3 bước thụ phấn nhân tạo cho họ Bầu, Bí

Khi trồng các loại cây dây leo như bầu, bí dưa chuột…muốn cây sai quả chúng ta cần tiến hành thụ phấn nhân tạo cho cây. Tuy nhiên, nhiều người lúng túng vì chưa biết cách thụ phấn nhân tạo.

Thụ phấn nhân tạo giúp bầu bí đậu quả nhiều hơn

Bước 1: Phân biệt hoa đực hay hoa cái

Muốn thụ phấn bạn cần xác định được đâu là hoa đực hay hoa cái. Sau đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết khá dễ dàng.

Hoa đực thường mọc ở nách nhánh. Mỗi nách nhánh có một cụm nhiều hoa đực. Hoa đực ngắn hơn và không phát triển bầu nhỏ phía dưới giống như hoa cái.

Hoa cái thường mọc từ nách lá. Mỗi nách thông thường có 1 hoa cái tùy loại giống. Hoa cái có một bầu nhỏ, nếu được thụ phấn, bầu này sẽ phát triển thành quả.

Bước 2: Kiểm tra hoa trước khi tiến hành thụ phấn

Trước khi tiến hành thụ phấn cho hoa bạn cần kiểm tra kỹ xem nhị phấn của hoa đực đã chín chưa. Bạn lấy tay dí vào nhị nếu thấy phấn vàng dính vào tay là đã được.

Đối với hoa cái bạn cũng dùng tay kiểm tra nếu thấy nhụy dính đồng nghĩa với việc đã thụ phấn được.

Tiếp đến bạn cần kiểm tra để chọn được bông hoa tốt giúp kết quả thụ phấn tốt hơn. Với hoa đực bạn nên chọn hoa to, đẹp, không sâu bệnh, nhị đực phân thuỳ có bao phấn to màu vàng sáng.

Chọn những hoa cái hoàn chỉnh, nhụy hoa có đầy đủ đài hoa, núm nhuỵ, cánh hoa. Hoa không bị sâu, bệnh hại ở những vị trí định cho đậu quả để thụ phấn.


Cách thụ phấn nhân tạo cho bầu bí

Bước 3: tiến hành thụ phấn

Dùng tay hay kéo cắt lấy hoa đực có đoạn cuống dài 5cm.

Cắt hoặc vặt hết cánh hoa cho khỏi vướng đầu nhị có bao phấn.

Chấm nhẹ đầu nhị của hoa đực vào núm nhụy của hoa cái sao cho hạt phấn màu vàng mịn từ hoa đực bám vào núm nhụy hoa cái là đạt yêu cầu.

Nếu cẩn thận hơn, bạn có thể dùng chổi sơn loại nhỏ hoặc bông tai quét phấn từ hoa đực rồi bôi sang nhụy hoa cái.

Lưu ý

– Lấy hoa đực ở cây này để thụ phấn cho hoa cái cây kia để phát huy được ưu thế lai. Như vậy quả sẽ to, đẹp hơn là thụ phấn cho hoa cùng gốc.

– Hoa mướp nở rộ vào khoảng 7-8 giờ sáng với vụ xuân hè và 9-10 giờ sáng với vụ thu đông. Còn đối với bầu (hoa trắng), hoa lại nở vào tầm tối. Đây là những thời điểm thụ phấn bổ sung tốt nhất.

-Trước và sau khi thụ phấn cho cây cần cung cấp đủ nước tưới và dinh dưỡng cho cây như thế sẽ đạt hiệu quả cao hơn.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Hướng dẫn cách gieo hạt giống bầu hồ lô

Bầu hồ lô không chỉ là món ăn ngon mà còn có nhiều tác dụng, làm đồ dùng để đựng đồ cũng rất đẹp. Trồng bầu hồ lô không khó, chỉ cần bạn chú ý một số kỹ thuật sau sẽ có những giàn bầu hồ lô trĩu quả.

1. Chuẩn bị trước khi trồng bầu hồ lô

– Chậu ươm hạt hoặc khay ươm

– Hạt giống bầu hồ lô: Hiện có rất nhiều loại hạt giống bầu hồ lô cho bạn lựa chọn. Việc lựa chọn hạt giống bầu hồ lô chất lượng sẽ giúp tăng năng suất về sau. Khi lựa chọn hạt giống bầu hồ lô, bạn nên lựa chọn hạt giống chắc khỏe, không sâu bệnh, tỉ lệ nảy mầm cao. Nên lựa chọn hạt giống tại các cửa hàng bán hạt giống uy tín như

– Đất trồng: Đất ươm và trồng phải đảm bảo tơi xốp, trộn thêm chế phẩm Nấm Trichoderma, gieo hai hạt bầu hồ lô cho một bầu đất, độ sâu khoảng 2cm. Hoặc bạn có thể dùng đất sét nung để trồng.

– Xử lý hạt giống bầu hồ lô trước khi trồng: Hạt giống bầu hồ lô có phần vỏ dầy và cứng nên xử lý trước khi trồng sẽ giúp hạt nhanh nảy mầm. Xử lý bằng cách: Pha 2 phần nước sôi và 3 phần nước lạnh cho hạt bầu hồ lô vào ngâm trong 24giờ (1 ngày/đêm). Sau đó vớt hạt bầu hồ lô ra, rửa sạch chất nhầy bám trên hạt bằng nước lạnh để tiến hành gieo.

2. Gieo trồng và chăm sóc

– Ươm hạt: Bỏ đất vào chậu ươm, sau đó gieo hạt vào khay. Để khay vào chỗ mát, tưới nước hàng ngày sẽ giúp hạt nhanh nảy mầm và phát triển thành cây con.

– Trồng cây con: sau khi cây bầu hồ lô cao khoảng 20cm thì mang ra trồng được. Dùng phân hữu cơ hoai mục trộn với đất theo tỷ lệ 30 phân hữu cơ 70 đất. Bộ rễ cây bầu hồ lô rất nhạy cảm, bạn nên nhẹ tay để bầu đất không vỡ ra.

– Tưới nước: Thời gian đầu nên tưới nước thường xuyên cho cây vào mỗi buổi sáng sớm và chiều mát.

– Làm giàn: Khi cây có dây leo, nên dùng cây tre làm giàn, dây thép căng ô vuông sẽ chắc chắc hơn. Các cây ngang dọc cách nhau 20cm là vừa.

– Bón phân: Với bầu hồ lô nên sử dụng phân hữu cơ. Khi cây bắt đầu bén rễ hòa phân hữu cơ hòa cùng nước để tưới cho cây. Thời gian bón phân mỗi đợt cách nhau 20 ngày.

– Sâu bệnh: Trong giai đoạn phát triển, bầu hồ lô sẽ bị các loại sâu bệnh như rệp, sâu vẽ bùa, bọ xít lá tấn công. Khi cây có biểu hiện của bệnh, nên dùng thuốc BrighTin phun vào ngọn và dưới lá. Phun vào lúc buổi sáng sớm hoặc chiều lúc tắt nắng và không mưa. Phun 3 ngày liên tục, sau 1 tuần nếu không hết phun tiếp.

– Ra hoa và thụ phấn: Sau 1 tháng kể từ khi trồng, bầu hồ lô sẽ cho ra hoa và đậu trái. Tuy nhiên để đạt được năng suất cao, nên tự thụ phấn cho hoa. Chọn một bông hoa đực nở to và hạt phấn đã bung ra xung quanh, ngắt hoa đực đó, lấy nhị của hoa đực cho tiếp xúc nhụy của hoa cái, lúc này bạn sẽ thấy phấn hoa của nhị bông đực dính lên thùy của hoa cái, vậy là được. Nếu sau khi thụ phấn gặp trời mưa, nên dùng nilong trùm hoa cái vừa thụ phấn sẽ tốt hơn.

Sau hơn 1 tháng, bạn có thể thu hoạch bầu hồ lô. Chỉ với một vài kỹ thuật cơ bản, bạn đã có những giàn bầu hồ lô sai quả trong vườn.

Nguồn: Tổng hợp bởi Farmtech VietNam.

Phòng Bệnh “Ngù Đọt” Trên Bầu

Bầu là một loại rau được trồng phổ biến vì đây là loại cây trồng ngắn ngày, dễ trồng và mang lại lợi nhuận cao. Trên một số vùng trồng rau chuyên canh ở xã Hữu Định, Giao Long ( huyện Châu Thành),… bầu là loại rau chiếm diện tích khá lớn.

Tuy nhiên, hiện nay trên cây bầu nông dân rất quan tâm đến bệnh khảm (nông dân còn gọi là “ngù đọt”) vì bệnh này ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng và phát triển của bầu, làm giảm năng suất nghiêm trọng.

Triệu chứng bệnh thể hiện trên lá và toàn cây. Cây bị bệnh đọt non xoăn lại, lá nhạt màu và lốm đốm vàng loang lổ, các đốt thân co ngắn, dây chùn lại, phát triển chậm, trái ít và biến dạng, méo mó.

Bệnh do virus gây ra. Virus gây bệnh khảm trên bầu tồn tại trong một số cây hoang dại do rệp và bọ trỉ là côn trùng môi giới lan truyền. Sự xuất hiện và phát triển của bệnh có quan hệ chặt chẽ với sự phát triển của bọ trỉ.

Bọ trĩ là một loại côn trùng rất phổ biến trên bầu, ngoài tác hại truyền bệnh virus chúng còn chích hút nhựa cây làm cho đọt và lá non bị xoăn lại, có nhiều đốm nhỏ màu vàng nhạt, dây bầu kém phát triển rõ rệt. Một số bọ trĩ cao làm dây bầu cằn cỗi, chùn đọt, không vươn lóng, lá vàng và khô, hoa rụng, trái ít và nhỏ. Bọ trĩ trưởng thành rất nhỏ dài khoảng 1 mm, có màu vàng hơi nâu với hai đôi cánh dài, hẹp, cả hai đôi cánh đều có tua ở rìa với cấu trúc giống như lông. Ấu trùng có màu vàng nhạt, hầu như trong suốt khi mới nở và giống như con trưởng thành nhưng nhỏ hơn và không có cánh.

Bọ trĩ là côn trùng sống thành đàn nên mật số rất cao trên lá. Bọ trĩ sống tập trung đọt non hay mặt dưới lá non. Con trưởng thành chỉ có thể bay một khoảng cách ngắn nhưng có thể phân tán trên phạm vi rộng nhờ gió. Trứng được đẻ mặt dưới lá, khi nở ấu trùng sẽ di chuyển đến các lá non. Vòng đời bọ trĩ ngắn, trung bình 15-18 ngày. Bọ trĩ chích hút đọt non và truyền bệnh virus cho cây. Mức độ nhiễm bệnh của các giống cây có khác nhau.

Ngoài tự nhiên Bọ trĩ có thể bị tấn công bởi một số thiên địch như Bọ cánh lưới (Chrysopha sp), Ong ký sinh,…

Biện pháp phòng bệnh:

Đối với bệnh virus không có thuốc trị nhưng các biện pháp phòng bệnh mang lại hiệu quả cao. Nên áp dụng tổng hợp các biện pháp như:
– Vệ sinh đồng ruộng, dọn sạch cỏ dại trong ruộng bầu và xung quanh;
– Không nên trồng liên tục các loại cây mẫn cảm vì bọ trĩ có thể lây lan rất nhanh nếu có nguồn thức ăn liên tục;
– Không nên trồng bầu cạnh những cây đã bị nhiễm bọ trĩ
– Nhổ bỏ và tiêu huỷ cây bị nhiễm bệnh khảm;
– Phun thuốc hoá học để trừ bọ trỉ (côn trùng môi giới). Sử dụng một trong các loại thuốc sau: Confidor 100SL, Map Go 20ME, Actara 25WG,… phun kỹ phần đọt non vì bọ trĩ trú ngụ trên lá non. Bọ trĩ là loại côn trùng rất mau kháng thuốc nên cần sử dụng thuốc luân phiên.

Chú ý: Bầu là loại rau được thu hoạch liên tục nên khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cần chọn lọc những loại thuốc ít độc, có thời gian cách ly ngắn. Tuyệt đối bảo đảm đúng thời gian cách ly để an toàn cho sức khoẻ người tiêu dùng.

Nguồn: Baovecaytrong.com được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.

Hướng dẫn phòng trừ sâu bệnh hại quan trọng trên cây rau họ Bầu Bí

Trong thực tế do diện tích trồng bầu ít, giá trị kinh tế của bầu không cao, nông dân có thể không phun ngừa thuốc trị bệnh, chỉ nhổ bỏ cây bệnh hay ngắt bỏ lá bệnh nếu có. Tuy nhiên, nếu trồng với diện tích lớn, cần chú ý những điều sau:

I. Biện pháp canh tác

– Vệ sinh đồng ruộng: Thu gom và tiêu huỷ tàn dư cây trồng mang nguồn bệnh như các bệnh héo xanh, giả sương mai, phấn trắng, khảm lá vi rút, ….cỏ dại ký chủ sâu bệnh hại,… hạn chế nguồn lây lan…

– Sử dụng giống khoẻ, sạch sâu bệnh, sử dụng giống chống chịu
+ Chỉ sử dụng giống khoẻ, hạt có tỷ lệ nảy mầm cao, sạch sâu bệnh
+ Nên gieo giống trên giá thể khay bầu, đảm bảo chất lượng cây giống cho ruộng sản xuất

– Chăm sóc:
+ Phân bón và bón phân: Bón phân đúng kỹ thuật, bón vừa đủ và cân đối cho từng loại/ giống rau, từng loại đất, từng mùa vụ, đúng thời kỳ tạo điều kiện cho cây sinh trưởng tốt, tăng sức đề kháng với sâu bệnh (1 ha bón 15-20 tấn phân chuồng hoai mục; Phân đạm ure: 300-400 kg; Phân lân super: 270-300 kg; Phân kali: 220-270 kg); chú trọng phân hữu cơ khoáng, phân lân vi sinh…)
+ Tưới nước:  Luôn đảm bảo ruộng dưa đủ ẩm, không đọng nước.

– Thời vụ:  Lựa chọn loại rau/giống phù hợp với từng mùa vụ để cây sinh trưởng thuận lợi.

– Mật độ gieo trồng: Gieo trồng mật độ hợp lý, đảm bảo ánh sáng và không khí lưu thông tốt, hạn chế sâu bệnh phát sinh

– Xen canh: Xen canh với cây trồng khác họ, hạn chế nguồn ký chủ và xua đuổi sâu hại (bầu bí xen rau thập tự, lúa)

– Luân canh: với lúa nước, các cây khác họ không cùng ký chủ sâu, bệnh hại làm gián đoạn nguồn thức ăn của sâu bệnh hại

– Bẫy cây trồng: Trồng xen cây khác không thu hoạch trên diện nhỏ để thu hút sâu hại và phun trừ chúng

II. Biện pháp thủ công

Sử dụng bẫy đèn, bẫy dính màu vàng, màu xanh bắt và tiêu diệt rệp có cánh, ruồi đục lá, tiêu huỷ cây bị sâu bệnh, xử lý nhiệt hạt giống,…

III. Biện pháp sinh học :

Khai thác và sử dụng những sinh vật có lợi (thiên địch, kẻ thù của sâu hại), các sản phẩm sinh học trong phòng trừ sâu bệnh hại cây.

– Bảo vệ thiên địch
+ Các loài bọ rùa ăn rệp, ăn sâu hại
+ Các loài ong ký sinh trứng, sâu non, nhộng của sâu hại
+ Các loài kiến, bọ cánh cứng, nhện,…ăn sâu hại- Sử dụng thuốc sinh học và thuốc thảo mộc:
+ Các chế phẩm sinh học Bacillus thuringiensis phòng trừ sâu ăn lá, nấm ký sinh côn trùng Beauveria, Metarhizium,…
+ Thuốc thảo mộc Azadirachtin , Rotenone, Saponin, Matrine,… được dùng phòng trừ, xua đuổi và gây ngán nhiều sâu hại trên rau.
+Nấm đối kháng Trichoderma hạn chế một số loại nấm bệnh trong đất
+ Các hoạt chất có nguồn gốc sinh học: Abamectin, Emamectin benzoate,Validamycin,

IV. Biện pháp hoá học:

Sử dụng các chất hoá học để phòng trừ sâu bệnh hại cây, chỉ nên sử dụng những loại thuốc sau trong trường hợp cần thiết :

– Các loại thuốc chọn lọc, ít độc hại cho con người và môi trường

– Các loại thuốc nhanh phân hủy

– Các loại thuốc nhóm độc thấp (nhóm 3, 4)

– Áp dụng biện pháp xử lý hạt giống và cây con

– Sử dụng thuốc phải theo nguyên tắc 4 đúng:
1.      Đúng lúc: phun lúc sâu non tuổi nhỏ, vết bệnh mới xuất hiện. Giai đoạn sinh trưởng của cây. Phun sáng sớm hoặc chiều mát, không mưa,…
2.      Đúng thuốc: cho từng đối tượng dịch hại, luân phiên các loại thuốc,…
3.      Đúng cách: Thực hiện thao tác pha-phun đúng hướng dẫn của từng loại thuốc,…
4.   Đúng liều lượng, nồng độ: theo đúng hướng dẫn của từng loại thuốc (về lượng dùng, lượng nước pha).

NHỮNG SÂU BỆNH HẠI CHÍNH TRÊN RAU HỌ BẦU BÍ

1) Ruồi đục lá (Liriomyza sativae) Sâu non nằm giữa 2 lớp biểu bì ăn phần diệp lục để lại đường đục ngoằn nghèo trên lá. Thường có mật độ cao ở thời kỳ cây ra hoa rộ-quả, vào tháng 3-5 và 9-11 trong năm.

2) Sâu ăn lá dưa Diaphania indica: thường có mật độ cao khi cây sinh trưởng tốt sau trồng 25-30 ngày, chúng hại búp, lá non. Gây hại chính ở vụ xuân hè và thu đông sớm.

3) Rệp Aphis craccivora Koch: Chúng thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết khô hanh, hạn hán. Mật độ thường tăng rất nhanh do chúng đẻ ra con, trong năm thường gây hại nặng vào các tháng 3-5 và 9-11 trong năm.

4) Bọ trĩ (Thrip spp.) Bọ trĩ chích hút dịch ở lá, ngọn, thân non làm lá bị xoăn, cứng và giòn. Trong năm chúng thường có mật độ cao vào các tháng 3-5 (vụ xuân hè) và tháng 9-11 (vụ thu đông)

Phòng trừ sâu hại: Áp dụng các biện pháp canh tác, thủ công, sinh học. Theo dõi phát hiện sớm, khi cần phun các loại thuốc: Elincol 12 ME, Vertimex 1.8EC; Sherpa 25EC, Trebon 30EC (trừ sâu ăn lá), Confidor 100SL, Oshin 20WP, Elsin 10EC (trừ các loại chích hút), …

5. Bệnh héo xanh vi khuẩn Pseudomonas solanacearum Smith: Gây hại ở tất cả các thời kỳ của cây nhưng nghiêm trọng nhất là thời kỳ hoa – quả và bệnh phát triển thuận lợi ở nhiệt độ 25-300C. Bó mạch thâm nâu, cây không hút được nước, héo và chết.

6. Bệnh giả sương mai: Pseudoperonospora cubensis: Bệnh phát sinh nặng trong điều kiện nhiệt độ dưới 200C ẩm độ không khí cao. Gây hại cả thân, lá và thường gây hại nặng trên dưa chuột vụ thu đông và xuân hè sớm.

7. Bệnh phấn trắng ( Erysiphe sp): Bệnh phấn trắng gây hại cả 2 mặt lá, nhưng thường phát sinh gây hại mạnh ở mặt trên. Nấm bệnh tồn tại trong hạt giống tàn dư cây bệnh và lan truyền theo gió.

8. Bệnh khảm lá (Cucumber mosais virus): do virut gây hại, nếu bị bệnh từ khi cây còn nhỏ, cây còi cọc lá xoăn nhỏ và thường không ra quả. Bệnh do côn trùng chích hút truyền bệnh chủ yếu là rệp, bọ trĩ, lây từ cây bệnh sang cây khoẻ. Phải trừ môi giới truyền bệnh.

Phòng trừ bệnh hại: Xử lý hạt giống, chọn giống kháng, dọn sạch tàn dư cây bệnh tiêu hủy. Khi cần thiết phải phun thuốc:- Phòng trừ bệnh héo xanh: Phun hoặc tưới gốc định kỳ bằng thuốc Funguran-OH 50WP, hoặc các thuốc gốc đồng để ngừa bệnh, Exin 4.5 HP (Phytoxin VS), Bactocide,…

– Các thuốc trừ bệnh sương mai, phấn trắng: Juliet 80 WP, Vicarben-S 70 BTN, Daconil 500SC, Đồng oxyclorua (Vidoc) 80 BTN, Aliette 80WP, Ridomil Gold 68WP, Tilt Super 300EC, Bellkute 40WP. Ensino 40 SC, Binhnomyl 50WP, Manage 5WP,…

Nguồn: Viện bảo vệ thực vật được kiểm duyệt bởi Farmtech VietNam.