, Hải Phòng vv… Trong xạ đen có chứa các chất: Fanavolnoid (chất chống oxy hóa có tác dụng phòng chống ung thư), Saponin Triterbenoid (có tác dụng chống nhiễm khuẩn), Quinon (có tác dụng làm cho tế bào ung thư hóa lỏng dễ tiêu). Cây xạ đen có tác dụng phòng chống trong điều trị ung thư, hạn chế phát triển của các khối u; tiêu viêm giải độc, mát gan; ăn ngủ tốt, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Chuẩn bị trồng cây

Đất trồng: Đất trồng xạ đen là loại đất đỏ, đất thịt, đất cát pha tơi xốp, có độ ẩm trung bình và không được ngập úng. Người trồng cần chuẩn bị vườn ươm, luống ươm có chiều rộng 0.8m, rộng phủ bì 1m, dài 6 – 10m, tạo vòm bán nguyệt trên luống cao 90cm, có nilong hoặc lưới phản quang để phủ bên trên. Sau đó, người dân cho giá thể ( hỗn hợp 33% trấu, mùn cưa. 33% cát khô, 34 % xơ dừa) vào luống ươm.Để thu được hiệu quả kinh tế cao, người dân cần tuân theo một số kỹ thuật trồng cây xạ đen cơ bản

Kỹ thuật trồng cây xạ đen cho hiệu quả kinh tế cao,        Kỹ thuật trồng cây xạ đen cơ bản

Người nông dân cần chọn những cành khỏe, có chiều dài từ 15-17cm, cắt bớt 2/3 phiến lá, chấm gốc cây vào thuốc kích thích siêu ra rễ và cắm vào giá thể. Khoảng cách giữa hai hom cây là 8-10cm, giữa hai hàng khoảng 10-12cm, cây cần được tưới ẩm, tùy theo độ khô của đất. Khi rễ chuyển từ màu trắng sang màu nâu, cây có thể được đem trồng tại ruộng sản xuất hoặc cấy vào bầu.

Khi trồng đại trà, đất phải được cày bừa tơi xốp, lên luống cao khoảng 20-25 cm, rộng 50 cm. Nếu ở vùng đồi, người dân cần phải cuốc hố sâu 20 cm x 20cm cho 1 cây. Cây xạ đen có thể trồng được quanh năm nhưng tốt nhất là vụ xuân và vụ thu. Vào vụ xuân, cây nên được trồng từ tháng 1- 4 hàng năm, vụ thu từ tháng 9 – 10 hàng năm.

Kỹ thuật trồng cây xạ đen cho hiệu quả kinh tế caoCây xạ đen được sử dụng nhiều trong y học

Hố thường phải đào trước khi trồng 10-15 ngày. Người trồng cần trộn đều toàn bộ lượng phân ở trên với lớp đất trên mặt, sau đó cho xuống đáy hố, tiếp theo lấp đất. Khoảng cách trồng: Cây cách cây 1,0m x 1,0m, hàng cách hàng 80cm, mật độ trồng là 20.000 – 26.000 cây/ ha.

Bón lót: Mỗi hecta cần được bón lót 10-15 tấn phân chuồng, 400- 500 kg phân NPK, bón toàn bộ lượng phân lót, phân cần được trộn đều với đất, tránh bón sát vào hom giống sẽ làm chết hom. Vào năm đầu, 6 tháng sau khi trồng, cây cần được bón thúc 100 kg urê mỗi hecta bằng cách rắc vào má luống rồi lấp kín.

Kỹ thuật trồng cây

Kỹ thuật trồng cây xạ đen cho hiệu quả kinh tế caoCây xạ đen hầu như không bị sâu bệnh

Đầu tiên, người trồng cần đặt hom giống cách nhau 1m x 1m, để nghiêng hom một góc 45độ theo chiều luống, giữa các hom bón lót bằng phân chuồng 50 kg và 200 kg phân NPK mỗi hecta. Sau đó, người dân cần lấp hom, để hở đầu hom trên mặt đất 5-7 cm. Khi trồng xong, cây cần được phủ rơm rạ hoặc bèo tây lên mặt luống để giữ độ ẩm và tạo mùn cho đất tơi xốp. Ngoài ra, người chăm sóc cần tưới nước giữ ẩm cho cây, nếu trời mưa liên tục cần phải thoát nước ngay để tránh thối hom giống.

Chăm sóc và quản lý vùng trồng cây

Cây xạ đen rất ít sâu bệnh và không cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Từ năm thứ 2 trở đi, người nông dân chỉ cần tỉa bớt cành trong tán để cây thông thoáng, hạn chế sâu bệnh, cần tỉa mỗi năm 2 đợt vào tháng 4 và tháng 9. Ngoài ra, cây cần được bón thúc vào mùa thu và được vun đất hoặc dùng rơm rạ phủ kín phân bón để cây có điều kiện phát triển mạnh vào năm sau.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Nhân giống cây lô hội bằng nuôi cấy mô tế bào

Trung tâm ứng dụng và chuyển giao tiến bộ và công nghệ tỉnh Vĩnh Phúc vừa ứng dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô tế bào để nhân rộng cây lô hội – một dược liệu quý ở địa phương.

Qua 16 công thức thí nghiệm, Trung tâm đã tìm ra được một công thức nhân giống đạt hiệu quả cao nhất: Ngay trong ống nghiệm các chồi đã có chiều cao 3 cm, tỷ lệ ra rễ phát triển 100%, số rễ trung bình từ 5,1-5,3 rễ/chồi.

Sau khi đem trồng ở môi trường tự nhiên, tỷ lệ cây sống đạt trên 81%, chiều cao cây giống sau ống nghiệm đạt 10,5 cm, trọng lượng đạt 16 g, cây sinh trưởng và phát triển khoẻ mạnh, thích hợp với mọi môi trường sống.

Với phương pháp cũ như tách chồi thụ động hoặc giâm cành, mỗi năm một cây chỉ cho từ 10-15 chồi, chu kỳ cây con dài, sau 3 tháng tách khỏi mẹ mới trở thành cây sinh trưởng độc lập.

Mỗi cây lô hội giống sản xuất bằng phương nuôi cây mô tế bào có giá trên 800 đồng, không cao hơn nhiều so với giống sản xuất bằng phương pháp truyền thống.

Lô hội là một loài cây có tác dụng chữa vết thương, tiêu nhanh mụn nhọt, làm thuốc tiêu độc, nhuận tràng; đồng thời lại là loại thực phẩm bổ dưỡng, dưỡng da, tẩy mụn nhọt. Vì thế, việc nhân nhanh giống cây sạch bệnh và đồng đều bằng phương pháp nuôi cây mô tế bào, đáp ứng được nhu cầu sản xuất hàng hóa ở địa phương.

Việc ứng dụng thành công công nghề nuôi cây mô tế bào cây lô hội còn giúp cho ngành dược nước ta vừa lưu giữ và nhân nhanh nguồn gene quý.

Hiện nay, Trung tâm ứng dụng và chuyển giao tiến bộ và công nghệ tỉnh Vĩnh Phúc đang mở rộng quy mô nhân giống, giảm giá thành, cung cấp cho nhu cầu sản xuất trong và ngoài tỉnh.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Trồng nấm linh chi trên cây thân gỗ

Trồng nấm linh chi: người ta trồng Linh Chi thường theo ba phương pháp chính.

Nấm Linh chi

  nấm linh chi trên cây thân gỗ

Cấy trên các khúc gỗ, cấy trong chai lọ hay ống nghiệm, và cấy trong bồn lớn. Trong ba mươi năm qua, nhiều cuộc thí nghiệm đã được tiến hành để tìm xem phương pháp nào hiệu quả nhất và gặt hái được loại phẩm chất tốt hơn cả.
Thay vì sử dụng mùn cưa hoặc các phế phẩm nông nghiệp để làm nguyên liệu trồng nấm linh chi theo cách truyền thống, Trung tâm KH&SX Lâm nông nghiệp Quảng Ninh đã nghiên cứu và ứng dụng thành công giải pháp sử dụng gỗ khúc, tận dụng khai thác từ rừng trồng để nâng cao hiệu quả nuôi trồng nấm linh chi ở các khu vực miền núi trong tỉnh.
Chị Phạm Thị Vui, tác giả của giải pháp cho biết: “Nếu trồng nấm linh chitheo cách truyền thống sử dụng mùn cưa hoặc các phụ phẩm nông nghiệp thì cây nấm không được to, vị đắng của nấm cũng không cao. Đặc biệt ở các khu vực miền núi lại khó kiếm mùn cưa theo đúng yêu cầu. Chính vì vậy chúng tôi đã nghiên cứu và thử nghiệm giải pháp trồng nấm linh chi sử dụng gỗ khúc thay vì mùn cưa, phế phẩm nông nghiệp như trước”. Chị Vui cũng cho biết, trồng nấm trên gỗ khúc, cây nấm sẽ to hơn, vị đắng của nấm thành phẩm cũng cao hơn làm tăng giá trị của nấm thương phẩm. Giải pháp lại tận dụng được nguồn gỗ khúc thừa và rất sẵn ở các khu vực miền núi.

Phương pháp, cách trồng nấm linh chi

Giải pháp sử dụng gỗ có đường kính cây từ 15-20cm được xử lý thanh trùng để đảm bảo gỗ khúc trước khi đưa vào trồng hoàn toàn sạch bệnh. Sau đó, nấm giống được cấy vào giữa thân bằng khoan hoặc chẻ ra làm đôi. Toàn bộ những thân cây đã được cấy giống được ủ trong những phòng bảo ôn qua mùa đông từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau, lúc đó hệ sợi nấm đã lan đầy các khúc gỗ. Các khúc gỗ được đưa vào những nhà trồng nấm được phủ những màn nhựa hoặc đặt trên mặt đất và được phủ một lớp đất trên bề mặt; có thể rải lên một lớp phân hữu cơ mỏng, đảm bảo độ ẩm luôn luôn được giữ vào khoảng 85-90%. Sau một thời gian mầm nấm mọc lên từ thân gỗ dưới đất tạo thành cuống nấm và tăng trưởng Ngang tạo quả thể, quả thể (tai nấm) tăng trưởng ngày càng to đến cuối tháng 10, đầu tháng 11 thì thu hoạch. Tai nấm lớn trọng lượng khô mỗi tai có thể từ 200g-400g.

Thời gian ủ nấm qua mùa đông là 6 tháng và thời gian để hình thành và tăng trưởng quả thể là khoảng 6 tháng, chu kỳ sản xuất là từ 11-12 tháng.

Được biết, Trung tâm đã ứng dụng thành công trên các loại gỗ không có tinh dầu, gỗ mềm, các cây thuốc thuộc họ thân thảo và đang nghiên cứu trồng nấm linh chi trên gỗ lim. Giải pháp đã được ứng dụng trong thực tế tại các khu vực miền núi trên địa bàn tỉnh gần một năm nay và được người trồng nấm đánh giá cao.
Một trong những nguyên tắc quan trọng là phải làm sao cho cây nấm càng gần thực tế càng tốt chứ không quá nhân tạo. Ở Nhật người ta dùng loại gỗ sồi (oak) tên là Kashi và Kunugi còn ở Việt Nam thì dùng cây cao su. Người Nhật đã tìm ra một phương pháp tương đối hoàn hảo, gọi là phương pháp MIKEI, là phương pháp trồng Linh Chi đỏ thông dụng nhất. Phương pháp này do gia đình họ Mayasumi, một gia đình đã có quá trình chuyên về trồng nấm trong hơn một trăm năm qua, thực hiện. Người ta tháp một mảnh Linh Chi vào cây gỗ, sau đó đem cả khúc gỗ vào trong nhà kính, được kiểm soát tinh vi bằng máy móc để giữ cho mọi điều kiện nảy mầm luôn luôn tối hảo.

Cách trồng nấm linh chi và thu hoạch đúng mùa

Mọi loại thực vật đều có một cao điểm để thu hoạch, là thời kỳ tập trung cao độ mọi năng lực, theo lý luận Ðông phương là đầy đủ tinh khí thần. Thời kỳ này là thời kỳ thu hoạch thích hợp nhất, và cũng chính là lợi điểm của việc trồng Linh Chi vì người ta có thể tính toán được thời khắc. Chỉ có những cây nấm tốt nhất, hình trái thận mới được thu hoạch.

Bào chế đúng cách sau khi cách trồng nấm linh chi

Linh Chi có khả năng chống lại bệnh tật cao hơn cả khi được dùng tươi, và đó là lợi ích mà người ta muốn khai thác. Vì thế, việc bào chế để Linh Chi giữ được công năng đó là một điều cần thiết. Ðể cho khỏi mục nát, nhà trồng tỉa phải xấy khô nhưng phương pháp xấy, tàng trữ và bảo trì phải được thi hành đúng cách. Phương pháp mới nhất là hấp Linh Chi bằng nhiệt độ thấp (80o C) trong ba tới bốn giờ cho bốc hết hơi nước còn trong cây nấm. Sau đó nấm được xay thành bột và ninh trong nước để rút hết tinh túy ra. Nước cốt đó lại được đun sôi ít nhất ba lần và dùng phương pháp chân không để xấy khô, làm thành viên hay đóng chai.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Lợi ích bất ngờ của đậu bắp mà bất cứ ai cũng không nên bỏ qua

Đậu bắp là loại thực phẩm chứa đa dạng các vitamin và khoáng chất như chất xơ, vitamin C, vitamin A, vitamin B1, B3, B6, canxi, vitamin K, magie, folate, mangan… Do đó, chỉ cần bạn bổ sung đậu bắp vào thực đơn thường xuyên sẽ mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như sau.

Ngăn ngừa táo bón

Lượng chất xơ vô cùng dồi dào trong đậu bắp giúp ngăn ngừa cũng như hỗ trợ điều trị táo bón vô cùng hiệu quả. Chính thành phần chất xơ này có tác dụng thúc đẩy quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn. Ngoài ra, chất nhầy có trong đậu bắp còn giúp kích thích nhu động ruột, làm mềm phân, nhuận tràng nên cũng rất tốt cho những người có nguy cơ bị táo bón cao.

Làm đẹp da.

Hàm lượng vitamin C và K trong đậu bắp giúp bảo vệ làn da sáng màu và tươi trẻ hơn. Ăn đậu bắp nhiều sẽ giúp thúc đẩy quá trình hình thành collagen đồng thời phục hồi các vùng da bị hư hại nên cũng mang lại cho bạn làn da mịn màng, trẻ trung và khỏe mạnh hơn.

Hỗ trợ giảm cân

Đậu bắp nhiều chất xơ nên sẽ giúp bạn nhanh no và no lâu. Từ đó bạn sẽ hạn chế ăn các loại thực phẩm khác đặc biệt là ít ăn vặt hơn nên hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Đặc biệt, đậu bắp chứa rất ít calo nên cho dù bạn ăn nhiều cũng không lo vấn đề tăng cân.

Do đó, thêm đậu bắp vào thực đơn thường xuyên đồng thời hạn chế các loại thực phẩm nhiều chất béo khác cũng là cách giúp giảm cân như ý muốn.

Hỗ trợ tiêu hóa

Chất nhầy và chất xơ trong đậu bắp khi vào hệ tiêu hóa sẽ trở thành môi trường vô cùng lý tưởng cho các vi sinh vật có lợi trong đường ruột sinh sôi nhiều hơn. Khả năng hỗ trợ tiêu hóa của đậu bắp có thể sánh ngang bằng với sữa chua. Do đó, ăn đậu bắp thường xuyên cũng là cách giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh, chống rối loạn tiêu hóa cũng như hạn chế kích ứng đường ruột…

Ăn đậu bắp thường xuyên cũng là cách giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh.Ăn đậu bắp thường xuyên cũng là cách giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Tốt cho xương khớp

Nhờ có chứa canxi, vitamin K và axit folic nên đậu bắp sẽ giúp cải thiện quá trình trao đổi chất ở các khớp xương từ đó giúp xương chắc khỏe, giảm tình trạng mất xương hoặc loãng xương nghiêm trọng.

Ngoài ra, chất nhầy có trong đậu bắp cũng giúp bổ sung độ nhờn cho các khớp xương giúp các khớp xương hoạt động linh hoạt và giảm đau nhức khớp hiệu quả.

Hạn chế bệnh tim mạch

Chất nhầy trong đậu bắp có tác dụng làm giảm hàm lượng cholesterol xấu trong máu nên rất tốt cho những người bị huyết áp cao. Nhờ có khả năng ổn định huyết áp nên đậu bắp cũng có hiệu quả trong việc ngăn ngừa và hạn chế các biến chứng nguy hiểm của bệnh tim mạch. Do đó, ăn đậu bắp thường xuyên cũng là cách tăng cường sức khỏe tim mạch vô cùng hiệu quả bạn nhé.

Chất nhầy trong đậu bắp có tác dụng làm giảm hàm lượng cholesterol xấu trong máu Chất nhầy trong đậu bắp có tác dụng làm giảm hàm lượng cholesterol xấu trong máu.

Ổn định lượng đường trong máu

Chính hàm lượng chất xơ cao có trong đậu bắp có tác dụng làm chậm quá trình hấp thu đường trong máu, từ đó giúp ổn định đường huyết hiệu quả. Do đó, mặc dù không phải là bài thuốc trị dứt điểm tiểu đường nhưng việc ăn đậu bắp thường xuyên cũng có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa tiểu đường và hạn chế biến chứng nguy hiểm do tiểu đường gây ra.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Cách trồng nha đam tại nhà

Chuẩn bị giống trước khi trồng cây nha đam

Không giống như nhiều loại cây trồng tại nhà khác phải trồng từ hạt hay từ cây nguyên rễ, nha đam là một loại cây rất dễ sống và hoàn toàn có thể phát triển từ một chiếc lá. Do đó, bạn không phải tìm mua hạt giống về ươm làm gì cho mất công sức nhé. Thay vào đó, bạn chỉ cần hỏi nhà nào có cây nha đam đang phát triển tốt rồi xin lấy một lá từ thân cây chính và mang về trồng.

Chuẩn bị dụng cụ và đất trồng

  • Dụng cụ trồng

Bạn có thể tận dụng những dụng cụ có sẵn như khay, chậu, bao xi măng, thùng xốp hoặc mảnh đất trống ở nhà. Lưu ý, những dụng cụ trồng phải đục lỗ dưới đáy để cây không bị úng nước và có đường kính miệng khoảng 35-40cm, cao 40-45cm.

  • Đất Trồng

Nha đam là cây chịu được khô hạn, nhưng không chịu được ngập úng, do đó phải chọn vùng đất cao ráo, thoáng xốp, tốt nhất là đất pha cát dễ thoát nước.

Bạn có thể mua sẵn hoặc trộn đất với vỏ trấu, xơ dừa, phân bò, phân gà, phân chim, vịt ngan ngỗng, phân cá…

Cách trồng nha đam

Đặt ngang lá nha đam trên nền đất, dùng tay vun một chút đất để che khoảng một nửa lá. Tiếp đó đặt chậu cây ở nơi có nhiều nắng (tránh bị mưa hắt quá nhiều). Sau đó tưới nước cho ẩm hết đất xung quanh lô hội. Hàng ngày, theo dõi nếu đất quá khô thì tưới thêm chút nước cho cây.

cây nha đam

Đào cây con đã ươm ( lưu ý: Khi đào nên cẩn thận, lấy được càng nhiều rễ càng tốt, nhằm thu ngắn thời gian hồi sức của cây con). Sau đó, trồng theo rãnh, với mật độ: Cây cách cây 40cm, hàng cách hàng 80cm.

Cây Nha đam giống sau khi lấy ra khỏi vườn ươm nên để trong mát khoảng 2-3 ngày, sau đó mới đem ra trồng thì cây con sẽ nhanh mọc mầm và tỉ lệ sống cao hơn.

Nha đam rất tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa.

Chăm sóc

Cây Nha đam chịu được nắng hạn, nhưng lại phát triển tốt khi có độ ẩm trong đất vừa phải. Vì vậy, trong mùa khô phải tưới nước thường xuyên giữ độ ẩm cho đất. Nên tưới 3-5 ngày/1 lần để cây sinh trưởng tốt, đạt chất lượng sản lượng cao hơn.

Sau khi cấy cây nha đam con được khoảng 10 ngày thì tiến hành bón lót bằng phân hữu cơ, phân bò, phân dê, phân gà, phân trùn quế… cho su su. Cứ 15-20 ngày bón phân cho cây 1 lần.

Thu hoạch

Sau khi trồng khoảng 6 tháng, cây nha đam có thể cho thu hoạch lứa đầu tiên và cứ mỗi tháng lại thu hoạch một lần.

Sau một năm xung quanh cây mẹ lại xuất hiện nhiều cây con, bạn có thể chọn những cây con to khỏe thay thế cây mẹ.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc cây mật gấu

Cây mật gấu là một trong những cây thuốc Nam hữu dụng, dùng để chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe cho con người. Do có nhiều công dụng, nên nhiều người đã tìm cách trồng cây mật gấu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách trồng và chăm sóc cây mật gấu, để cây nhanh phát triển và đảm bảo chất lượng.

                                                   Trồng cây mật gấu

Bước 1: Chuẩn bị

1. Chuẩn bị cây giống:

Để cây phát triển tốt, chúng ta đòi hỏi phải lựa chọn những cây (cành) mạnh khỏe, cứng cáp nhất và đặc biệt không bị sâu bệnh.

2. Vườn trồng đầy đủ độ ẩm và ánh sáng:

Mọi người biết rằng cây mật gấu rất dễ thích nghi với môi trường sống, dù ở điều kiện nào nó cũng có thể sinh sôi và nãy nở. Tuy nhiên, để thảo dược mật gấu phát triển nhanh và cho năng suất cao chúng ta phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản về đất trồng, điều kiện ánh sáng, dinh dưỡng cho cây…

Cây mật gấu vốn ưa ẩm nên thích hợp trồng ở những vùng đất ẩm thấp nhưng tuyệt đối không bị úng nước.
Vườn cây luôn được thông thoáng, đủ ánh sáng.

Bước 2: Tiến hành cắt cành, ươm trồng

Thời điểm thích hợp để cắt cành là vào thời gian buổi chiều, sáng, trời mưa nhẹ, khi thời tiết mát mẻ. Cành sau khi cắt có chiều dài khoảng từ 5-7cm, có từ 1-2 lá (hoặc không có lá).

Sau khi cắt cành xong thì tưới nước hay ngâm thẳng cành vào nước và lấy ra giâm thẳng xuống vườn ươm đã chuẩn bị sẵn trước đó.

Sau khi ươm cành cần thường xuyên bón thúc, tưới nước cho cây để cây luôn phát triển khỏe mạnh.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam

Cách trồng và chăm sóc cây nghệ đen

Cây nghệ đen (Curcuma zedoaria) còn có tên khác là nghệ xanh, nghệ tím, nga truật,…là cây thân thảo thuộc họ gừng. Nghệ đen được biết đến như một loại dược liệu quý trị chuyên trị đau bụng, ăn không tiêu, đầy hơi, hành kinh không thông, nhiều máu cục,..

  1. Đặc điểm

Nghệ đen là cây thân thảo có chiều cao 1.5m. Thân rễ hình nón có khía chạy dọc, mang nhiều củ, thịt màu vàng tái. Những củ phụ thường nhỏ có cuống hình trứng hay hình quả lê màu trắng. 

  cây nghệ đen

Lá có đốm đỏ ở gân chính, dài 30-60 cm, rộng 7-8cm. Cụm hoa ở đất, mọc trước khi có lá. Lá bắc dưới xanh nhợt, là bắc trên vàng và đỏ.

Hoa vàng, bầu có lông mịn.

  1. Cách trồng cây nghệ đen

Lựa giống

Nghệ đen có 2 loại: thịt vàng ruột đen và loại có thịt hơi xám, ruột đen đậm

Loại thịt vàng ruột đen có giá trị cao nên thường được ưa dùng.

Loại thịt hơi xám, ruột đen đậm cũng có các công dụng như trên nhưng chủ yếu người dân trồng cây nghệ đen này đa phàn là để vệ sinh cho các bà mẹ sau sinh.

Tùy vào nhu cầu sử dụng mà mỗi người có cách chọn lựa trồng cây nghệ đen khác nhau.

Nên chọn củ nghệ không bệnh, không có mùi thối, nếu có nhiều nhánh thì tách nhánh ra.

Chọn đất

Nghệ là loại cây trồng để lấy củ, nên việc lựa và chăm sóc đất là rất cần thiết cho sự phát triển của nghệ.

Chọn khoảng đất có độ ẩm tốt, cày xới cho đất tươi xớp, lên luống khoảng 20-25 cm, rộng 1.0-1.2 m. Nếu cảm thấy đất không đủ chất dinh dưỡng cho cây thì có thể bón lót 1kg phân hữu cơ trộn với đạm ure theo tỷ lệ 10% phân đạm hoá học. Đất xẻ thành từn rãnh, lấp một lớp đất dày 2-5 cm, đặt củ nghệ đen lên, khoảng cách tốt nhất cho mỗi củ 20-25 cm, mỗi hàng cách nhau 30-35 cm.

Cách chăm sóc cây nghệ đen

Nên thường xuyên chăm sóc cây nghệ đen bằng cách tưới tiêu, vun xới điều độ giúp giữ độ ẩm tốt cho cây.

Sau 20-25 ngày, lúc ấy cây nghệ đen được 5-6 lá, thì bạn sẽ bón thúc bằng phân kali đồng thời vun gốc để nghệ đen phát triển tốt nhất. Cần tỉa bớt lá tránh cho mọc nhiều, để cây có thể cung cấp đủ chất nuôi dưỡng cho củ nghệ

Giữ cho đất tươi xốp là cách chăm sóc nghệ đen tốt nhất

Thời gian trồng và thu hoạch cây nghệ đen thích hợp

Do điều kiện thời tiết mỗi miền mỗi khác nhau, nên thời gian trồng cây nghệ đen cũng sẽ khác nhau giữa miền Bắc và miền Nam.

Miền Nam thường trồng cây nghệ đen vào tháng 11, 12 còn miền Bắc thì có thể trồng muộn hơn.

Khi lá nghệ đã già, hoặc không còn mọc lá non nữa thì có thể đào lên kiểm tra 1 vài củ nghệ đen, nếu thấy vỏ củ có màu vàng sẫm, da bóng thì đả đến lúc thu hoạch.

Thời gian thu hoạch thích hợp từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau.

Tổng hợp bởi Farmtech Vietnam